Ψυχικές νόσοι

Ψύχωση

Τι είναι η ψύχωση;

Η ψύχωση χαρακτηρίζεται από απώλεια επαφής με την πραγματικότητα και αποτελεί σύμπτωμα σοβαρών ψυχικών διαταραχών. Τα άτομα που βιώνουν ψύχωση μπορεί να παρουσιάζουν είτε παραισθήσεις είτε ψευδαισθήσεις.

Οι ψευδαισθήσεις είναι αισθητηριακές εμπειρίες που εκδηλώνονται απουσία πραγματικού ερεθίσματος. Για παράδειγμα, ένα άτομο μπορεί να έχει ακουστικές ψευδαισθήσεις και να ακούει τη μητέρα του να του φωνάζει, ενώ εκείνη δεν είναι καν παρούσα. Κάποιος με οπτικές ψευδαισθήσεις μπορεί να βλέπει, λόγου χάρη, ένα άλλο άτομο, το οποίο στην πραγματικότητα δεν υπάρχει.

Το άτομο που βιώνει ψύχωση μπορεί επίσης να έχει πεποιθήσεις αντίθετες στις πραγματικές ενδείξεις. Αυτές οι πεποιθήσεις είναι γνωστές ως παραισθήσεις. Κάποια άτομα με ψύχωση μπορεί να βιώνουν απώλεια κινήτρων και κοινωνική αποστασιοποίηση.

Αυτές οι εμπειρίες μπορεί να είναι πράγματι τρομακτικές. Μπορεί επίσης να κάνουν τα άτομα που βιώνουν ψύχωση να προκαλέσουν βλάβη στον εαυτό τους ή τους άλλους. Είναι σημαντικό να επισκεφτείτε αμέσως το γιατρό σας εάν εσείς ή κάποιος που γνωρίζετε παρουσιάζει συμπτώματα ψύχωσης.

Τι είναι οι παραισθήσεις και οι ψευδαισθήσεις;

Οι παραισθήσεις και ψευδαισθήσεις είναι δύο πολύ διαφορετικά συμπτώματα τα οποία συχνά βιώνουν τα άτομα με ψύχωση. Οι παραισθήσεις και οι ψευδαισθήσεις φαίνονται αληθινές στο άτομο που τις βιώνει.

Παραισθήσεις

Μία παραίσθηση είναι μία λανθασμένη πεποίθηση ή εντύπωση την οποία πιστεύει ισχυρά το άτομο, ακόμη κι όταν εκτίθεται σε αδιάσειστα στοιχεία που υποδεικνύουν το αντίθετο. Υπάρχουν παραισθήσεις παράνοιας, παραισθήσεις μεγαλομανίας και σωματικές παραισθήσεις.

Τα άτομα που βιώνουν μία παραίσθηση παράνοιας μπορεί να νομίζουν ότι κάποιος τους ακολουθεί ή τους στέλνει κρυφά μηνύματα, ακόμη και αν κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Ένα άτομο με παραίσθηση μεγαλομανίας έχει μία υπερβολική πεποίθηση σημαντικότητας για τον εαυτό του. Μία σωματική παραίσθηση είναι όταν ένα άτομο πιστεύει ότι πάσχει από κάποια ασθένεια τελικού σταδίου, αλλά στην πραγματικότητα είναι απόλυτα υγιές.

Ψευδαισθήσεις

Μία ψευδαίσθηση είναι μία αισθητηριακή εμπειρία παρουσία πραγματικού ερεθίσματος. Αυτό σημαίνει ότι το άτομο βλέπει, ακούει, αισθάνεται ή μυρίζει πράγματα που δεν υπάρχουν. Ένα άτομο με ψευδαισθήσεις μπορεί να βλέπει πράγματα που δεν υπάρχουν ή να ακούει ανθρώπους να μιλούν ενώ είναι μόνο του.

Συμπτώματα Αίτια Τύποι και Διαταραχές Διάγνωση Θεραπεία Επιπλοκές και Έκβαση

Συμπτώματα

Αναγνωρίζοντας τα συμπτώματα της ψύχωσης

Τα συμπτώματα της ψύχωσης περιλαμβάνουν:

  • Δυσκολία στη συγκέντρωση
  • Καταθλιπτική διάθεση
  • Υπερβολικό ή ανεπαρκή ύπνο
  • Αγωνία
  • Καχυποψία
  • Απομάκρυνση από την οικογένεια και τους φίλους
  • Παραισθήσεις
  • Ψευδαισθήσεις
  • Αποδιοργανωμένο λόγο, όπως ακατανόητη εναλλαγή θεμάτων στη ροή του λόγου
  • Κατάθλιψη
  • Αυτοκτονικές σκέψεις ή πράξεις

Πρόληψη της αυτοκτονίας

Εάν πιστεύετε ότι κάποιος βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο βλάβης του εαυτού ή κάποιου άλλου ατόμου:

  • Καλέστε αμέσως το 166.
  • Παραμένετε με το άτομο έως ότου η βοήθεια καταφτάσει.
  • Απομακρύνετε όπλα, μαχαίρια, φάρμακα ή οποιαδήποτε άλλα αντικείμενα μπορούν να προκαλέσουν βλάβη.
  • Ακούστε το άτομο, αλλά μην κρίνετε, μην απειλείτε, μη φωνάζετε και μην έρχεστε σε αντιπαράθεση.

Εάν εσείς ή κάποιος που γνωρίζετε έχει αυτοκτονικές σκέψεις, αναζητήστε βοήθεια από την 24ωρη γραμμή παρέμβασης για την αυτοκτονία στο 1018.

Αίτια

Ποιες είναι οι αιτίες της ψύχωσης;

Κάθε περίπτωση ψύχωσης είναι διαφορετική και η ακριβής αιτία δεν είναι πάντοτε ξεκάθαρη. Υπάρχουν αρκετές ασθένειες που μπορούν να προκαλέσουν ψύχωση. Υπάρχουν επίσης πυροδοτικοί παράγοντες, όπως χρήση ουσιών, έλλειψη ύπνου και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Επιπρόσθετα, συγκεκριμένες καταστάσεις μπορούν να οδηγήσουν σε συγκεκριμένους τύπους ψύχωσης.

Ασθένειες

Ασθένειες που μπορούν να προκαλέσουν ψύχωση περιλαμβάνουν:

Κάποιοι τύποι άνοιας μπορεί να οδηγούν σε ψύχωση, όπως ψύχωση που προκαλείται από:

 

Ποιοι είναι οι προδιαθεσικοί παράγοντες για την εμφάνιση ψύχωσης;

Προς το παρόν, δεν υπάρχει τρόπος ταυτοποίησης ποια άτομα είναι πιο πιθανό να εκδηλώσουν ψύχωση. Οι έρευνες όμως υποδεικνύουν ότι τα γονίδια μπορεί να διαδραματίζουν κάποιο ρόλο.

Τα άτομα είναι πιο πιθανό να εκδηλώσουν κάποια ψυχωτική διαταραχή αν έχουν ένα στενό συγγενή, όπως γονέα ή αδερφό, που επίσης πάσχει από ψυχωτική διαταραχή.

Τα παιδιά που γεννιούνται με τη γενετική μεταλλαγή, γνωστή ως σύνδρομο μικροελλείμματος 22q11.2, βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ψυχωτικής, διαταραχής ιδιαίτερα σχιζοφρένειας.

Τύποι και Διαταραχές

Ποιοι είναι οι τύποι ψύχωσης;

Υπάρχουν αρκετά είδη ψύχωσης που προκαλούνται από συγκεκριμένες παθήσεις ή καταστάσεις και περιλαμβάνουν:

Σύντομη ψυχωτική διαταραχή

Η σύντομη ψυχωτική διαταραχή, που μερικές φορές ονομάζεται σύντομη αντιδραστική ψύχωση, μπορεί να εκδηλωθεί κατά τη διάρκεια περιόδων εξαιρετικού στρες, όπως ο θάνατος ενός μέλους της οικογένειας. Κάποιος που βιώνει σύντομη αντιδραστική ψύχωση θα ανακάμψει μέσα σε λίγες μέρες ως λίγες εβδομάδες, ανάλογα με την αιτία του έντονου άγχους.

Ψύχωση σχετιζόμενη με το αλκοόλ ή με ουσίες

Η ψύχωση μπορεί να πυροδοτηθεί από τη χρήση αλκοόλ ή ουσιών, συμπεριλαμβανομένων των διεγερτικών, όπως οι αμφεταμίνες ή η κοκαΐνη. Ουσίες που προκαλούν ψευδαισθήσεις, όπως το LSD, συχνά κάνουν τους χρήστες να βλέπουν πράγματα που δεν υπάρχουν, αλλά αυτή η επίδραση είναι προσωρινή. Κάποια συνταγογραφούμενα φάρμακα, όπως τα στεροειδή και τα διεγερτικά, μπορεί επίσης να προκαλέσουν συμπτώματα ψύχωσης.

Τα άτομα που παρουσιάζουν εθισμό στο αλκοόλ ή σε ναρκωτικά μπορεί να βιώσουν συμπτώματα ψύχωσης εάν ξαφνικά τερματίσουν την κατανάλωση των εξαρτησιογόνων ουσιών.

Οργανική ψύχωση

Ένας τραυματισμός στο κεφάλι ή μία ασθένεια ή λοίμωξη που επηρεάζει τον εγκέφαλο μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα ψύχωσης.

 

Ποιες είναι οι ψυχωτικές διαταραχές;

Οι ψυχωτικές διαταραχές μπορούν να πυροδοτηθούν από άγχος, χρήση αλκοόλ ή ουσιών, τραυματισμό ή ασθένεια. Υπάρχει και η πιθανότητα να εμφανιστούν δίχως κάποια προφανή αιτία. Οι παρακάτω τύποι διαταραχών μπορεί να συνοδεύονται από ψυχωτικά συμπτώματα.

Διπολική διαταραχή

Όταν κάποιος πάσχει από διπολική διαταραχή, η διάθεσή του παρουσιάζει διακυμάνσεις, από πάρα πολύ έντονη σε πάρα πολύ υποτονική. Όταν η διάθεση είναι θετική και υψηλή, το άτομο μπορεί να παρουσιάσει συμπτώματα ψύχωσης. Μπορεί να νιώθει υπερβολική ευφορία και να πιστεύει ότι έχει υπερδυνάμεις.

Όταν η διάθεση είναι καταθλιπτική, το άτομο μπορεί να βιώνει ψυχωτικά συμπτώματα που το κάνουν να αισθάνεται θυμό, λύπη ή τρόμο. Για παράδειγμα, μπορεί να πιστεύει ότι κάποιος προσπαθεί να το βλάψει.

Παραληρητική διαταραχή

Ένα άτομο που βιώνει αυτού του είδους τη διαταραχή πιστεύει ισχυρά πεποιθήσεις που δεν ευσταθούν.

Ψυχωτική κατάθλιψη

Αυτή είναι η μείζων κατάθλιψη με ψυχωτικά συμπτώματα.

Σχιζοφρένεια

Η σχιζοφρένεια είναι μία δια βίου ασθένεια που γενικά συνοδεύεται από ψυχωτικά συμπτώματα.

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκεται η ψύχωση;

Η ψύχωση διαγιγνώσκεται μέσω μιας ψυχιατρικής αξιολόγησης. Αυτό σημαίνει ότι ο γιατρός θα παρατηρήσει τη συμπεριφορά του ατόμου και θα κάνει ερωτήσεις αναφορικά με τα συμπτώματα που βιώνει. Ιατρικές εξετάσεις και ακτινογραφίες ακτίνων-Χ μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να καθοριστεί εάν υπάρχει κάποια υποκείμενη ασθένεια που προκαλεί τα συμπτώματα.

Η διάγνωση της ψύχωσης σε παιδιά και εφήβους

Πολλά από τα συμπτώματα της ψύχωσης στους ενήλικες δεν αποτελούν συμπτώματα της ψύχωσης σε παιδιά και εφήβους. Για παράδειγμα, τα μικρά παιδιά μπορεί συχνά να έχουν φανταστικούς φίλους με τους οποίους μιλούν. Αυτό αποτελεί ένδειξη φανταστικού παιχνιδιού και είναι απόλυτα φυσιολογικό στα παιδιά. Αν όμως ανησυχείτε αναφορικά με την εκδήλωση ψύχωσης στο παιδί σας, περιγράψτε τη συμπεριφορά του στο γιατρό.

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται η ψύχωση;

Η θεραπεία της ψύχωσης μπορεί να περιλαμβάνει συνδυασμό φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας. Τα περισσότερα άτομα θα παρατηρήσουν βελτίωση στα συμπτώματά τους όταν λάβουν την κατάλληλη θεραπεία.

Ταχεία καταστολή

Μερικές φορές, τα άτομα που βιώνουν ψύχωση μπορεί να παρουσιάζουν εκνευρισμό και να εμφανιστεί κίνδυνος τραυματισμού του εαυτού τους ή άλλων ατόμων. Σε αυτές τις περιπτώσεις κρίνεται απαραίτητο το άτομο να ηρεμήσει γρήγορα. Η εν λόγω μέθοδος ονομάζεται ταχεία καταστολή. Ο γιατρός ή το ιατρικό προσωπικό που έχει καταφθάσει σε ένα επείγον περιστατικό θα χορηγήσει σε ενέσιμη μορφή ηρεμιστικό φάρμακο για να χαλαρώσει ο ασθενής.

Φαρμακευτική αγωγή

Τα συμπτώματα της ψύχωσης μπορούν να ελεγχθούν με φάρμακα που ονομάζονται αντιψυχωτικά. Τα φάρμακα αυτά μειώνουν τις παραισθήσεις και τις ψευδαισθήσεις και βοηθούν τα άτομα να σκέφτονται πιο καθαρά. Ο τύπος αντιψυχωτικού φαρμάκου που συνταγογραφείται εξαρτάται από τα συμπτώματα.

Σε πολλές περιπτώσεις, τα άτομα χρειάζεται να λαμβάνουν αντιψυχωτικά μόνο για ένα μικρό χρονικό διάστημα, ώστε τα συμπτώματα να τεθούν υπό έλεγχο. Τα άτομα με σχιζοφρένεια μπορεί να χρειαστεί να λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή δια βίου.

Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία

Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία συνίσταται από τακτικές συνεδρίες με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας με στόχο την αλλαγή της σκέψης και της συμπεριφοράς. Αυτή η προσέγγιση έχει αποδειχτεί αποτελεσματική, ώστε τα άτομα να πραγματοποιήσουν μόνιμες αλλαγές και να διαχειριστούν καλύτερα την ασθένειά τους. Είναι ιδιαίτερα επιβοηθητική για τα άτομα που παρουσιάζουν ψυχωτικά συμπτώματα τα οποία δεν υποχωρούν πλήρως με φαρμακευτική αγωγή.

Επιπλοκές και Έκβαση

Ποιες είναι οι επιπλοκές και η έκβαση της ψύχωσης;

Η ψύχωση δεν συνοδεύεται από πολλές ιατρικές επιπλοκές. Ωστόσο, αν δεν αντιμετωπιστεί, οι ασθενείς είναι ιδιαίτερα δύσκολο να φροντίσουν τον εαυτό τους. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει στη μη λήψη θεραπείας για άλλες ασθένειες.

Τα περισσότερα άτομα που βιώνουν ψύχωση ανακάμπτουν με την κατάλληλη θεραπεία. Ακόμη και σε σοβαρές περιπτώσεις, η φαρμακευτική αγωγή και η ψυχοθεραπεία μπορούν να βοηθήσουν.

+ 4 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved

1. Cutajar M, et al. (2010). Schizophrenia and other psychotic disorders in a cohort of sexually abused children. https://jamanetwork.com/journals/jamapsychiatry/fullarticle/210920

2. Mayo Clinic Staff. (2018). Depression (major depressive disorder). mayoclinic.org/depression/types.html

3. Psychosis. (n.d.). aacap.org/aacap/families_and_youth/Glossary_of_Symptoms_and_Illnesses/Psychosis.aspx

4. What is psychosis? (n.d.). easacommunity.org/what-is-psychosis.html