Στέρηση νικοτίνης

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα της στέρησης νικοτίνης;

Τα συμπτώματα της στέρησης νικοτίνης μπορεί να ξεκινήσουν 30 λεπτά από την τελευταία χρήση καπνού και εξαρτώνται από το επίπεδο εθισμού. Παράγοντες, όπως για πόσο καιρό χρησιμοποιείτε καπνό και πόσο καπνό χρησιμοποιείτε σε καθημερινή βάση, θα επηρεάζουν τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων σας.

Τα συμπτώματα στέρησης της νικοτίνης για τους καπνιστές περιλαμβάνουν:

• Έντονη επιθυμία για νικοτίνη
• Αίσθηση μυρμηγκιάσματος σε χέρια και πόδια
• Εφίδρωση
• Ναυτία και κοιλιακές κράμπες
• Δυσκοιλιότητα και αέρια
• Πονοκέφαλο
• Βήχα
• Πονόλαιμο
• Αϋπνία
• Δυσκολία στη συγκέντρωση
• Αγωνία
• Ευερεθιστότητα
• Κατάθλιψη
• Αύξηση βάρους

Τα συμπτώματα στέρησης για τα άτομα που μασούν φύλλα καπνού είναι περίπου παρόμοια και περιλαμβάνουν:

• Καταθλιπτική διάθεση
• Δυσκολία στον ύπνο
• Δυσκολία στη συγκέντρωση
• Αίσθημα αεικινησίας
• Ευερεθιστότητα
• Αυξημένη πείνα ή αύξηση βάρους
• Μειωμένο καρδιακό ρυθμό

Τα συμπτώματα της στέρησης νικοτίνης τυπικά κορυφώνονται μέσα σε δύο με τρεις μέρες.

Η έντονη επιθυμία προκαλείται από τους υποδοχείς νικοτίνης στον εγκέφαλο. Αυτοί οι υποδοχείς αυξάνονται ως απόκριση σε παλαιότερη χρήση νικοτίνης και σας κάνουν να επιθυμείτε περισσότερο το κάπνισμα. Αν αγνοήσετε τα σήματα αυτών των υποδοχέων, μπορεί να οδηγηθείτε σε συμπτώματα στέρησης.

Ωστόσο, καθώς τα αγνοείτε, αρχίζουν να υποχωρούν. Τα συμπτώματα στέρησης συχνά υποχωρούν μέσα σε δύο με τέσσερις εβδομάδες. Βέβαια, κάποια άτομα βιώνουν συμπτώματα στέρησης νικοτίνης για αρκετούς μήνες.

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται η στέρηση νικοτίνης;

Αν αποφασίσετε να τερματίσετε το κάπνισμα, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας για να συζητήσετε τρόπους διαχείρισης των συμπτωμάτων στέρησης. Θα σας συνταγογραφήσει φάρμακα ή θα σας δώσει πληροφορίες αναφορικά με ομάδες υποστήριξης στην περιοχή σας.

Αρκετές διαφορετικές θεραπευτικές επιλογές είναι διαθέσιμες για τη στέρηση νικοτίνης και περιλαμβάνουν:

• Μη συνταγογραφούμενα φάρμακα υποκατάστασης νικοτίνης, όπως τσίχλες και δερματικά επιθέματα νικοτίνης.
• Συνταγογραφούμενες μέθοδοι υποκατάστασης νικοτίνης, όπως εισπνεόμενα και ρινικά σπρέι.

Αυτά τα προϊόντα μπορεί να μειώσουν τα συμπτώματα, ελαττώνοντας αργά την ποσότητα νικοτίνης στο σώμα.

Η θεραπεία μπορεί επίσης να περιλαμβάνει τη χρήση συνταγογραφούμενων φαρμάκων χωρίς νικοτίνη, όπως βουπροπριόνη ή βαλερινικλίνη.

Τα προϊόντα θεραπείας υποκατάστασης νικοτίνης (NRT) είναι επιβοηθητικά, αλλά δεν αποτελούν πανάκεια. Τα περισσότερα άτομα εξακολουθούν να βιώνουν ορισμένα συμπτώματα στέρησης. Αν έχετε συναισθηματική σύνδεση με το κάπνισμα, η θεραπεία υποκατάστασης νικοτίνης δεν βοηθά σε αυτό.

Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της θεραπείας υποκατάστασης νικοτίνης

Ορισμένες κοινές παρενέργειες δημοφιλών προϊόντων θεραπείας υποκατάστασης νικοτίνης είναι οι εξής:

• Ζάλη
• Δυσκολία στον ύπνο
• Ναυτία
• Πονοκέφαλοι

Ωστόσο, οι περισσότερες μελέτες έχουν δείξει ότι αυτές οι παρενέργειες είναι ελάχιστες μπροστά στα οφέλη που προκύπτουν από τη χρήση θεραπείας υποκατάστασης νικοτίνης.

Ορισμένα προϊόντα θεραπείας υποκατάστασης νικοτίνης έχουν συσχετιστεί με αυξημένη αρτηριακή πίεση, αλλά μία μελέτη του 2016 έδειξε ότι αυτή η θεραπεία δεν είναι πιθανό να αυξήσει την αρτηριακή πίεση.

Παρόλο που κάποια άτομα έχουν βιώσει εμφράγματα όταν χρησιμοποιούν ένα επίθεμα νικοτίνης και καπνίζουν ταυτόχρονα, η αύξηση στην πίεση του αίματος προέρχεται από την αυξημένη νικοτίνη και από τις δύο πηγές και όχι από το ίδιο το επίθεμα. Για αυτό, όταν το επίθεμα χρησιμοποιείται σωστά, δεν είναι πιθανό να αυξήσει την πίεση του αίματος.

Αν παρατηρήσετε αύξηση στην πίεση του αίματος, μιλήστε στο γιατρό σας, ώστε να βεβαιωθείτε ότι λαμβάνετε τη σωστή δόση.

Άμεσος τερματισμός του καπνίσματος

Η θεραπεία υποκατάστασης νικοτίνης είναι σχεδιασμένη για άτομα που καπνίζουν περισσότερα από δέκα τσιγάρα την ημέρα. Αν καπνίζετε λιγότερα από δέκα τσιγάρα την ημέρα, μπορείτε να τερματίσετε το κάπνισμα «μαχαίρι», δηλαδή χωρίς τη θεραπεία υποκατάστασης νικοτίνης. Τα συμπτώματα στέρησης θα είναι εντονότερα αλλά ένα σωστό πλάνο θα σας βοηθήσει να ανταπεξέλθετε. Ακολουθήστε τις παρακάτω συμβουλές για να τερματίσετε το κάπνισμα με επιτυχία:

• Επιλέξτε μία συγκεκριμένη ημερομηνία που θα τερματίσετε το κάπνισμα. Αυτή ιδανικά θα είναι μία μέρα στην οποία δεν έχετε πολλές υποχρεώσεις.
• Γράψτε μία λίστα με τους λόγους για τους οποίους θέλετε να τερματίσετε το κάπνισμα.
• Υπενθυμίζετε διαρκώς στον εαυτό σας ότι τα συμπτώματα στέρησης είναι προσωρινά.
• Στραφείτε στην οικογένεια και τους φίλους σας για υποστήριξη.
• Ενταχθείτε σε μία ομάδα υποστήριξης.

Αν επιθυμείτε να τερματίσετε το κάπνισμα, μπορεί να επωφεληθείτε από την επαφή με άλλα άτομα που βρίσκονται στην ίδια διαδικασία. Η ένταξη σε ένα πρόγραμμα απεξάρτησης ή μία ομάδα υποστήριξης αυξάνει τις πιθανότητες επιτυχίας.

Επιπλοκές

Ποιες επιπλοκές σχετίζονται με τη στέρηση νικοτίνης;

Η στέρηση νικοτίνης δεν είναι μία απειλητική για τη ζωή κατάσταση. Ωστόσο, μπορεί να παρατηρήσετε ορισμένες σωματικές και ψυχολογικές αλλαγές μόλις σταματήσετε το κάπνισμα.

Αυξημένη όρεξη και αύξηση βάρους

Όταν σταματάτε το κάπνισμα, οι αισθητήρες γεύσης και η αίσθηση της οσμής επιστρέφουν στο φυσιολογικό. Παρόλο που αυτό είναι μία θετική παρενέργεια, μπορεί να παρατηρήσετε ότι επιθυμείτε φαγητό πιο συχνά από ό, τι πριν ξεκινήσετε το κάπνισμα. Επιπλέον, κάποια άτομα αρχίζουν να επιθυμούν τροφές υψηλές σε λίπη και ζάχαρη, ακόμη και αν δεν τις προτιμούσαν πριν ξεκινήσουν το κάπνισμα.

Οι ακόλουθες συμβουλές θα σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε τις λιγούρες και να ελαχιστοποιήσετε την αύξηση βάρους.

Λιγούρες φαγητού

• Εξασκείστε τα «4D»: καθυστερήστε (delay) τις λιγούρες για λίγα λεπτά, πιείτε (drink) ένα ποτήρι νερό, αποσπάστε (distract) τον εαυτό σας με κάτι άλλο, εξασκείστε τη βαθιά αναπνοή (deep breathing).

• Επιλέξτε υγιή σνακ, όπως καρότα, ξηρούς καρπούς ή γιαούρτι με χαμηλά λιπαρά.

• Διατηρήστε τα χέρια και το στόμα σας απασχολημένα με μία οδοντογλυφίδα ή ένα καλαμάκι.

• Τρώτε πιο αργά. Απολαύστε τις γεύσεις του φαγητού.

• Αποφύγετε τους περισπασμούς όταν τρώτε, όπως να παρακολουθείτε τηλεόραση. Προσπαθήστε να ξεχωρίζετε πότε πραγματικά πεινάτε και πότε απλά βαριέστε.

• Ασκηθείτε. Ακόμη και μία βόλτα γύρω από το τετράγωνο θα σας βοηθήσει να διαχειριστείτε το βάρος σας.

Μιλήστε στο γιατρό σας αν ανησυχείτε αναφορικά με το βάρος σας. Εκείνος θα σας προτείνει χρήσιμες στρατηγικές.

Αλλαγές ψυχικής υγείας

Κάποια άτομα μπορεί επίσης να βιώσουν προβλήματα ψυχικής υγείας. Άτομα που είχαν επεισόδια κατάθλιψης στο παρελθόν μπορεί να εμφανίσουν αναζωπύρωση του προβλήματος. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και για άτομα με διπολική διαταραχή ή διαταραχές χρήσης ουσιών.

Η κατάθλιψη που σχετίζεται με τη στέρηση νικοτίνης είναι συχνά προσωρινή και υποχωρεί με την πάροδο του χρόνου. Η κατάθλιψη είναι μία αντιμετωπίσιμη κατάσταση, αλλά μπορεί να αποβεί απειλητική για τη ζωή αν δεν αντιμετωπιστεί. Αν έχετε ιστορικό κατάθλιψης, μιλήστε στο γιατρό σας αναφορικά με τρόπους διαχείρισης των συμπτωμάτων κατά τη διάρκεια της απεξάρτησης από το κάπνισμα.

Πρόληψη

Πώς μπορεί να προληφθεί η στέρηση νικοτίνης;

Ανεξάρτητα από το εάν τερματίζετε το κάπνισμα «μαχαίρι» ή με τη χρήση θεραπείας υποκατάστασης νικοτίνης, θα βιώσετε ορισμένα συμπτώματα στέρησης. Δεν υπάρχει τρόπος να αποφύγετε αυτή τη διαδικασία, αλλά μπορείτε να ανταπεξέλθετε με επιτυχία. Ακολουθούν ορισμένοι τρόποι αντιμετώπισης κοινών συμπτωμάτων στέρησης.

Ξηροστομία και πονόλαιμος

Πίνετε άφθονο νερό και προτιμήστε τσίχλες ή καραμέλες χωρίς ζάχαρη.

Πονοκέφαλοι

Μάθετε τεχνικές, όπως οι ασκήσεις βαθιάς αναπνοής ή κάντε ένα χαλαρωτικό μπάνιο. Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε μη συνταγογραφούμενα παυσίπονα, όπως η ιβουπροφαίνη ή η ακεταμινοφαίνη.

Δυσκολία στον ύπνο

Κλείστε ή απομακρύνετε ηλεκτρονικές συσκευές μία με δύο ώρες πριν τον ύπνο. Δημιουργήστε μία ρουτίνα ύπνου, όπως να διαβάζετε ένα βιβλίο, να κάνετε ένα ζεστό μπάνιο ή να ακούτε την αγαπημένη σας χαλαρωτική μουσική. Πίνετε ένα ποτήρι τσάι (χωρίς καφεΐνη) ή ζεστό γάλα και αποφύγετε την καφεΐνη ή τα βαριά γεύματα πριν τον ύπνο.

Δυσκολία στη συγκέντρωση

Κάνετε συχνά διαλείμματα. Προσπαθήστε να μην το παρακάνετε. Γράψτε λίστες με τα πράγματα που πρέπει να διεκπεραιώσετε και δώστε στον εαυτό σας τον απαραίτητο χρόνο.

Έκβαση

Ποια είναι η μακροπρόθεσμη έκβαση της στέρησης νικοτίνης;

Το να ανταπεξέλθετε στη στέρηση νικοτίνης είναι συχνά το πιο δύσκολο τμήμα στον τερματισμό του καπνίσματος. Πολλά άτομα προσπαθούν να τερματίσουν το κάπνισμα περισσότερο από μία φορά. Όσο περισσότερο προσπαθείτε τόσο πιο πιθανό είναι να επιτύχετε.

Υπάρχουν πολλές καταστάσεις στην καθημερινή ζωή που μπορεί να πυροδοτήσουν την επιθυμία να καπνίσετε. Οι καταστάσεις αυτές μπορεί να εντείνουν τα συμπτώματα της στέρησης νικοτίνης. Οι πυροδοτικοί παράγοντες είναι οι εξής:

• Βρίσκεστε γύρω από άλλους καπνιστές
• Οδηγείτε στο αυτοκίνητο
• Αισθάνεστε άγχος
• Πίνετε καφέ ή τσάι
• Πίνετε αλκοόλ
• Αισθάνεστε βαρεμάρα
• Μιλάτε στο τηλέφωνο

Ταυτοποιήστε τους παράγοντες που πυροδοτούν την αιτία καπνίσματος και προσπαθήστε να τους αποφεύγετε όσο μπορείτε. Γενικά, τα συμπτώματα στέρησης νικοτίνης περνούν γρήγορα – τα περισσότερα εξ αυτών μέσα σε μία εβδομάδα.

Μόλις τα συμπτώματα στέρησης υποχωρήσουν, θα εξακολουθείτε να βιώνετε μακροχρόνια επιθυμία καπνίσματος. Η αντίσταση σε αυτή την επιθυμία είναι σημαντική για τη μακροχρόνια επιτυχία.

Πολλά άτομα μπορούν να διαχειριστούν την επιθυμία καπνίσματος αποφεύγοντας πυροδοτικούς παράγοντες, ξεκινώντας μία ήπια σωματική δραστηριότητα και μαθαίνοντας ασκήσεις βαθιάς αναπνοής. Η εύρεση τρόπων χαλάρωσης μπορεί να παρακάμψει την έντονη επιθυμία για τσιγάρο, όπως:

• Να ακούτε την αγαπημένη σας μουσική.
• Να ασχολείστε με ένα χόμπι.
• Να κάνετε μία βόλτα.
• Να μιλάτε με τους φίλους και την οικογένειά σας.

Μία άλλη χρήσιμη συμβουλή είναι να χρησιμοποιήσετε τα καρότα, τις τσίχλες ή τις καραμέλες ως υποκατάστατο του τσιγάρου. Αυτά μπορούν να παρακάμψουν την ψυχολογική ανάγκη να καπνίσετε.