Στοματίτιδα

Αίτια

Ποιες είναι οι αιτίες της στοματίτιδας;

Μία μόλυνση από τον ιό του απλού έρπητα (HSV-1) προκαλεί ερπητική στοματίτιδα. Είναι περισσότερο κοινή σε μικρά παιδιά μεταξύ 6 μηνών και 5 ετών. Τα άτομα που εκτίθενται στον HSV-1μπορεί να εμφανίσουν ψυχρά έλκη αργότερα στη ζωή τους ως αποτέλεσμα του ιού. Ο HSV-1 σχετίζεται με τον HSV-2, τον ιό που προκαλεί γεννητικά έρπη, αλλά δεν είναι ο ίδιος ιός.

Η αφθώδης στοματίτιδα μπορεί να είναι μεμονωμένο έλκος ή συσσωμάτωμα μικρών ελκών στις παρειές, στα ούλα, στο εσωτερικό των χειλιών ή στη γλώσσα. Είναι περισσότερο κοινή στα νεαρά άτομα, συνήθως μεταξύ 10 και 19 ετών.

Η αφθώδης στοματίτιδα δεν προκαλείται από ιό και δεν είναι μεταδοτική. Αντιθέτως, προκαλείται από προβλήματα στη στοματική υγιεινή ή βλάβη στις βλεννογόνους μεμβράνες. Ορισμένες αιτίες είναι οι εξής:

• Ξηροί ιστοί λόγω αναπνοής μέσω του στόματος εξαιτίας από φραγμένων ρινικών διόδων
• Μικροτραυματισμοί από οδοντιατρικές διαδικασίες, τυχαίο δάγκωμα των παρειών ή άλλοι τραυματισμοί
• Αιχμηρές επιφάνειες των δοντιών, σιδεράκια ή τεχνητή οδοντοστοιχία
• Κοιλιοκάκη
• Ευαισθησία στις φράουλες, στα κιτρώδη φρούτα, στον καφέ, στη σοκολάτα, στα αυγά, στο τυρί και στους ξηρούς καρπούς
• Αλλεργική αντίδραση σε συγκεκριμένα βακτήρια στο στόμα
• Φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου
• Αυτοάνοσες ασθένειες που επιτίθενται στα κύτταρα στο στόμα
• HIV/AIDS
• Εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
• Ανεπάρκεια βιταμίνης Β-12, φολικού οξέος, σιδήρου ή ψευδαργύρου
• Συγκεκριμένα φάρμακα
• Άγχος
• Μόλυνση από το μύκητα Candida albicans

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα της στοματίτιδας;

Η ερπητική στοματίτιδα συνήθως κάνει την εμφάνισή της μέσω πολλών πομφών (φυσαλίδων) που εμφανίζονται:

• Στα ούλα
• Στην υπερώα (ουρανίσκος)
• Στις παρειές
• Στη γλώσσα
• Στα όρια των χειλιών

Οι φυσαλίδες καθιστούν δύσκολη την κατανάλωση τροφών και ροφημάτων ή την κατάποση. Η αφυδάτωση αποτελεί κίνδυνο εάν η κατανάλωση ροφημάτων είναι επώδυνη. Σιελόρροια, πόνος και οιδηματώδη ούλα μπορεί επίσης να εμφανιστούν. Και τα ψυχρά έλκη μπορεί να προκαλέσουν ευερεθιστότητα.

Αν το παιδί σας είναι ευερέθιστο και δεν επιθυμεί να φάει ή να πιεί οτιδήποτε, αυτό μπορεί να αποτελεί ένδειξη ανάπτυξης ψυχρών ελκών.

Ο πυρετός είναι ένα επιπλέον σύμπτωμα λοίμωξης από τον HSV-1 και μπορεί να φτάσει μέχρι 40ᵒC. Ο πυρετός εμφανίζεται λίγες μέρες πριν την εμφάνιση των φυσαλίδων. Μόλις οι φυσαλίδες σκάσουν, μπορεί να σχηματιστούν έλκη σε αυτό το σημείο. Εκεί ύστερα μπορεί να αναπτυχθούν δευτερογενείς λοιμώξεις. Ολόκληρος ο κύκλος της λοίμωξης διαρκεί 7 με 10 ημέρες.

Η αφθώδης στοματίτιδα είναι στρόγγυλα ή οβάλ έλκη με ερυθρά φλεγμονώδη άκρα. Το κέντρο συνήθως είναι λευκό ή κίτρινο. Τα περισσότερα έλκη αφθώδους στοματίτιδας είναι μικρά και οβάλ και επουλώνονται μέσα σε μία με δύο εβδομάδες χωρίς ουλοποίηση. Μεγαλύτερα, ακανόνιστα έλκη μπορεί να εμφανιστούν με εκτεταμένη βλάβη και να χρειαστούν έξι εβδομάδες ή περισσότερο για να επουλωθούν. Υπάρχει πιθανότητα να αφήσουν ουλές στο στόμα.

Οι ενήλικες μπορεί να εμφανίσουν κάτι που ονομάζεται «ερπητοειδής» αφθώδης στοματίτιδα. Ο ιός HSV-1 δεν αποτελεί την αιτία. Τα ερπητοειδή έλκη είναι μικροσκοπικά, αλλά μπορεί να εμφανιστούν σε συσσωματώματα των 10 έως 100. Συνήθως επουλώνονται μέσα σε δύο εβδομάδες.

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται η στοματίτιδα;

Η θεραπεία για τη στοματίτιδα θα εξαρτηθεί από τον τύπο που έχετε.

Θεραπεία για την ερπητική στοματίτιδα

Το αντιϊικό φάρμακο ακυκλοβίρη (Zovirax) μπορεί να αντιμετωπίσει την ερπητική στοματίτιδα. Η λήψη του φαρμάκου μειώνει το χρόνο της λοίμωξης.

Η αφυδάτωση αποτελεί κίνδυνο για τα μικρά παιδιά, επομένως θα πρέπει να τους παρέχετε άφθονα υγρά. Συνήθως συστήνεται μία υγρή διατροφή με μη όξινα τρόφιμα και ροφήματα. Η ακεταμινοφαίνη μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση του πόνου και του πυρετού.

Σε περίπτωση πολύ έντονου πόνου, μπορεί να χρησιμοποιηθεί τοπική λιδοκαΐνη. Η λιδοκαΐνη μουδιάζει το στόμα, για αυτό μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην κατάποση, εγκαύματα ή πνιγμονή. Πρέπει να χρησιμοποιείται πάντα με προσοχή.

Μία λοίμωξη από τον ιό HSV-1 μπορεί να γίνει οφθαλμική λοίμωξη και να προκαλέσει ερπητική κερατοεπιπεφυκίτιδα. Είναι μία σοβαρή επιπλοκή που μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση. Αναζητήστε επείγουσα ιατρική φροντίδα αν βιώνετε οφθαλμικό πόνο, θολή όραση και έκκριση υγρού από το μάτι.

Θεραπεία για την αφθώδη στοματίτιδα

Η αφθώδης στοματίτιδα συνήθως δεν είναι σοβαρή και δεν χρειάζεται θεραπεία. Αν ο πόνος είναι έντονος ή τα έλκη είναι μεγάλα, τοπικές κρέμες με βενζοκαΐνη άλλο παράγοντα που προκαλεί μούδιασμα μπορούν να εφαρμοστούν.

Στην περίπτωση μεγάλων ελκών, μπορεί να σας συνταγογραφηθούν φάρμακα που περιλαμβάνουν τις δραστικές ουσίες σιμετιδίνη, κολχικίνη, ή από του στόματος χορηγούμενα στεροειδή. Αυτά σπάνια χρησιμοποιούνται και μόνο σε περιπτώσεις όπου η αφθώδης στοματίτιδα επανεμφανίζεται. Περιστασιακά, η αφθώδης στοματίτιδα μπορεί να καυτηριαστεί με νιτρικό άργυρο.

Τα έλκη που χρειάζονται μεγάλο χρονικό διάστημα για να επουλωθούν ή συνοδεύονται από πυρετό που δεν υποχωρεί, χρειάζονται ιατρική φροντίδα. Τα έλκη που επανεμφανίζονται μπορεί να υποδεικνύουν μία σοβαρή πάθηση ή δευτερογενή λοίμωξη. Μιλήστε στο γιατρό σας αν αναπτύσσετε διαρκώς αφθώδη στοματίτιδα.

Έκβαση

Ποια είναι η έκβαση της αφθώδους στοματίτιδας;

Αν έχετε στοματικά έλκη, η ταυτοποίηση του τύπου είναι σημαντική ώστε να γνωρίζετε πώς να τα αντιμετωπίσετε και να αποτρέψετε την εξάπλωσή τους. Αν έχετε ένα ψυχρό έλκος, αποφύγετε την κοινή χρήση ποτηριών ή μαχαιροπίρουνων με άλλα άτομα. Επίσης, θα πρέπει να αποφεύγετε να φιλάτε άλλα άτομα. Δεν υπάρχει θεραπεία για την ερπητική στοματίτιδα, αλλά υπάρχουν φάρμακα για τη μείωση των συμπτωμάτων.

Η αφθώδης στοματίτιδα δεν είναι μεταδοτική. Μπορείτε να αποφύγετε ή να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης της πάθησης μέσω αλλαγών στον τρόπο ζωής. Συνήθως η θεραπεία για την αφθώδη στοματίτιδα δεν κρίνεται απαραίτητη.

Πρόληψη

Πώς μπορεί να προληφθεί η στοματίτιδα;

Μόλις μολυνθείτε με τον ιό HSV-1, θα τον έχετε στο σώμα σας για το υπόλοιπο της ζωής σας. Ο ιός εντοπίζεται στο 90% των ενηλίκων παγκοσμίως. Η αποφυγή των φιλιών και της κοινής χρήσης προσωπικών αντικειμένων με ένα άτομο που έχει ψυχρό έλκος μπορεί να αποτρέψει την εξάπλωση της μόλυνσης.

Για την αφθώδη στοματίτιδα, συγκεκριμένα διατροφικά συμπληρώματα, όπως οι βιταμίνες Β, μπορεί να βοηθήσουν. Επίσης, μπορείτε να καταναλώνετε τροφές που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε αυτές τις βιταμίνες, όπως:

• Μπρόκολο
• Πιπεριές
• Σπανάκι
• Παντζάρια
• Συκώτι από μοσχάρι
• Φακές
• Σπαράγγια

Η καλή στοματική υγιεινή είναι πολύ σημαντική. Θα πρέπει να αποφεύγετε όξινες ή καυτερές τροφές αν αυτές σας έχουν προκαλέσει εξάρσεις στοματίτιδας στο παρελθόν. Ένας άλλος τρόπος για να αποφύγετε μία έξαρση είναι να μη μιλάτε καθώς τρώτε, διότι αυτό αυξάνει τον κίνδυνο τυχαίου δαγκώματος των παρειών. Το ορθοδοντικό κερί μπορεί να κάνει πιο μαλακές τις άκρες οδοντιατρικών συσκευών, όπως τα σιδεράκια ή τα μασελάκια. Εάν το στρες αποτελεί για εσάς πυροδοτικό παράγοντα, οι ασκήσεις χαλάρωσης μπορούν να σας βοηθήσουν.