Ασθένειες ουροποιητικού συστήματος

Τα πάντα για την υγεία και τις ασθένειες των νεφρών

Τι είναι οι νεφρικές νόσοι;

Οι νεφροί είναι δύο όργανα στο μέγεθος γροθιάς, που εντοπίζονται στο κάτω μέρος του θωρακικού κλωβού. Υπάρχει ένας νεφρός εκατέρωθεν της σπονδυλικής στήλης.

Οι νεφροί είναι απαραίτητοι στη διατήρηση της υγείας του σώματος. Είναι υπεύθυνοι κυρίως για το φιλτράρισμα παραπροϊόντων, υπερβολικού νερού και τοξινών από το σώμα. Αυτές οι τοξίνες αποθηκεύονται προσωρινά στην ουροδόχο κύστη και ύστερα αποβάλλονται μέσω της ούρησης. Οι νεφροί επίσης ρυθμίζουν το pH, τη συγκέντρωση άλατος και καλίου στο σώμα. Παράγουν ορμόνες που ρυθμίζουν την αρτηριακή πίεση και ελέγχουν την παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Οι νεφροί μπορούν ακόμη να ενεργοποιήσουν μία μορφή βιταμίνης D που βοηθά στην απορρόφηση ασβεστίου.

Οι νεφρικές νόσοι επηρεάζουν περίπου 26 εκατομμύρια Αμερικανούς ενήλικες. Εκδηλώνονται όταν οι νεφροί υφίστανται βλάβη ή δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν σωστά τη λειτουργία τους. Η βλάβη προκαλείται από το διαβήτη, την υπέρταση και πολλές άλλες χρόνιες παθήσεις. Οι νεφρικές νόσοι μπορεί να οδηγήσουν σε άλλα προβλήματα, όπως αδύναμα οστά, νευρική βλάβη και κακή θρέψη.

Εάν η ασθένεια επιδεινωθεί με την πάροδο του χρόνου, οι νεφροί θα σταματήσουν πλήρως να λειτουργούν. Αυτό σημαίνει ότι το άτομο θα χρειαστεί αιμοκάθαρση, ώστε να αντικατασταθεί η απούσα πλέον νεφρική λειτουργία. Η αιμοκάθαρση είναι μία διαδικασία που φιλτράρει και καθαρίζει το αίμα με τη χρήση ενός μηχανήματος. Δεν αποτελεί ίαση για την νεφρική νόσο, αλλά μπορεί να παρατείνει το προσδόκιμο ζωής.

Αίτια και Τύποι Συμπτώματα Διάγνωση Θεραπεία Έκβαση Πρόληψη

Αίτια και Τύποι

Ποιοι είναι οι τύποι και οι αιτίες των νεφρικών νόσων;

Χρόνια νεφρική νόσος

Η πιο κοινή μορφή νεφρικής νόσου είναι η χρόνια νεφρική νόσος. Η χρόνια νεφρική νόσος είναι μία μακροχρόνια πάθηση που δεν βελτιώνεται με την πάροδο του χρόνου και συνήθως προκαλείται από υψηλή αρτηριακή πίεση.

Η υπέρταση είναι επικίνδυνη για τους νεφρούς, επειδή μπορεί να προκαλέσει αύξηση της πίεσης στο σπείραμα. Το σπείραμα είναι μία δομή με μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία στους νεφρούς, εκεί όπου καθαρίζεται το αίμα. Με την πάροδο του χρόνου, η αύξηση της πίεσης προκαλεί βλάβη στα αγγεία αυτά και η νεφρική λειτουργία αρχίζει να φθίνει.

Η νεφρική λειτουργία θα επιδεινωθεί έως το σημείο όπου οι νεφροί δεν θα μπορούν πλέον να πραγματοποιήσουν τη λειτουργία τους. Σε αυτή την περίπτωση, το άτομο θα πρέπει να υποβληθεί σε αιμοκάθαρση. Η αιμοκάθαρση φιλτράρει τα πλεονάζοντα υγρά και τα απόβλητα από το αίμα. Μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της νεφρικής νόσου, αλλά δεν αποτελεί ίαση. Μία μεταμόσχευση νεφρού αποτελεί μία έτερη θεραπευτική επιλογή ανάλογα με την κατάστασή σας.

Ο διαβήτης είναι μία επιπλέον κύρια αιτία της χρονιάς νεφρικής νόσου. Ο διαβήτης προκαλεί την αύξηση των επιπέδων σακχάρου του αίματος. Τα αυξημένα επίπεδα σακχάρου προκαλούν με τη σειρά τους βλάβες στα αιμοφόρα αγγεία των νεφρών με την πάροδο του χρόνου. Αυτό σημαίνει ότι οι νεφροί δεν μπορούν να καθαρίσουν το αίμα σωστά. Η νεφρική ανεπάρκεια εμφανίζεται όταν το σώμα γεμίζει τοξίνες οι οποίες δεν φιλτράρονται.

Πέτρες στους νεφρούς

Οι πέτρες στους νεφρούς είναι ένα άλλο κοινό νεφρικό πρόβλημα. Εμφανίζονται όταν μεταλλικά στοιχεία και άλλες ουσίες στο σώμα δημιουργούν κρυστάλλους στους νεφρούς, σχηματίζοντας στέρεες μάζες (λίθους). Οι πέτρες στους νεφρούς συνήθως αποβάλλονται από το σώμα μέσω της ούρησης. Η αποβολή των λίθων μπορεί να είναι εξαιρετικά επώδυνη, αλλά σπάνια προκαλεί σοβαρά προβλήματα.

Σπειραματονεφρίτιδα

Η σπειραματονεφρίτιδα είναι η φλεγμονή του σπειράματος. Το σπείραμα είναι εξαιρετικά μικρές δομές εντός των νεφρών όπου φιλτράρουν το αίμα. Η σπειραματονεφρίτιδα μπορεί να προκληθεί από λοιμώξεις, φάρμακα ή συγγενείς ανωμαλίες (διαταραχές κατά τη διάρκεια της κύησης ή λίγο μετά τη γέννηση). Συχνά η πάθηση βελτιώνεται από μόνη της.

Πολυκυστική νόσος των νεφρών

Η πολυκυστική νόσος των νεφρών είναι μία γενετική διαταραχή που προκαλεί την εμφάνιση μιας πληθώρας κύστεων (μικροί σάκοι γεμάτοι υγρό) στους νεφρούς. Αυτές οι κύστεις μπορούν να παρεμποδίσουν τη νεφρική λειτουργία και να προκαλέσουν νεφρική ανεπάρκεια. (Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι μεμονωμένες κύστες των νεφρών είναι σχετικά κοινές και σχεδόν πάντα αβλαβείς. Η πολυκυστική νόσος των νεφρών είναι μία ξεχωριστή, πιο σοβαρή πάθηση.)

Λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος

Οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος (UTIs) είναι βακτηριακές λοιμώξεις σε οποιοδήποτε τμήμα του ουροποιητικού συστήματος. Περισσότερο κοινές είναι οι λοιμώξεις στην ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα. Αντιμετωπίζονται εύκολα και σπάνια οδηγούν σε πιο σοβαρά προβλήματα. Αν, όμως, δεν αντιμετωπιστούν, αυτές οι λοιμώξεις μπορούν να εξαπλωθούν στους νεφρούς και να προκαλέσουν νεφρική ανεπάρκεια.

Ποιοι είναι οι προδιαθεσικοί παράγοντες για την εμφάνιση νεφρικής νόσου;

Τα άτομα με διαβήτη βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης νεφρικής νόσου. Ο διαβήτης είναι η κύρια αιτία νεφρικών ασθενειών και προκαλεί περίπου το 44% όλων των νέων περιπτώσεων. Μπορεί επίσης να είστε σε αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης νεφρικής νόσου εάν:

  • Έχετε υπέρταση
  • Έχετε μέλη της οικογένειας με χρόνια νεφρική νόσο
  • Είστε ηλικιωμένος/η
  • Έχετε Αφρικανική, Ισπανική, Ασιατική ή Ινδο-αμερικανική καταγωγή

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα των νεφρικών νόσων;

Μία νεφρική νόσος μπορεί εύκολα να μην παρατηρηθεί έως ότου τα συμπτώματα γίνουν πολύ σοβαρά. Τα ακόλουθα συμπτώματα αποτελούν πρώιμες ενδείξεις ότι μπορεί να αναπτύσσετε νεφρική νόσο:

Πιο σοβαρά συμπτώματα που υποδηλώνουν ότι η νεφρική νόσος έχει εξελιχθεί σε νεφρική ανεπάρκεια είναι τα εξής:

Διάγνωση

Πώς διαγιγνώσκονται οι νεφρικές νόσοι;

Ο γιατρός αρχικά θα καθορίσει αν ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου. Στη συνέχεια, θα πραγματοποιήσει ορισμένες εξετάσεις για να διαπιστώσει αν οι νεφροί σας λειτουργούν φυσιολογικά. Οι εξετάσεις αυτές περιλαμβάνουν:

Ρυθμός σπειραματικής διήθησης (GFR)

Αυτή η εξέταση μετρά πόσο καλά λειτουργούν οι νεφροί και καθορίζει το στάδιο της νεφρικής νόσου.

Υπερηχογράφημα ή αξονική τομογραφία

Το υπερηχογράφημα και η αξονική τομογραφία παράγουν καθαρές εικόνες των νεφρών και του ουροποιητικού συστήματος. Οι εικόνες αυτές επιτρέπουν στο γιατρό να εξετάσει το μέγεθος των νεφρών και να διαπιστώσει εάν υπάρχουν όγκοι ή δομικά προβλήματα.

Βιοψία των νεφρών

Κατά τη διάρκεια της βιοψίας, ο γιατρός θα απομακρύνει ένα μικρό τμήμα ιστού από τους νεφρούς ενώ βρίσκεστε υπό νάρκωση. Το ιστικό δείγμα θα βοηθήσει το γιατρό να καθορίσει τον τύπο νεφρικής νόσου που έχετε και την έκταση της βλάβης.

Εξέταση ούρων

Ο γιατρός μπορεί να ζητήσει ένα δείγμα ούρων για τον έλεγχο αλβουμίνης. Η αλβουμίνη είναι μία πρωτεΐνη που μπορεί βρεθεί στα ούρα όταν οι νεφροί έχουν υποστεί βλάβη.

Κρεατινίνη αίματος

Η κρεατινίνη αποτελεί ένα παραπροϊόν το οποίο απελευθερώνεται στην κυκλοφορία όταν η κρεατινίνη (ένα μόριο που είναι αποθηκευμένο στους μύες) καταβολίζεται. Τα επίπεδα κρεατινίνης στο αίμα αυξάνονται όταν οι νεφροί δεν λειτουργούν φυσιολογικά.

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζονται οι νεφρικές νόσοι;

Η θεραπεία για τις νεφρικές νόσους συνήθως εστιάζει στον έλεγχο της υποκείμενης αιτίας. Αυτό σημαίνει ότι ο γιατρός θα σας βοηθήσει να διαχειριστείτε την αρτηριακή πίεση, τα επίπεδα σακχάρου και χοληστερόλης του αίματος χρησιμοποιώντας μία ή περισσότερες από τις παρακάτω μεθόδους.

Φαρμακευτική αγωγή

Ο γιατρός είτε θα σας συνταγογραφήσει αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (ACE), όπως λισινοπρίλη και ραμιπρίλη, ή αναστολείς του υποδοχέα αγγειοτενσίνης (ARBs), όπως ιρβεσαρτάνη και ολμεσαρτάνη. Αυτά τα φάρμακα για την αρτηριακή πίεση μπορούν να επιβραδύνουν την εξέλιξη της νεφρικής νόσου. Ο γιατρός μπορεί επίσης να σας συνταγογραφήσει τα εν λόγω φάρμακα για τη διατήρηση της νεφρικής λειτουργίας ακόμη και αν δεν έχετε υπέρταση.

Μπορεί να συνταγογραφηθούν φάρμακα για τη μείωση της χοληστερόλης, όπως η σιμβαστατίνη. Τα φάρμακα αυτά μειώνουν τα επίπεδα χοληστερόλης του αίματος και βοηθούν στη διατήρηση της νεφρικής λειτουργίας. Ανάλογα με τα συμπτώματά σας, ο γιατρός μπορεί να σας συνταγογραφήσει φάρμακα για τη μείωση του οιδήματος και την αντιμετώπιση της αναιμίας.

Διατροφικές αλλαγές και αλλαγές του τρόπου ζωής

Η πραγματοποίηση αλλαγών στη διατροφή σας είναι εξίσου σημαντική όσο και η λήψη της φαρμακευτικής αγωγής. Η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής θα αποτρέψει πολλές από τις υποκείμενες αιτίες των νεφρικών νόσων. Ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει τα ακόλουθα:

  • Να ελέγξετε το διαβήτη μέσω ενέσεων ινσουλίνης
  • Να μειώσετε την πρόσληψη τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε χοληστερόλη
  • Να μειώσετε το αλάτι
  • Να ξεκινήσετε μία υγιεινή για την καρδιά διατροφή που περιέχει φρέσκα φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής άλεσης και γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλών λιπαρών
  • Να περιορίσετε την κατανάλωση αλκοόλ
  • Να τερματίσετε το κάπνισμα
  • Να αυξήσετε τη σωματική σας δραστηριότητα
  • Να χάσετε βάρος

Τεχνικές υποκατάστασης νεφρικής λειτουργίας και νεφρικές νόσοι

Οι τεχνικές υποκατάστασης νεφρικής λειτουργίας είναι τεχνητές μέθοδοι φιλτραρίσματος του αίματος. Χρησιμοποιούνται όταν κάποιος με νεφρική νόσο έχει υποστεί ή πρόκειται να υποστεί νεφρική ανεπάρκεια. Τα περισσότερα άτομα με νεφρική νόσο τελικού σταδίου πρέπει να υποβάλλονται στις εν λόγω διαδικασίες δια βίου ή έως ότου βρεθεί ένας δότης νεφρού.

Υπάρχουν δύο τύποι κάθαρσης: η αιμοκάθαρση και η περιτοναϊκή κάθαρση.

Αιμοκάθαρση

Στην αιμοκάθαρση, το αίμα εισάγεται σε ένα ειδικό μηχάνημα που φιλτράρει παραπροϊόντα και πλεονάζοντα υγρά. Η αιμοκάθαρση μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε στο σπίτι είτε στο νοσοκομείο είτε σε ένα ειδικό κέντρο αιμοκάθαρσης. Τα περισσότερα άτομα υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση τρεις φορές την εβδομάδα και η διαδικασία διαρκεί τρεις με πέντε ώρες τη φορά. Ωστόσο, κάποιοι χρειάζεται να υποβάλλονται πιο συχνά.

Αρκετές εβδομάδες πριν την έναρξη της αιμοκάθαρσης, τα περισσότερα άτομα υποβάλλονται σε μία χειρουργική επέμβαση για τη δημιουργία μιας αρτηριοφλεβικής αναστόμωσης. Η αρτηριοφλεβική αναστόμωση δημιουργείται ενώνοντας μία αρτηρία και μία φλέβα ακριβώς κάτω από το δέρμα, συνήθως στον πήχη. Το μεγαλύτερο αγγείο επιτρέπει στην αυξημένη ποσότητα αίματος να ρέει διαρκώς σε όλο το σώμα κατά τη διάρκεια της αιμοκάθαρσης. Αυτό σημαίνει ότι περισσότερο αίμα μπορεί να φιλτράρεται και να καθαρίζεται. Ένα αρτηριοφλεβικό μόσχευμα μπορεί να εισαχθεί και να χρησιμοποιηθεί για τον ίδιο σκοπό εάν η αρτηρία και η φλέβα δεν μπορούν να ενωθούν.

Οι πιο κοινές παρενέργειες της αιμοκάθαρσης είναι η υπόταση, οι μυϊκές κράμπες και ο κνησμός.

Περιτοναϊκή κάθαρση

Στην περιτοναϊκή κάθαρση, το περιτόναιο (η μεμβράνη που επενδύει εσωτερικά το κοιλιακό τοίχωμα) αντικαθιστά τους νεφρούς. Ένας καθετήρας εισάγεται και χρησιμοποιείται για την πλήρωση της κοιλιακής χώρας με ένα ειδικό υγρό (διάλυμα περιτοναϊκής κάθαρσης). Τα παραπροϊόντα στο αίμα ρέουν από το περιτόναιο εντός του υγρού το οποίο στη συνέχεια απομακρύνεται από την κοιλιακή χώρα.

Υπάρχουν δύο τύποι περιτοναϊκής κάθαρσης: η συνεχής φορητή περιτοναϊκή κάθαρση, όπου η κοιλιακή χώρα γεμίζει και αδειάζει αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας, και η αυτοματοποιημένη – συνεχής κυκλική περιτοναϊκή κάθαρση, η οποία χρησιμοποιεί ένα μηχάνημα για την ανακύκλωση του διαλύματος περιτοναϊκής κάθαρσης μέσα και έξω από την κοιλιακή χώρα κατά τη διάρκεια της νύχτας όταν το άτομο κοιμάται.

Η πιο κοινή παρενέργεια της περιτοναϊκής κάθαρσης είναι οι λοιμώξεις στην κοιλιακή χώρα ή στο σημείο όπου εισάγεται ο σωλήνας. Άλλες παρενέργειες περιλαμβάνουν αύξηση βάρους ή εμφάνιση κήλης. Η κήλη σχηματίζεται όταν ο εντερικός ιστός προβάλλει μέσω ενός αδύναμου σημείου ή ρήξης στο κατώτερο κοιλιακό τοίχωμα.

Έκβαση

Ποια είναι η μακροπρόθεσμη έκβαση για ένα άτομο με νεφρική νόσο;

Η νεφρική νόσος φυσιολογικά δεν υποχωρεί μόλις διαγνωσθεί. Ο καλύτερος τρόπος διατήρησης της υγείας των νεφρών είναι να υιοθετήσετε έναν υγιεινό τρόπο ζωής και να ακολουθείτε τις συμβουλές του γιατρού σας. Η νεφρική νόσος μπορεί να επιδεινωθεί με την πάροδο του χρόνου και να οδηγήσει τελικά σε νεφρική ανεπάρκεια. Η νεφρική ανεπάρκεια μπορεί να αποβεί απειλητική για τη ζωή αν δεν αντιμετωπιστεί.

Η νεφρική ανεπάρκεια συμβαίνει όταν οι νεφροί παύουν να λειτουργούν. Η κατάσταση διαχειρίζεται με αιμοκάθαρση, η οποία περιλαμβάνει τη χρήση ενός μηχανήματος για το φιλτράρισμα των παραπροϊόντων από το αίμα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει μεταμόσχευση νεφρού.

Πρόληψη

Πώς μπορεί να προληφθεί μία νεφρική νόσος;

Ορισμένοι προδιαθεσικοί παράγοντες για τις νεφρικές νόσους, όπως η ηλικία, η φυλή και το οικογενειακό ιστορικό, είναι αδύνατο να ελεγχθούν. Υπάρχουν, όμως, μέτρα που μπορείτε να λάβετε για να αποτρέψετε μία νεφρική νόσο:

  • Πίνετε άφθονο νερό
  • Ελέγξτε τα επίπεδα σακχάρου του αίματος αν έχετε διαβήτη
  • Ελέγξτε την αρτηριακή σας πίεση
  • Μειώστε την πρόσληψη άλατος
  • Τερματίστε το κάπνισμα

Να είστε προσεκτικοί με τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα

Θα πρέπει πάντα να ακολουθείτε τις οδηγίες δοσολογίας για τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα. Η λήψη μεγάλης ποσότητας ασπιρίνης ή ιβουπροφαίνης μπορεί να προκαλέσει νεφρική βλάβη. Καλέστε το γιατρό σας εάν οι φυσιολογικές δόσεις των εν λόγω φαρμάκων δεν βοηθούν στην αποτελεσματική αντιμετώπιση του πόνου.

Κάντε εξετάσεις αίματος

Ρωτήστε το γιατρό σας αν θα πρέπει να υποβληθείτε σε εξετάσεις αίματος για νεφρικά προβλήματα. Οι νεφρικές νόσοι συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα έως ότου έχουν εξελιχθεί αρκετά. Το βασικό μεταβολικό πάνελ (ΒΜΡ) είναι μία εξέταση αίματος που μπορεί να πραγματοποιηθεί ως μέρος του τυπικού ιατρικού ελέγχου. Το αίμα ελέγχεται για κρεατινίνη ή ουρία. Αυτές οι ουσίες εντοπίζονται στο αίμα όταν οι νεφροί δεν λειτουργούν φυσιολογικά. Το βασικό μεταβολικό πάνελ μπορεί να εντοπίσει νεφρικά προβλήματα έγκαιρα όταν είναι πιο εύκολο να αντιμετωπιστούν. Θα πρέπει να κάνετε εξετάσεις αίματος μία φορά το χρόνο αν έχετε διαβήτη, καρδιακές νόσους ή υπέρταση.

Περιορίστε συγκεκριμένες τροφές

Ποικίλες χημικές ουσίες στις τροφές μπορούν να συνεισφέρουν σε συγκεκριμένους τύπους λίθων των νεφρών. Αυτές οι ουσίες περιλαμβάνουν:

  • Υπερβολικό νάτριο
  • Ζωικές πρωτεΐνες, όπως μοσχάρι και κοτόπουλο
  • Κιτρικό οξύ, το οποίο εντοπίζεται σε κιτρώδη φρούτα, όπως τα πορτοκάλια, τα λεμόνια και τα γκρέιπφρουτ
  • Οξαλικό, ένα χημικό που εντοπίζεται στο παντζάρι, το σπανάκι, τις γλυκοπατάτες και τη σοκολάτα

Ρωτήστε το γιατρό σας για την πρόσληψη ασβεστίου

Συμβουλευτείτε το γιατρό σας προτού λάβετε συμπλήρωμα ασβεστίου. Κάποια συμπληρώματα ασβεστίου έχουν συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο λίθων στους νεφρούς.

+ 4 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved

1. About chronic kidney disease. (n.d.). kidney.org/kidneydisease/aboutckd.cfm

2. Advocacy and public policy challenges by the numbers. (2017). kidney.org/news/newsroom/factsheets/CKD-A-Growing-Problem

3. Kidney disease of diabetes. (2017). niddk.nih.gov/health-information/diabetes/overview/preventing-problems/diabetic-kidney-disease

4. Mayo Clinic Staff. (2014). Polycystic kidney disease: Causes. mayoclinic.org/diseases-conditions/polycystic-kidney-disease/basics/causes/con-20028831