Ξένο σώμα στο μάτι

Συμπτώματα

Ποια είναι τα συμπτώματα ενός ξένου σώματος στο μάτι;

Εάν έχετε ένα ξένο σώμα στο μάτι σας, πιθανώς θα βιώσετε άμεσα συμπτώματα, όπως:

• Αίσθημα πίεσης ή δυσφορίας
• Αίσθηση ότι υπάρχει κάτι στο μάτι σας
• Πόνο στο μάτι
• Εξαιρετική δακρύρροια
• Πόνο όταν κοιτάζετε στο φως
• Έντονο βλεφάρισμα
• Ερυθρότητα ή εμφάνιση αίματος στο μάτι

Οι περιπτώσεις στις οποίες ένα ξένο σώμα προκαλεί διεισδύει στο μάτι είναι σπάνιες. Τυπικά, τα αντικείμενα εισέρχονται στο μάτι ως αποτέλεσμα μιας έντονης πρόσκρουσης με υψηλή ταχύτητα, όπως στην περίπτωση μιας έκρηξης. Τα ξένα σώματα που διεισδύουν στο μάτι ονομάζονται ενδοφθάλμια αντικείμενα. Επιπρόσθετα συμπτώματα ενός ενδοφθάλμιου αντικειμένου περιλαμβάνουν έκκριση υγρού ή αίματος από το μάτι.

Αίτια

Σε ποιες περιπτώσεις μπορεί ένα ξένο σώμα να εισέλθει στο μάτι;

Πολλά ξένα αντικείμενα εισέρχονται στον επιπεφυκότα του ματιού ως αποτέλεσμα ατυχημάτων που μπορεί να συμβούν σε καθημερινές δραστηριότητες. Οι πιο κοινοί τύποι ξένων σωμάτων στο μάτι είναι:

• Βλεφαρίδες
• Ξηρή βλέννα
• Σκόνη
• Βρωμιά
• Άμμος
• Καλλυντικά
• Φακοί επαφής
• Μεταλλικά σωματίδια
• Θραύσματα γυαλιού

Η βρωμιά και σκόνη τυπικά εισέρχονται στο μάτι λόγω του ανέμου. Θραύσματα υλικών, όπως μετάλλου ή γυαλιού, μπορεί να εισέλθουν στο μάτι ως αποτέλεσμα έκρηξης ή ατυχημάτων με εργαλεία, όπως σφυριά, τρυπάνια ή μηχανές του γκαζόν. Τα ξένα σώματα που εισέρχονται στο μάτι με υψηλή ταχύτητα ενέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο τραυματισμού.

Θεραπεία

Επείγουσα φροντίδα

Εάν έχετε ένα ξένο σώμα στο μάτι σας, η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση θα αποτρέψει τη λοίμωξη και την πιθανή απώλεια της όρασης. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε εξαιρετικά σοβαρές περιπτώσεις ή περιπτώσεις ενδοφθάλμιων αντικειμένων.

Εάν προσπαθήσετε εσείς να αφαιρέσετε ένα ξένο σώμα από το μάτι σας, μπορεί να προκαλέσετε πολύ σοβαρή οφθαλμική βλάβη. Λάβετε επείγουσα φροντίδα εάν το ξένο σώμα:

• Έχει αιχμηρές άκρες
• Είναι τόσο μεγάλο που σας εμποδίζει να κλείσετε το μάτι σας
• Περιέχει χημικά
• Εισήχθη στο μάτι σας με μεγάλη ταχύτητα
• Έχει σφηνώσει στο μάτι σας
• Προκαλεί αιμορραγία στο μάτι

Εάν ένα ξένο σώμα έχει σφηνώσει στο μάτι σας, ή εάν βοηθάτε κάποιον να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα, είναι πολύ σημαντικό να καλέσετε άμεσα ιατρική βοήθεια. Για να αποφύγετε περαιτέρω βλάβη στο μάτι:

• Περιορίστε τις κινήσεις του ματιού.
• Δέστε το μάτι με ένα καθαρό ύφασμα ή γάζα.
• Αν το αντικείμενο είναι πολύ μεγάλο και δεν επιτρέπει την εφαρμογή επιδέσμου, καλύψτε το μάτι με ένα πλαστικό ποτήρι.
• Κάλυψε και το μη πάσχον μάτι. Αυτό θα αποτρέψει την κίνηση και στο πάσχον μάτι.

Θα πρέπει να αναζητήσετε επείγουσα φροντίδα εάν τα ακόλουθα συμπτώματα εκδηλωθούν όταν αφαιρεθεί ένα ξένο σώμα από το μάτι:

• Εξακολουθείτε να έχετε την αίσθηση ότι κάτι υπάρχει στο μάτι σας.
• Έχετε μη φυσιολογική όραση, δακρύρροια ή βλεφάρισμα.
• Ο κερατοειδής χιτώνας έχει ένα νεφελώδες σημείο.
• Η γενικότερη κατάσταση της όρασής σας επιδεινώνεται.

Κατ’ οίκον φροντίδα

Εάν υποπτεύεστε ότι έχετε ένα ξένο σώμα στο μάτι σας, είναι πολύ σημαντικό να λάβετε έγκαιρη φροντίδα για την πρόληψη λοίμωξης και πιθανής βλάβης της όρασης. Λάβετε τις παρακάτω προφυλάξεις:

• Μην τρίβετε και μην ασκείται πίεση στο μάτι σας.
• Μη χρησιμοποιείτε οποιαδήποτε εργαλεία, όπως τσιμπιδάκια ή μπατονέτες, στην επιφάνεια του ματιού.
• Μην αφαιρείτε τους φακούς επαφής εκτός και αν υπάρχει ξαφνική διόγκωση ή έχετε υποστεί χημικό τραυματισμό.

Εάν υποπτεύεστε ότι έχετε ένα ξένο σώμα στο μάτι σας, ή βοηθάτε κάποιον που έχει ξένο σώμα, ακολουθήστε τα ακόλουθα βήματα προτού ξεκινήσετε οποιαδήποτε κατ’ οίκον φροντίδα:

• Πλύνετε τα χέρια σας.
• Κοιτάξτε το πάσχον μάτι σε μία περιοχή με έντονο φως.
• Για να εξετάσετε το μάτι και να βρείτε το αντικείμενο, κοιτάξτε προς τα επάνω ενώ τραβάτε το κάτω βλέφαρο προς τα κάτω. Ύστερα κοιτάξτε προς τα κάτω ενώ γυρίζετε το εσωτερικό μέρος του άνω βλεφάρου.

Η ασφαλέστερη τεχνική για την απομάκρυνση ενός ξένου σώματος από το μάτι διαφέρει ανάλογα με τον τύπο του αντικειμένου που προσπαθείτε να αφαιρέσετε και το πού βρίσκεται εντός του οφθαλμού.

Η πιο κοινή θέση ενός ξένου σώματος είναι κάτω από το άνω βλέφαρο. Για να αφαιρέσετε ένα ξένο σώμα που βρίσκεται σε αυτή τη θέση:

• Βυθίστε την πλευρά του κεφαλιού που βρίσκεται το πάσχον μάτι σε ένα επίπεδο δοχείο με νερό. Ενώ το μάτι βρίσκεται κάτω από το νερό, ανοιγοκλείστε το αρκετές φορές, ώστε να ξεπλυθεί το αντικείμενο.
• Εάν το αντικείμενο έχει κολλήσει, τραβήξτε το άνω βλέφαρο και εκτείνετέ το πάνω από το κάτω βλέφαρο για να το χαλαρώσετε.

Για να αντιμετωπίσετε ένα ξένο σώμα που βρίσκεται κάτω από το κάτω βλέφαρο:

• Τραβήξτε προς τα έξω το κάτω βλέφαρο ή πιέστε το προς τα κάτω ώστε να δείτε τι υπάρχει κάτω από αυτό.
• Εάν το αντικείμενο είναι ορατό, προσπαθήστε να το παγιδεύσετε με μία υγρή μπατονέτα.
• Εάν δεν μπορείτε να αφαιρέσετε το αντικείμενο, προσπαθήστε να το ξεπλύνετε με τρέχον νερό στο μάτι καθώς θα το κρατάτε ανοιχτό.

Εάν υπάρχουν πολλά μικροσκοπικά τμήματα ενός ξένου αντικειμένου, για παράδειγμα κόκκοι άμμου, στο μάτι, θα χρειαστεί να τα ξεπλύνετε αντί να τα αφαιρέσετε ένα-ένα ξεχωριστά. Ακολουθήστε τις παρακάτω συμβουλές:

• Χρησιμοποιήστε ένα υγρό ύφασμα για να αφαιρέσετε οποιαδήποτε σωματίδια από την περιοχή γύρω από το μάτι.
• Βυθίστε την πλευρά του προσώπου που βρίσκεται το πάσχον μάτι σε ένα επίπεδο δοχείο με νερό. Ενώ το μάτι βρίσκεται κάτω από το νερό, ανοιγοκλείστε το αρκετές φορές για να ξεπλύνετε τα σωματίδια.
• Στα μικρά παιδιά, ρίξτε ζεστό νερό στο μάτι με ένα ποτήρι αντί να βυθίσετε το κεφάλι εντός του νερού. Κρατήστε το κεφάλι του παιδιού προς τα πάνω. Κρατήστε το βλέφαρο ανοιχτό ενώ ρίχνετε νερό για να ξεπλυθούν τα σωματίδια. Αυτή η μέθοδος εφαρμόζεται καλύτερα εάν ένα άτομο ρίχνει νερό, ενώ ένα άλλο άτομο κρατά τα βλέφαρα του παιδιού ανοιχτά.

Ιατρική φροντίδα

Επικοινωνήστε με το γιατρό σας εάν το ξένο σώμα στο μάτι σας πληροί προϋποθέσεις που απαιτούν επείγουσα θεραπεία ή εάν:

• Δεν έχετε καταφέρει να απομακρύνετε το ξένο σώμα στο σπίτι.
• Η όρασή σας παραμένει θολή ή μη φυσιολογική μετά την απομάκρυνση του ξένου σώματος.
• Τα αρχικά συμπτώματα της δακρύρροιας, της διόγκωσης ή του βλεφαρίσματος επιμένουν και δεν βελτιώνονται.
• Η κατάσταση του ματιού επιδεινώνεται παρά την απομάκρυνση του ξένου σώματος.

Εάν λάβετε ιατρική φροντίδα, θα υποβληθείτε σε μία εξέταση που περιλαμβάνει τα παρακάτω βήματα:

• Θα σας χορηγηθεί αναισθητικό υπό μορφή οφθαλμικών σταγόνων για να μουδιάσει την επιφάνεια του ματιού.
• Η χρωστική φλουορεσκεΐνη, η οποία φωσφορίζει κάτω από ειδικό φως, θα εφαρμοστεί στο μάτι με οφθαλμικές σταγόνες. Η χρωστική αυτή θα αποκαλύψει αντικείμενα και εκδορές στην επιφάνεια του ματιού.
• Ο γιατρός θα χρησιμοποιήσει ένα μεγεθυντικό φακό για να εντοπίσει και να απομακρύνει ξένα σώματα.
• Τα ξένα σώματα μπορεί να απομακρυνθούν με μία υγρή μπατονέτα ή να ξεπλυθούν με νερό.
• Εάν οι αρχικές τεχνικές αποτύχουν να απομακρύνουν το αντικείμενο, ο γιατρός μπορεί να χρησιμοποιήσει βελόνες ή άλλα εργαλεία.
• Εάν το ξένο σώμα έχει προκαλέσει εκδορές στον κερατοειδή χιτώνα, ο γιατρός θα σας συνταγογραφήσει μία αντιβιοτική αλοιφή για την πρόληψη λοιμώξεων.
• Για μεγαλύτερες εκδορές στον κερατοειδή χιτώνα, οφθαλμικές σταγόνες που περιέχουν κυκλοπεντολάτη ή οματροπίνη μπορεί να χορηγηθούν για τη διαστολή της κόρης. Επώδυνοι μυϊκοί σπασμοί μπορεί να εκδηλωθούν εάν η κόρη συσταλεί προτού επουλωθεί ο κερατοειδής χιτώνας.
• Μπορεί να σας δοθεί ακεταμινοφαίνη για την αντιμετώπιση του πόνου λόγω μεγάλων εκδορών.
• Πιθανώς να χρειαστεί να υποβληθείτε σε αξονική τομογραφία ή άλλη τεχνική απεικόνισης για περαιτέρω διερεύνηση ενός ενδοφθάλμιου αντικειμένου.
• Μπορεί να παραπεμφθείτε σε έναν οφθαλμίατρο για περαιτέρω αξιολόγηση ή θεραπεία.

Ανάρρωση

Πώς αναρρώνει ένα άτομο από ένα ξένο σώμα στο μάτι;

Εάν καταφέρετε να αφαιρέσετε το ξένο σώμα από το μάτι σας, το μάτι θα πρέπει να παρουσιάσει ενδείξεις βελτίωσης μέσα σε μία με δύο ώρες. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οποιοσδήποτε έντονος πόνος, ερυθρότητα ή δακρύρροια θα πρέπει να υποχωρήσει. Μία ελαφρά αίσθηση ερεθισμού ή ήπια δυσφορία μπορεί να παραμείνει για μία με δύο ημέρες.

Τα κύτταρα της επιφάνειας του οφθαλμού αποκαθίστανται ταχέως. Οι εκδορές του κερατοειδούς χιτώνα που έχουν προκληθεί από ένα ξένο σώμα συνήθως επουλώνονται μέσα σε μία με τρεις ημέρες και χωρίς την εκδήλωση λοίμωξης. Ωστόσο, η λοίμωξη είναι πιο πιθανή εάν το ξένο σώμα ήταν σωματίδια βρωμιάς, ένα κλαδί ή οποιοδήποτε αντικείμενο περιέχει χώμα. Καλέστε το γιατρό σας αν τα συμπτώματα δεν βελτιώνονται.

Ενδοφθάλμια ξένα σώματα μπορούν να οδηγήσουν σε ενδοφθαλμίτιδα. Η ενδοφθαλμίτιδα είναι μία λοίμωξη στο εσωτερικό του ματιού. Εάν ένα ενδοφθάλμιο ξένο σώμα προκαλεί βλάβες στον κερατοειδή χιτώνα ή το φακό του ματιού, θα βιώσετε βλάβη ή και ολική απώλεια της όρασης.

Πρόληψη

Πώς μπορεί να προληφθεί η εισαγωγή ενός ξένου σώματος στο μάτι;

Ένα ξένο σώμα μπορεί να εισέλθει στο μάτι σας τυχαία κατά τη διάρκεια καθημερινών δραστηριοτήτων – και αυτό είναι κάτι το οποίο είναι δύσκολο να αποφύγετε.

Συγκεκριμένες εργασίες ή δραστηριότητες είναι πιο πιθανό να σας θέσουν σε κίνδυνο τραυματισμού του ματιού λόγω ενός ξένου σώματος. Μπορείτε να αποτρέψετε ένα τέτοιου είδους τραυματισμό φορώντας προστατευτικά γυαλιά όταν πραγματοποιείτε δραστηριότητες στις οποίες υπάρχουν ιπτάμενα αντικείμενα ή σωματίδια.

Για να αποτρέψετε την εισαγωγή ενός ξένου σώματος στο μάτι σας, θα πρέπει να φοράτε πάντα προστατευτικό εξοπλισμό των ματιών όταν:

• Εργάζεστε με πριόνια, σφυριά ή οποιαδήποτε κοπτικά εργαλεία
• Εργάζεστε με επικίνδυνα ή τοξικά χημικά
• Χρησιμοποιείτε μηχανή του γκαζόν