Υποξεία θυρεοειδίτιδα

Συμπτώματα

Τι συμπτώματα παρουσιάζει ένα άτομο με υποξεία θυρεοειδίτιδα;

Αρχικά, το βασικό σύμπτωμα που διαχωρίζει την υποξεία θυρεοειδίτιδα από άλλες παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα, είναι ο πόνος στην περιοχή που βρίσκεται ο αδένας, ο οποίος μπορεί να επεκταθεί στο σαγόνι, το λαιμό και τα αφτιά. Επιπλέον, ο αδένας θα είναι πρησμένος και ευαίσθητος στο άγγιγμα, εξαιτίας της φλεγμονής που θα υπάρχει σε αυτόν. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Θυρεοειδή, εκτιμάται ότι ο πόνος στον αδένα διαρκεί περίπου 1 με 3 μήνες.

Εκτός από τον πόνο, το άτομο θα εμφανίσει και άλλα συμπτώματα εξαιτίας της φλεγμονής αλλά και συμπτώματα εξαιτίας διαταραχών στην παραγωγή των ορμονών του αδένα. Συγκεκριμένα, στο αρχικό στάδιο της λοίμωξης, το οποίο διαρκεί λιγότερο από 3 μήνες, το άτομο θα εμφανίσει συμπτώματα υπερθυρεοειδισμού, ενώ στο δεύτερο στάδιο της νόσου, το οποίο μπορεί να διαρκέσει από 9 έως και 15 μήνες, το άτομο παρουσιάζει συμπτώματα υποθυρεοειδισμού.

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, αρχικά καταστρέφονται τα κύτταρα του αδένα εξαιτίας της φλεγμονής, με αποτέλεσμα τη μαζική απελευθέρωση των ορμονών που αυτά περιείχαν στην κυκλοφορία. Έτσι, το άτομο βιώνει συμπτώματα υπερθυρεοειδισμού, τα οποία όμως θα υποχωρήσουν μόλις καταναλωθούν οι ορμόνες που απελευθερώθηκαν. Έπειτα, λόγω της καταστροφής των κυττάρων, ο θυρεοειδής αδένας δεν μπορεί να παράγει πλέον επαρκή ποσότητα ορμονών, μέχρι να υποχωρήσει η φλεγμονή και να παραχθούν νέα κύτταρα, και το άτομο βιώνει συμπτώματα υποθυρεοειδισμού. 

Τα περισσότερα άτομα περνούν και από τα δύο στάδια της νόσου, αλλά πολλοί μπορεί να περάσουν μόνο το πρώτο στάδιο και να μην εμφανίσουν καθόλου συμπτώματα υποθυρεοειδισμού, εάν η νόσος είναι πιο ήπια ή περιοριστεί φαρμακευτικά ή αν η φλεγμονή στα αρχικά στάδια της ασθένειας αντιμετωπιστεί για παράδειγμα με ενδοφλέβια χορήγηση κορτιζόλης.

Συμπτώματα εξαιτίας της φλεγμονής:

• πόνο, πρήξιμο και ευαισθησία στην περιοχή του θυρεοειδούς αδένα και γύρω από αυτόν
• πυρετό
• κούραση
• αδυναμία
• μυαλγία και πόνο στα οστά
• δυσκολία στην κατάποση
• βραχνάδα στη φωνή.

Συμπτώματα υπερθυρεοειδισμού:

• άγχος και ανησυχία
• ευερεθιστότητα
• διάρροια
• απότομη απώλεια βάρους
• δυσκολία στη συγκέντρωση
• ταχυκαρδία ή αρρυθμίες (ακανόνιστοι χτύποι της καρδιάς)
• αυξημένη θερμοκρασία του σώματος, με αποτέλεσμα την έντονη εφίδρωση
• τρέμουλο.

Συμπτώματα υποθυρεοειδισμού:

• κούραση
• τριχόπτωση
• κατάθλιψη
• δυσκοιλιότητα
• μειωμένη ανεκτικότητα στο κρύο
• έντονη ροή αίματος κατά τη γυναικεία έμμηνο ρύση
• απότομη αύξηση βάρους.

Αίτια

Από τι προκαλείται η υποξεία θυρεοειδίτιδα;

Η υποξεία θυρεοειδίτιδα, συνήθως οφείλεται σε κάποια ιική λοίμωξη που προσβάλει τον θυρεοειδή αδένα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, την ανάπτυξη φλεγμονής στον αδένα, η οποία προκαλεί έντονο οίδημα στην περιοχή και παρεμποδίζει την απελευθέρωση των ορμονών. Η πάθηση αυτή, εμφανίζεται συχνότερα στις γυναίκες σε σχέση με τους άντρες και ειδικότερα σε ηλικίες 30 με 50 ετών, ενώ συχνά συμβαίνει μετά από κάποια ιική λοίμωξη του αναπνευστικού, όπως ίωση ή παρωτίτιδα. Παρ' όλα αυτά, η υποξεία θυρεοειδίτιδα μπορεί να προκληθεί και από αυτοάνοση αντίδραση του ανοσοποιητικού μετά από κάποια εγκυμοσύνη, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις τα αίτια της παραμένουν άγνωστα.

Τύποι

Σε ποιους τύπους διακρίνεται η υποξεία θυρεοειδίτιδα;

Η υποξεία θυρεοειδίτιδα διακρίνεται σε 4 τύπους, οι οποίοι εμφανίζουν κοινά συμπτώματα, αλλά διαφέρουν ως προς την αιτία εμφάνισης τους.

Υποξεία κοκκιωματώδης θυρεοειδίτιδα ή θυρεοειδίτιδα de Quervain: αποτελεί τον πιο κοινό τύπο υποξείας θυρεοειδίτιδας και προκαλείται από ιική λοίμωξη, συνήθως από τον ιό της παρωτίτιδας ή από διάφορους αδενοϊούς. 

Θυρεοειδίτιδα λοχείας ή θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό ή επιλόχεια θυρεοειδίτιδα: εμφανίζεται περίπου στο 5% των γυναικών μέσα σε έναν χρόνο μετά τη γέννα  και υποχωρεί μόνη της μέσα στους επόμενους 18 μήνες. Θεωρείται ότι, αυτός ο τύπος της νόσου προκαλείται εξαιτίας αυτοάνοσων διαταραχών και είναι πιθανότερο να συμβεί σε γυναίκες που έχουν και άλλα προβλήματα σχετικά με τον θυρεοειδή, έχουν ξανανοσήσει από την ίδια πάθηση μετά από προηγούμενη εγκυμοσύνη ή πάσχουν και από άλλα αυτοάνοσα νοσήματα, όπως ο διαβήτης τύπου 1 ή η ρευματοειδής αρθρίτιδα.  

Υποξεία λεμφοκυτταρική ή ανώδυνη θυρεοειδίτιδα: εμφανίζεται μετά την εγκυμοσύνη στις γυναίκες και συγκεκριμένα στους πρώτους 3 μήνες.

Θυρεοειδίτιδα εκ ψηλαφίσεως (Palpation thyroiditis): συμβαίνει εξαιτίας μηχανικού τραυματισμού του θυρεοειδούς αδένα, όπως επαναλαμβανόμενων εξετάσεων αυτού ή χειρουργική επέμβαση.

Διάγνωση

Πώς μπορεί να διαγνωστεί η υποξεία θυρεοειδίτιδα;

Αρχικά, ο ιατρός θα καταγράψει τα συμπτώματα και το ιατρικό ιστορικό του ατόμου και θα διεξάγει φυσική εξέταση, για να διαπιστώσει εάν ο θυρεοειδής αδένας είναι διογκωμένος ή έχει φλεγμονή. Κατόπιν, θα εξετάσει την πιθανότητα υποξείας θυρεοειδίτιδας, στην περίπτωση που το άτομο βίωσε πρόσφατα κάποια λοίμωξη του αναπνευστικού ή κάποια εγκυμοσύνη. 

Για το σκοπό αυτό, διεξάγονται εξετάσεις αίματος, κατά τις οποίες υπολογίζονται τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών στον οργανισμό και συγκεκριμένα των Τ4 και ΤSH (θυρεοτρόπος ορμόνη). Οι ορμόνες αυτές φυσιολογικά ρυθμίζονται από ένα αρνητικό βρόγχο ανατροφοδότησης και επομένως, όταν η μια είναι υψηλή η άλλη αναμένεται να είναι χαμηλή και το αντίστροφο. 

Σε κάθε περίπτωση, οποιαδήποτε ανωμαλία στα επίπεδα μιας εκ των δύο ορμονών υποδεικνύει την πιθανότητα ύπαρξης υποξείας θυρεοειδίτιδας, ενώ τα ποσοστά των ορμονών μπορούν να προσδιορίσουν και το στάδιο της νόσου. Συγκεκριμένα, στο αρχικό στάδιο της ασθένειας, αναμένεται το άτομο να έχει υψηλά επίπεδα Τ4 και χαμηλά επίπεδα ΤSH, ενώ σε προχωρημένο στάδιο της νόσου, αναμένονται χαμηλά επίπεδα Τ4 και υψηλά επίπεδα TSH.

Επιπλέον, μπορεί να διεξαχθεί και ένα σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς, το οποίο αναμένεται να δείξει μικρή κατακράτηση ραδιενεργού ιωδίου από τον θυρεοειδή αδένα, διακρίνοντας την υποξεία θυρεοειδίτιδα από τον υπερθυρεοειδισμό, όπου υπάρχει αυξημένη κατακράτηση ιωδίου. Η εξέταση αυτή, δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί εάν μια γυναίκα είναι έγκυος ή θηλάζει. Τέλος, πιθανότατα θα ζητηθεί και ένα υπερηχογράφημα θυρεοειδή αδένα, για να ελεγχθεί η έκταση της φλεγμονής. 

Θεραπεία

Πώς αντιμετωπίζεται θεραπευτικά η υποξεία θυρεοειδίτιδα;

Η αντιμετώπιση της υποξείας θυρεοειδίτιδας, δεν εξαρτάται ιδιαίτερα από τον τύπο αυτής, αλλά εστιάζει κυρίως στη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής για τη μείωση του πόνου, της φλεγμονής, και γενικότερα των συμπτωμάτων της νόσου. Συγκεκριμένα, για τον περιορισμό των συμπτωμάτων της υποξείας θυρεοειδίτιδας, μπορούν να χορηγηθούν:

• μη συνταγογραφούμενα, μη στεροειδή, αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως η ασπιρίνη και η ιβουπροφένη, τα οποία περιορίζουν τα συμπτώματα της φλεγμονής και μειώνουν το οίδημα στην περιοχή. Ενώ, η ακεταμινοφαίνη δεν είναι αποτελεσματική, καθώς μειώνει τον πόνο, αλλά όχι τη φλεγμονή.
• κορτικοστεροειδή, τα οποία χορηγούνται για τον περιορισμό της φλεγμονής, όταν τα μη στεροειδή σκευάσματα δεν είναι αποτελεσματικά. Συνήθως, χορηγούνται αρχικά 15 με 30mg πρεδνιζόνης την ημέρα, και στην συνέχεια η δόση μειώνεται σταδιακά για διάστημα περίπου 3 με 4 εβδομάδων.
• β-αποκλειστές, όπως η προπρανολόλη, οι οποίοι χορηγούνται για τον περιορισμό των συμπτωμάτων του υπερθυρεοειδισμού, καθώς δρουν στο καρδιαγγειακό σύστημα, μειώνοντας την αρτηριακή πίεση και περιορίζοντας τις αρρυθμίες. Το φάρμακο αυτό, είναι αποτελεσματικό αυστηρά μόνο για το πρώτο στάδιο της νόσου.
•  λεβοθυροξίνη ή θυροξίνη, που μπορούν να υποκαταστήσουν τις θυρεοειδικές ορμόνες στον οργανισμό. Οι ορμόνες αυτές χορηγούνται μόνο κατά δεύτερο στάδιο της νόσου, για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του υποθυρεοειδισμού, ενώ σε περίπτωση που ο υποθυρεοειδισμός γίνει μόνιμος, θα πρέπει και οι ορμόνες να λαμβάνονται εφ' όρου ζωής.

Είναι σημαντικό να τονιστεί, ότι σε αντίθεση με άλλες παθήσεις του θυρεοειδή αδένα, η υποξεία θυρεοειδίτιδα αποτελεί μια προσωρινή ασθένεια, η οποία υποχωρεί μόνη της μετά από ένα διάστημα, έτσι κάθε φαρμακευτική αγωγή που θα χορηγηθεί θα είναι για μικρό χρονικό διάστημα και κατόπιν θα διακοπεί. Ενώ, τα φάρμακα που χορηγούνται δεν επηρεάζουν την πορεία της νόσου, ούτε επιταχύνουν την ανάρρωση του ασθενούς, παρά μόνο ανακουφίζουν προσωρινά το άτομο, μέχρι η νόσος να υποχωρήσει μόνη της.

Επιπλοκές

Μπορεί η υποξεία θυρεοειδίτιδα να προκαλέσει μόνιμες βλάβες στον θυρεοειδή αδένα;

Η υποξεία θυρεοειδίτιδα, συνήθως, υποχωρεί μόνη της μετά από διάστημα 12 με 18 μηνών, παρ' όλα αυτά, σε ορισμένες περιπτώσεις, εάν η φλεγμονή δεν περιοριστεί με κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, ενδέχεται να προκαλέσει εκτεταμένες βλάβες στον θυρεοειδή αδένα, με αποτέλεσμα το άτομο να αποκτήσει μόνιμο υποθυρεοειδισμό. Το φαινόμενο αυτό είναι εξαιρετικά σπάνιο και εκτιμάται ότι συμβαίνει μόνο στο 5% των ασθενών με υποξεία θυρεοειδίτιδα. Ενώ, εάν το άτομο πάθει υποθυρεοειδισμό θα πρέπει να λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή, η οποία θα περιλαμβάνει θυρεοειδικές ορμόνες για το υπόλοιπο της ζωής του.