Η αθηροσκλήρωση με απλά λόγια: Τι πρέπει να γνωρίζετε;

Η αθηροσκλήρωση είναι μια χρόνια, προοδευτική νόσος, κατά την οποία συσσωρεύονται πλάκες στα τοιχώματα των αρτηριών. Αυτές οι πλάκες σχηματίζονται από εναποθέσεις χοληστερίνης και άλλων λιπιδίων, ασβεστίου και μεγάλων φλεγμονωδών κυττάρων που ονομάζονται μακροφάγα.

Όταν δημιουργηθεί μια πλάκα σε μια αρτηρία, τότε μπορούν να προκύψουν διάφορα προβλήματα. Συγκεκριμένα, μια πλάκα μπορεί να προεξέχει μιας αρτηρίας και να οδηγήσει σε μερική ή πλήρη απόφραξη της ροής του αίματος. Επιπρόσθετα, οι πλάκες μπορούν να προκαλέσουν αρτηριακή θρόμβωση, η οποία εμφανίζεται όταν μια πλάκα σπάσει ξαφνικά, οδηγώντας σε θρόμβους αίματος. Σημειώνεται ότι η θρόμβωση αυξάνει τον κίνδυνο ξαφνικής απόφραξης, που μπορεί να οδηγήσει σε οξύ στεφανιαίο σύνδρομο (ACS).

Την ίδια ώρα, οι πλάκες μπορούν να αποδυναμώσουν το τοίχωμα της αρτηρίας δημιουργώντας ένα «μπαλόνι» έξω από την αρτηρία που ονομάζεται ανεύρυσμα. Η ρήξη του ανευρύσματος οδηγεί σε σοβαρή εσωτερική αιμορραγία και συνήθως σε θάνατο.

Άλλα προβλήματα που προκαλούνται από την αθηροσκλήρωση είναι το εγκεφαλικό επεισόδιο, η περιφερική αρτηριακή νόσος και η νεφρική νόσος.

Ποιες είναι οι αιτίες της αθηροσκλήρωσης;

Η βασική υποκείμενη αιτία της αθηροσκλήρωσης δεν είναι ξεκάθαρη, ωστόσο υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνισή της, όπως:

• Γενετική προδιάθεση: Η τάση για αθηροσκλήρωση είναι οικογενειακή. Τα άτομα που έχουν στενούς συγγενείς (γονείς, αδέρφια, θείους και θείες) με αθηροσκλήρωση, θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά με τους παράγοντες κινδύνου.
• Ανωμαλίες της χοληστερίνης: Τα υψηλά επίπεδα κακής χοληστερίνης στο αίμα και τα χαμηλά επίπεδα καλής χοληστερίνης, αυξάνουν τον κίνδυνο αθηροσκλήρωσης.
• Υπέρταση
• Κάπνισμα
• Καθιστική ζωή
• Παχυσαρκία, ιδιαίτερα κοιλιακή παχυσαρκία
• Διαβήτης

Ποιες αρτηρίες μπορεί να επηρεάσει η αθηροσκλήρωση;

Η αθηροσκλήρωση μπορεί να επηρεάσει ένα ευρύ φάσμα αρτηριών στο ανθρώπινο σώμα, οδηγώντας σε διάφορες άλλες σοβαρές παθήσεις, όπως:

• Στεφανιαίες αρτηρίες: Οδηγώντας σε στηθάγχη και έμφραγμα του μυοκαρδίου (καρδιακή προσβολή)
• Εγκεφαλική αγγειακή κυκλοφορία (εγκεφαλικές αρτηρίες): Οδηγώντας σε εγκεφαλικό επεισόδιο
• Νεφρικές αρτηρίες: Οδηγώντας σε νεφρική νόσο
• Την αορτή: Οδηγώντας σε αορτικό ανεύρυσμα
• Τα αιμοφόρα αγγεία των χεριών και (ιδιαίτερα) των ποδιών: Οδηγώντας σε περιφερική αρτηριακή νόσο και χωλότητα, έλκος, δερματικές αλλαγές και βραδεία επούλωση.

Πώς γίνεται η διάγνωση της αθηροσκλήρωσης;

Για τη διάγνωση της αθηροσκλήρωσης πραγματοποιούνται εξετάσεις όπως:

• Εξετάσεις αίματος, για έλεγχο της χοληστερίνης
• Υπέρηχος Doppler, ο οποίος χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα για την απεικόνιση της αρτηρίας, ώστε να διαπιστωθεί αν υπάρχει απόφραξη
• Σφυροβραχιόνιος Αρτηριακός Δείκτης (Σ.Α.Δ), για να διαπιστωθεί αν υπάρχει έμφραξη στα χέρια ή τα πόδια συγκρίνοντας την πίεση του αίματος στα άκρα
• Μαγνητική ή αξονική τομογραφία για απεικόνιση των μεγάλων αρτηριών του σώματος
• Καρδιακό αγγειόγραμμα, ένα είδος ακτινογραφίας θώρακα, το οποίο προϋποθέτει την ενδοφλέβια εισαγωγή ραδιενεργού χρώματος στις αρτηρίες της καρδιάς
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα, το οποίο μετράει την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς, για να διαπιστωθούν οι περιοχές με περιορισμένη ροή αίματος
• Τεστ αντοχής ή τεστ κοπώσεως, το οποίο καταγράφει τον καρδιακό ρυθμό και την πίεση του αίματος κατά την άσκηση σε διάδρομο ή στατικό ποδήλατο

Πώς θεραπεύεται η αθηροσκλήρωση;

Οι γιατροί, για να θεραπεύσουν την αθηροσκλήρωση, στρέφονται κυρίως προς την θεραπεία των αποτελεσμάτων της, δηλαδή των παθήσεων που προκαλεί, όπως οι καρδιακές προσβολές, τα εγκεφαλικά επεισόδια, η νεφρική ανεπάρκεια, η περιφερειακή αρτηριακή νόσος κ.α.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, το ζητούμενο είναι να αποτραπεί εξ΄ αρχής η εμφάνιση της αθηροσκλήρωσης, λαμβάνοντας υγιεινά μέτρα πρόληψης, όπως η υγιεινή διατροφή, η άσκηση, η διατήρηση του βάρους στο φυσιολογικό και η διακοπή του καπνίσματος.