Η ρατσιστική σκληρή γλώσσα της κοινωνίας για την αναπηρία…

Ένα εμπόδιο στη συζήτηση για την αναπηρία είναι ότι οι άνθρωποι δεν είναι σίγουροι για το ποιες είναι οι “σωστές” λέξεις που πρέπει να χρησιμοποιήσουν. Αυτό επιδεινώνεται από το γεγονός ότι τα θέματα της αναπηρίας συχνά δεν είναι στο δημόσιο διάλογο. Οι αναφορές των μέσων ενημέρωσης ενισχύουν κάποια χρήση που είναι αντίθετη με τις προτιμήσεις της κοινότητας των ατόμων με αναπηρία (π.χ. ” δημιουργήθηκε κίνηση στον χ δρόμο λόγω ενός ανάπηρου” ή “παρά την αναπηρία της ήταν επιτυχής στο σχολείο”). Σκοπός αυτού του άρθρου είναι να δώσει κάποιες οδηγίες σχετικά με την τρέχουσα γλώσσα στην κοινότητα των ατόμων με αναπηρία. Δύο προειδοποιήσεις όμως:

• Η γλώσσα είναι ρευστή και αλλάζει καθώς αναδύονται νέες ιδέες.
• Ελπίζουμε ότι δεν θα κολλήσετε στην γλώσσα που θα χρησιμοποιείτε με το φόβο ότι θα πείτε κάποια “λάθος” λέξη.

Ποια είναι η σχέση μεταξύ αναπηρίας και υγείας;

Αν και αυτά τα δύο συχνά θεωρούνται ξεχωριστά και αντίθετα, αποτελούν μέρος ενός συνόλου. Είναι δυνατόν να είστε πολύ υγιείς και να έχετε παρόλα αυτά μια αναπηρία (π.χ. ΔΕΠΥ) ή να έχετε μια αναπηρία που επηρεάζει την υγεία (π.χ. λύκος). Τα σημαντικά προβλήματα υγείας συνήθως συνδέονται με κάποια έκπτωση στη λειτουργία (π.χ. ΧΑΠ). Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εστιάζει στην υγεία και τη λειτουργικότητα, δηλαδή στο να είναι κανείς όσο το δυνατόν πιο υγιής και να διατηρεί το υψηλότερο δυνατό επίπεδο λειτουργικότητας. Επομένως, η γνώση της αιτίας μιας πάθησης είναι λιγότερο πολύτιμη από την κατανόηση των επιπτώσεών της στην υγεία και τη λειτουργικότητα.

Ποια είναι η βασική διάκριση μεταξύ της βλάβης, της δυσλειτουργίας και της αναπηρίας;

Βλάβη (Impairment)

Ο όρος αυτός χρησιμοποιείται από τους επαγγελματίες για να προσδιορίσουν κάποια διαταραχή σε επίπεδο συστήματος ενός οργάνου του σώματος, όπως ο εγκέφαλος ή το αριστερό πόδι, που οδηγεί σε απώλεια χρήσης ή σε κάποια απόκλιση από ένα πρότυπο. Οι αναπηρίες δεν είναι ελαττώματα και μπορεί να είναι ψυχολογικές, φυσιολογικές ή ανατομικές– ορισμένες είναι μόνιμες, άλλες προσωρινές. Οι βλάβες μπορεί να οδηγήσουν σε διαταραχές στη σκέψη, το συναίσθημα ή τη συμπεριφορά.

Δυσλειτουργία (Handicap)

Η δυσλειτουργία είναι ένα εμπόδιο που επηρεάζει τους ανθρώπους, επειδή τους εμποδίζει να ολοκληρώσουν κάποιο έργο. Έτσι, ένα άτομο με δυσλειτουργίες μπορεί να είναι ανάπηρο ,με την έννοια ότι μειονεκτεί επειδή μια ράμπα λείπει.

Αναπηρία (Disability)

“Η αναπηρία προκύπτει από την αλληλεπίδραση μεταξύ ατόμων με μια πάθηση υγείας, όπως η εγκεφαλική παράλυση, το σύνδρομο Down και η κατάθλιψη, καθώς και προσωπικών και περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως οι αρνητικές συμπεριφορές, τα μη προσβάσιμα μέσα μεταφοράς και δημόσια κτίρια και η περιορισμένη κοινωνική υποστήριξη”. Ως εκ τούτου, η αναπηρία δεν αποτελεί χαρακτηριστικό του ατόμου αλλά της αλληλεπίδρασης του ατόμου και των μεταβλητών του πλαισίου (π.χ. δομημένο περιβάλλον, οικονομικές πολιτικές).

Ποια είναι τα μοντέλα της αναπηρίας;

“Η μετάβαση από την ατομική, ιατρική προοπτική σε μια διαρθρωτική, κοινωνική προοπτική έχει περιγραφεί ως η μετάβαση από ένα ιατρικό μοντέλο σε ένα κοινωνικό μοντέλο, στο οποίο οι άνθρωποι θεωρούνται ότι έχουν αναπηρία από την κοινωνία και όχι από το σώμα τους” .Τα δύο μοντέλα δεν είναι δυαδικά, καθώς τα άτομα με αναπηρία βιώνουν τόσο ιατρικές καταστάσεις (π.χ. πόνο, κόπωση) όσο και κοινωνική μειονεξία. Έτσι, το βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο περιλαμβάνει μια πιο ολιστική προοπτική της αναπηρίας.

Άτομα με αναπηρία ή αναπηρία των ατόμων;

Αν και χρησιμοποιούσαμε πρώτα το άτομο επειδή ήταν η προτίμηση για κάποιο χρονικό διάστημα (π.χ. άτομα με αναπηρία, άτομο με σχιζοφρένεια, άτομο με τραυματισμό του νωτιαίου μυελού, χρήστης αναπηρικού αμαξιδίου). Πιο πρόσφατα, κατευθυντήριες γραμμές όπως το APA Style Manual, δίνει τη δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί είτε η γλώσσα “πρώτα το άτομο” είτε η γλώσσα “την ταυτότητα πρώτα”. Με το να χρησιμοποιούμε την ταυτότητα πρώτα, “η αναπηρία γίνεται το επίκεντρο, γεγονός που επιτρέπει στο άτομο να διεκδικήσει την αναπηρία και να επιλέξει την ταυτότητά του αντί να επιτρέπει σε άλλους … να την ονομάσουν ή να επιλέξουν όρους με αρνητικές συνέπειες“. Το APA διαθέτει επίσης μια ενότητα για τη γλώσσα χωρίς προκαταλήψεις ,ένα από τα βασικά σημεία του είναι να εξετάζονται πολλές διαφορετικές ταυτότητες ταυτόχρονα, αντί να εξετάζεται αποκλειστικά την αναπηρία ως ειδική περίπτωση.

Ποια είναι η υποτιμητική στερεοτυπική γλώσσα για την αναπηρία;

Υπάρχουν διάφορες γλωσσικές διατυπώσεις που μπορούν να προωθήσουν ως υποτιμητικά στερεότυπα για την αναπηρία. Το βάρος συνήθως συνδέεται με τις επιπτώσεις των ατόμων με αναπηρία σε άλλους ανθρώπους, όπως το βάρος των φροντιστών ή η οικονομική επιβάρυνση των γονέων που έχουν παιδιά με αναπηρία. Οι άνθρωποι συχνά περιγράφονται ως πάσχοντες από ή επηρεασμένοι από μια αναπηρία. Εξίσου προβληματικό είναι να περιγράφονται τα άτομα ως άτομα που καταφέρνουν κάτι παρά την αναπηρία. Λέξεις και φράσεις που θεωρούνται υποτιμητικές μπορεί να είναι:ο ανάπηρος, ο κουτσός, ο τρελός και ο μουγκός κ.ά . Αντιθέτως μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις λέξεις: το άτομο με ειδικές ανάγκες, ο κωφός, το άτομο με ψυχικές παθήσεις ή το άτομο με κινητικά προβλήματα .