Η υπερβολική παρακολούθηση τηλεόρασης κατά την ενήλικη ζωή βλάπτει τον εγκέφαλο;

Σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Καρδιάς, η υπερβολική παρακολούθηση τηλεόρασης στις ηλικίες 40-60 ετών επηρεάζει την υγεία του εγκεφάλου και αυξάνει τις πιθανότητες εγκεφαλικών παθήσεων στα χρόνια που ακολουθούν. Συγκεκριμένα, επηρεάζει αρνητικά την αντιληπτική ικανότητα και μειώνει την φαιά ουσία, η οποία είναι σημαντική για την ορθή λειτουργία πολλών περιοχών του εγκεφάλου, όπως για την όραση, την ακοή, τη λήψη αποφάσεων και τον έλεγχο των μυϊκών ομάδων. Σχετική έρευνα έδειξε ότι για κάθε μια ώρα που προστίθεται στην ημερήσια παρακολούθηση τηλεόρασης, η φαιά ουσία του εγκεφάλου μειώνεται κατά 0,5%. Αν και η παρακολούθηση τηλεόρασης συνδέεται γενικά με την καθιστική στάση ζωής, τα οφέλη της σωματικής άσκησης δεν αρκούν για να αναπληρώσουν τη ζημιά που προκαλεί η τηλεόραση.

Η τηλεόραση επηρεάζει τον εγκέφαλο άμεσα;

Η Αμερικανική Ένωση Καρδιάς συνδέει τον καθιστικό τρόπο ζωής με αυξημένο ρίσκο καρδιοπαθειών, διαβήτη τύπου 2, καρκίνο του παχέος εντέρου και του πνεύμονα και πρόωρο θάνατο. Ωστόσο, σύμφωνα με την Heather Snyder της Ένωσης Αλτσχάιμερ, δεν πρέπει να συγχέουμε την συσχέτιση με την αιτιώδη συνάφεια. Με άλλα λόγια, δηλώνει ότι η υπέρμετρη παρακολούθηση τηλεόρασης συσχετίζεται με την γνωστική εξασθένηση σε επόμενα στάδια της ζωής ενός ατόμου, αλλά δεν σημαίνει ότι αποτελεί αποκλειστική αιτία. Aπαιτείται περισσότερη έρευνα στον τομέα αυτό διότι δεν είναι πλήρως κατανοητή η σχέση μεταξύ των δύο φαινομένων. Για παράδειγμα, η παρακολούθηση τηλεόρασης επηρεάζει τον εγκέφαλο με συγκεκριμένο τρόπο ή απλώς προωθεί την λιγότερο δραστήρια και πιο καθιστική ζωή;

Η Snyder προτείνει ότι από την έρευνα αυτή πρέπει να κρατήσουμε ότι υπάρχουν πλήθος δραστηριοτήτων εκτός από την τηλεόραση. Συγκεκριμένα, συνιστά δραστηριότητες που ωφελούν την καρδιά, τον εγκέφαλο και τη σωματική υγεία. Η τακτική άσκηση, η ισορροπημένη διατροφή, η ομαλή κοινωνικοποίηση και η εξάσκηση του εγκεφάλου μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο της αντιληπτικής και γνωστικής εξασθένησης και προστατεύουν την υγεία του εγκεφάλου με το πέρασμα του χρόνου.

Πώς μπορώ να μειώσω τις ώρες μπροστά από την οθόνη;

Αν θέλετε να αλλάξετε τον τρόπο ζωής σας μειώνοντας την παρακολούθηση τηλεόρασης, υπάρχουν πολλές διαθέσιμες επιλογές από δραστηριότητες και ενασχολήσεις αλλά έγκειται στη δική σας προσωπική επιλογή το τι θα σας ταιριάξει και θα ακολουθήσετε εν τέλει. Η Snyder προτείνει: Κάθε φορά που σκέφτεστε να ανοίξετε την τηλεόραση, ανοίξτε αντίθετα ένα βιβλίο που σας ενδιαφέρει ή κάντε έναν περίπατο. Φυσικά, αν δεν είστε εξοικειωμένοι με την ανάγνωση, δεν συνιστάται ιδιαίτερα το να αντικαταστήσετε όλες τις τηλεοπτικές σειρές που παρακολουθείτε με μυθιστορήματα. Μπορεί στην αρχή να μην φαντάζει ακατόρθωτο σαν ιδέα, αλλά έχει αποδειχθεί ότι η απότομη εναλλαγή είναι δυσκολότερο να διαρκέσει με το πέρασμα του χρόνου. Με άλλα λόγια, αν αποφασίσετε να αλλάξετε άρδην τον τρόπο ζωής σας, κατά πάσα πιθανότητα θα επιστρέψετε στις ίδιες επιβλαβείς συνήθειες σε σύντομο χρονικό διάστημα. Μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση θα ήταν να αρχίσετε ένα βιβλίο που σας κεντρίζει το ενδιαφέρον, έχοντας παράλληλα ως στόχο να μειώσετε τις ώρες που περνάτε μπροστά από την τηλεόραση.

Προσπαθήστε να επιλέξετε δραστηριότητες για τον ελεύθερο χρόνο σας τις οποίες θα απολαμβάνετε, έτσι ώστε να συνεχίσετε να τις επιλέγετε έναντι της τηλεόρασης ακόμα και μακροπρόθεσμα. Για παράδειγμα, μπορείτε να επιλέξετε μια ήπια αεροβική άσκηση που θα κρατάει το σώμα σας σε εγρήγορση, ενώ ταυτόχρονα θα σας ψυχαγωγεί. Η Αμερικανική Ένωση Καρδιάς προτείνει τις εξής:

• βάδην (περπάτημα με ταχύτητα τουλάχιστον 4 χλμ/ώρα)
• αερόβια άσκηση στο νερό
• χορός
• κηπουρική
• τένις (διπλό)
• ποδηλασία (με ταχύτητα κάτω από 20 χλμ/ώρα)

Άλλες ασκήσεις με υψηλότερες σωματικές απαιτήσεις περιλαμβάνουν:

• πεζοπορία (ιδανικά με ένα βαρύ σακίδιο στην πλάτη)
• τρέξιμο
• κολύμβηση
• αερόβιος χορός
• δουλειές του κήπου όπως συνεχόμενο σκάψιμο
• τένις (μονό)
• ποδηλασία (με ταχύτητα πάνω από 20 χλμ/ώρα)
• σχοινάκι

Βέβαια, υπάρχουν και πιο καθιστικές δραστηριότητες που μπορεί να κάνει κανείς για να μειώσει τις ώρες που περνά μπροστά από την τηλεόραση, οι οποίες βελτιώνουν την εγκεφαλική λειτουργία, όπως το πλέξιμο, η επίλυση ενός σταυρόλεξου και η ενασχόληση με ένα μουσικό όργανο.

Σε κάθε περίπτωση, όταν σκέφτεστε να ανοίξετε την τηλεόραση, αναλογιστείτε το πώς μπορείτε να αξιοποιήσετε πιο παραγωγικά τον χρόνο σας βελτιώνοντας ταυτόχρονα την σωματική σας υγεία.