Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή: Μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο άνοιας;

Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΨΔ) είναι μια σοβαρή και δυσλειτουργική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από επίμονες ενοχλητικές σκέψεις (ιδεοληψίες) και επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές για την αντιμετώπιση αυτών των σκέψεων (καταναγκασμοί). Οι θεραπείες, συμπεριλαμβανομένων των φαρμάκων και των ψυχοθεραπειών, μπορεί να βοηθήσουν μόνο εν μέρει στη μείωση των συμπτωμάτων. Η διαταραχή αυτή έχει ορισμένα χαρακτηριστικά που είναι τυπικά των αγχωδών διαταραχών και άλλα που απαντώνται σε άτομα με διαταραχές σκέψης. Τα συμπτώματα είναι συχνά χρόνια.

Τα άτομα με ΙΨΔ μπορεί να διατρέχουν κίνδυνο να πάσχουν απο άνοια;

Υπάρχουν ορισμένα στοιχεία που υποδηλώνουν ότι τα άτομα με ΙΨΔ μπορεί να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για άνοια. Ωστόσο, πολλές από τις μέχρι σήμερα μελέτες ήταν μικρές και χρησιμοποίησαν αναδρομικό σχεδιασμό. Πρόσφατα, ο Mu-Hong Chen και οι συνεργάτες του δημοσίευσαν μια προκλητική μελέτη στο Journal of Clinical Psychiatry, η οποία αξιοποίησε μια μεγάλη βάση δεδομένων ασφαλιστικών φορέων στην Ταϊβάν για να διερευνήσει αυτό το ερώτημα. Τα αποτελέσματά τους παρέχουν ενδείξεις ότι τα άτομα με ΙΨΔ μπορεί να διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν άνοια όπως η νόσος του Alzheimer και η αγγειακή άνοια.

Το 1995 θεσπίστηκε στην Ταϊβάν ένα καθολικό σύστημα ασφάλισης υγείας με ενιαίο πληρωτή. Μέχρι το 2010, πάνω από το 99% των πολιτών της Ταϊβάν ήταν εγγεγραμμένοι στο πρόγραμμα. Η ομάδα Τσεν χρησιμοποίησε για τη διεξαγωγή της μελέτης της απενοχοποιημένες πληροφορίες υγείας από μια ερευνητική βάση δεδομένων που συνδέεται με αυτό το σύστημα.

Εντόπισαν ενήλικες ηλικίας 45 ετών και άνω που είχαν διαγνωστεί με ΙΨΔ τουλάχιστον δύο φορές από πιστοποιημένους ψυχιάτρους μεταξύ της 1ης Ιανουαρίου 1996 και της 31ης Δεκεμβρίου 2013. Κανένας δεν είχε ιστορικό άνοιας πριν από τη διάγνωση της ΙΨΔ. Μια αντίστοιχη ομάδα συμμετεχόντων ελέγχου χωρίς ΙΨΔ ή άνοια καθορίστηκε σε μια βάση 1:10, δηλαδή 10 άτομα ελέγχου αντιστοιχούσαν σε κάθε άτομο με ΙΨΔ. Η τελική μελέτη περιελάμβανε 1.347 άτομα με ΙΨΔ και 13.470 αντίστοιχους ελέγχους.

Οι ερευνητές εξέτασαν τα αρχεία έως τις 31 Δεκεμβρίου 2013 και κατέγραψαν τις διαγνώσεις άνοιας σε άτομα με ΙΨΔ και σε αντιστοιχισμένους ελέγχους χωρίς ΙΨΔ. Η άνοια θεωρήθηκε παρούσα εάν τεκμηριώθηκε τουλάχιστον δύο φορές από πιστοποιημένους ψυχιάτρους ή νευρολόγους κατά τη διάρκεια της περιόδου παρακολούθησης. Οι ερευνητές έλεγξαν τις δυνητικά συγχυτικές μεταβλητές, συμπεριλαμβανομένης της ηλικίας, του φύλου, άλλων ιατρικών παθήσεων, του επιπέδου εισοδήματος και της αστικοποίησης (χρησιμοποιώντας μια κλίμακα που σχετίζεται με την αστική έναντι της αγροτικής διαβίωσης).

Τα αποτελέσματα ήταν ενδιαφέροντα. Κατά τη διάρκεια της περιόδου παρακολούθησης, το 1,7 τοις εκατό των ατόμων με ΙΨΔ εμφάνισαν νόσο Αλτσχάιμερ έναντι 0,1 τοις εκατό των ατόμων ελέγχου. Περίπου 1,1 τοις εκατό των ατόμων με ΙΨΔ εμφάνισαν αγγειακή άνοια έναντι 0,2 τοις εκατό των ατόμων ελέγχου, και 3,6 τοις εκατό των ατόμων με ΙΨΔ εμφάνισαν απροσδιόριστη άνοια (όπως άνοια που υποδηλώνει νόσο Αλτσχάιμερ μαζί με συνυπάρχουσα αγγειακή νόσο) έναντι 0,5 τοις εκατό των ατόμων ελέγχου.

Μετά τον έλεγχο των πιθανώς συμβάλλοντων μεταβλητών, οι πιθανότητες ένα άτομο με ΙΨΔ να αναπτύξει άνοια ήταν περισσότερο από 4 φορές υψηλότερες από τους μάρτυρες.

Οι άνδρες με ΙΨΔ είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν νόσο Αλτσχάιμερ, ενώ οι γυναίκες με ΙΨΔ ήταν εμπλουτισμένες στην ομάδα που εμφάνισε αγγειακή άνοια. Το μοτίβο αυτό είναι αντίθετο από αυτό που θα αναμενόταν σε έναν γενικό πληθυσμό.

Στα άτομα με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή η άνοια διαγνώστηκε περίπου 6 χρόνια νωρίτερα από ό,τι στα άτομα χωρίς ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (70,5 ετών έναντι 76 ετών). Επιπλέον, οι άνοιες πρώιμης έναρξης, που ορίζονται ως εμφανιζόμενες πριν από την ηλικία των 65 ετών, ήταν πιο συχνές στην ομάδα των ατόμων με ΙΨΔ (1,7% έναντι 0,1%).

Εάν υπάρχει αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης άνοιας σε όσους πάσχουν από ΙΨΔ, γιατί αυτό δεν έχει γίνει εμφανές μέχρι τώρα; Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή εμφανίζεται σε περίπου 1 έως 2 τοις εκατό του πληθυσμού. Δεδομένου ότι δεν είναι υπερβολικά συχνή, θα ήταν δύσκολο να διαπιστωθεί σχέση μεταξύ της ΙΨΔ και της άνοιας μελετώντας όλα τα άτομα με άνοια. Ένας εμπλουτισμός στο 1 έως 2 τοις εκατό του πληθυσμού με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή θα αραιωνόταν από το 99 τοις εκατό χωρίς ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Η μελέτη που περιγράφεται εδώ εξέτασε έναν μεγάλο αριθμό ατόμων με ΙΨΔ και τα παρακολούθησε προοπτικά σε μεγαλύτερες ηλικίες για να προσδιορίσει πόσοι ανέπτυξαν άνοια.

Όπως όλα τα ευρήματα, τα αποτελέσματα αυτά πρέπει να επαναληφθούν σε άλλες διαχρονικές μελέτες προτού διαπιστωθεί μια σαφής σχέση μεταξύ της ΙΨΔ και της άνοιας. Εν τω μεταξύ, φαίνεται να έχει νόημα για τους γιατρούς να παρακολουθούν τους ασθενείς με ΙΨΔ για ενδείξεις άνοιας.

Εάν τα ευρήματα αυτά επαναληφθούν σε άλλες μελέτες, η διαλεύκανση των μηχανισμών που διέπουν τη σχέση μεταξύ ΙΨΔ και άνοιας θα ήταν ένα λογικό επόμενο βήμα. Τα άτομα ,επίσης, με σχιζοφρένεια μπορεί να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για άνοια. Τα αποτελέσματα και των δύο αυτών μελετών συνάδουν με άλλα στοιχεία από διαχρονικές, προοπτικές μελέτες που καταδεικνύουν ότι οι ψυχιατρικές διαταραχές γενικά, σε όλο το φάσμα των ψυχικών ασθενειών, σχετίζονται με ενδείξεις πρόωρης γήρανσης σε ενήλικες μέσης ηλικίας. Η αποκάλυψη των σχέσεων μεταξύ διαφόρων ψυχιατρικών διαταραχών, γήρανσης και πρωτογενών γνωστικών διαταραχών θα μπορούσε να οδηγήσει σε καλύτερη κατανόηση της διαδικασίας γήρανσης και της σχέσης της με το στρες και τα νευρολογικά και ψυχιατρικά συμπτώματα. Παραμένει επίσης ασαφές πώς οι ψυχιατρικές θεραπείες επηρεάζουν τους κινδύνους πρόωρης γήρανσης και γνωστικής δυσλειτουργίας, αν και ορισμένα στοιχεία δείχνουν ότι κάποια ψυχιατρικά φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που χρησιμοποιούνται για την ΙΨΔ, μπορούν να έχουν ευεργετικά αποτελέσματα.