Καφές: Ωφελεί η κατανάλωσή του τον εγκέφαλο;

Ο καφές είναι ένα από τα πιο δημοφιλή και ευρέως καταναλωμένα ροφήματα σε όλο τον κόσμο. Για το λόγο αυτό έχει μελετηθεί εκτενέστατα ο τρόπος με τον οποίο ο καφές και η καφεΐνη μπορούν να επηρεάσουν την υγεία.

Μεταξύ των διαφορών ευεργετικών ιδιοτήτων της, η μέτρια κατανάλωση καφέ (έως 400mg καφέ την ημέρα/ 5 κούπες) έχει παρουσιάσει πολλά υποσχόμενα οφέλη για την υγεία του εγκεφάλου.

Ποια είναι τα δραστικά συστατικά του καφέ;

Ο καφές περιέχει μια πληθώρα βιοδραστικών συστατικών, με κυριότερα τα αντιοξειδωτικά, τα οποία προστατεύουν από τις βλάβες που μπορεί να προκαλέσουν οι ελεύθερες ρίζες.

Τα πιο σημαντικά βιοδραστικά συστατικά του καφέ, που ευθύνονται για την ευεργετική του δράση, είναι τα εξής:

• Καφεΐνη: Αποτελεί το κύριο δραστικό συστατικό του καφέ και διεγείρει το κεντρικό νευρικό σύστημα.
• Χλωρογενικά οξέα: Πολυφαινολικές ενώσεις, οι οποίες δρουν ευεργετικά στο μεταβολισμό του σακχάρου στο αίμα και την υψηλή αρτηριακή πίεση.
• Τριγονελλίνη: Αλκαλοειδές, το οποίο μετατρέπεται σε βιταμίνη Β3, ύστερα από επεξεργασία σε υψηλή θερμοκρασία.
• Καφεστόλη & καχεόλη: Διτερπένια, που βρίσκονται σε μεγάλες ποσότητες στον αφιλτράριστο καφέ.

Πώς επηρεάζει ο καφές τον εγκέφαλο;

Η καφεΐνη είναι η κύρια δραστική ουσία του καφέ που διεγείρει το κεντρικό νευρικό σύστημα και οδηγεί σε εγρήγορση. Ο πιθανός μηχανισμός δράσης της καφεΐνης σε αυτή την περίπτωση, θεωρείται πως σχετίζεται με την αλληλεπίδρασή της με τους υποδοχείς αδενοσίνης στον εγκέφαλο.

Η αδενοσίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής στον εγκέφαλο, ο οποίος προάγει τον ύπνο. Όταν η αδενοσίνη συνδέεται με τους αντίστοιχους υποδοχείς της, προκαλεί μείωση της νευρικής δραστηριότητας, με αποτέλεσμα να οδηγεί στη χαλάρωση και τη νύστα.

Η καφεΐνη έχει παρόμοια δομή με την αδενοσίνη, με αποτέλεσμα να ανταγωνίζεται με αυτή για την πρόσδεση στους ίδιους υποδοχείς στον εγκέφαλο και να εμποδίζει τη δράση της.

Πώς βοηθά η καφεΐνη στην ενίσχυση της λειτουργίας του εγκεφάλου;

Η καφεΐνη έχει την ικανότητα να αυξάνει την εντροπία του εγκεφάλου σε κατάσταση ηρεμίας, η οποία συνδέεται με την αυξημένη ικανότητα επεξεργασίας πληροφοριών από τον εγκέφαλο.

Επιπλέον, η καφεΐνη μπορεί να διεγείρει το κεντρικό νευρικό σύστημα προάγοντας την απελευθέρωση ορισμένων νευροδιαβιβαστών, όπως η νοραδρεναλίνη, η ντοπαμίνη και η σεροτονίνη, οι οποίοι βελτιώνουν διάφορες εγκεφαλικές λειτουργίες, όπως η διάθεση, ο χρόνος αντίδρασης, η προσοχή, η μάθηση και η νοητική λειτουργία.

Ωστόσο, η παρατεταμένη κατανάλωση καφέ κατά τη διάρκεια των χρόνων μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη ανοχής στην καφεΐνη, με αποτέλεσμα να μην παρατηρούνται πια τα ευεργετικά αυτά αποτελέσματα στον ίδιο βαθμό.

Βοηθά η καφεΐνη στη βελτίωση της μνήμης;

Ορισμένες μελέτες έχουν συνδέσει την κατανάλωση καφέ με τη βελτίωση τόσο της βραχυπρόθεσμης όσο και της μακροπρόθεσμης μνήμης.

Συγκεκριμένα, σε μια μελέτη εξετάστηκε η ικανότητα των συμμετεχόντων, που έλαβαν συμπληρώματα καφεΐνης, να αναγνωρίσουν συγκεκριμένες εικόνες που είχαν δει, μετά από 24 ώρες. Τα αποτελέσματα ήταν θετικά καθώς η καφεΐνη βοήθησε στην ενίσχυση της μνήμης τους σε σχέση με άτομα που δεν είχαν λάβει τα συμπληρώματα.

Ωστόσο, υπάρχουν μελέτες που υποστηρίζουν πως ο καφές όχι μόνο δεν βοηθά στην ενίσχυση της μνήμης, αλλά την επηρεάζει και αρνητικά.

Πώς συνδέεται ο καφές με τη νόσο του Alzheimer;

Η νόσος του Alzheimer είναι μια ασθένεια που επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου και προκαλεί απώλεια της μνήμης, προβλήματα στη σκέψη και τη συμπεριφορά των ανθρώπων που πάσχουν από αυτή.

Μερικές μελέτες έχουν συσχετίσει την τακτική, μέτρια κατανάλωση καφέ με τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης (σε ποσοστό έως και 65%) της νόσου Alzheimer.

Βοηθά ο καφές στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης της νόσου Parkinson;

Η νόσος του Parkinson είναι μια διαταραχή του κεντρικού νευρικού συστήματος, η οποία επηρεάζει κυρίως την κίνηση και πολύ συχνά περιλαμβάνει το τρέμουλο. Η εμφάνιση της νόσου οφείλεται στον θάνατο των νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου, τα οποία εκκρίνουν ντοπαμίνη και εμπλέκονται στην κίνηση των μυών.

Η καφεΐνη, το κύριο δραστικό συστατικό του καφέ, θεωρείται υπεύθυνη για τα ευεργετικά αποτελέσματα που έχουν παρατηρηθεί σε μελέτες σχετικά με το ρόλο του καφέ στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης της νόσου Parkinson.

Συγκεκριμένα, μια ανασκόπηση μελετών αναφέρει πως η κατανάλωση τριών φλιτζανιών καφέ καθημερινά μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης της νόσου του Parkinson, σε ποσοστό που αγγίζει το 29%.