Καντιντίαση: Μπορεί η διατροφή να βοηθήσει στην πρόληψη και καταπολέμησή της;

Τα τελευταία χρόνια, κυκλοφορούν ισχυρισμοί πως η διατροφή μπορεί να αποτελεί ένα βασικό παράγοντα πρόληψης και θεραπείας της καντιντίασης. Ωστόσο, δεν υπάρχουν επαρκή επιστημονικά στοιχεία που να επιβεβαιώνουν αυτούς τους ισχυρισμούς.

Η δίαιτα κατά του μύκητα Candida albicans δίνει κυρίως έμφαση στον περιορισμό της πρόσληψης ζάχαρης και υδατανθράκων, δύο συστατικών που θεωρείται πως προάγουν την εμφάνιση μιας λοίμωξης από το Candida albicans στο σώμα.

Η δίαιτα κατά του Candida albicans έχει γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής ανάμεσα στους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν υποτροπιάζουσες κολπικές μυκητιάσεις, χωρίς όμως να έχει αποδειχθεί επιστημονικά η αποτελεσματικότητά της.

Τι είναι η καντιντίαση;

Οι μύκητες του γένους Candida ζουν φυσιολογικά σε διάφορα μέρη του σώματος, όπως το δέρμα, το στόμα, ο κόλπος, ο λαιμός και το έντερο, όπου συνυπάρχουν αρμονικά με το υπόλοιπο μικροβίωμα. Ωστόσο, κάτω από ορισμένες συνθήκες, όταν το ανοσοποιητικό σύστημα είναι αδύναμο, αυτοί οι μύκητες μπορεί να αρχίσουν να υπεραναπτύσσονται και να εμφανιστεί λοίμωξη που ονομάζεται καντιντίαση.

Μόνο περίπου 15 από τα τουλάχιστον 100 ειδή μυκήτων του γένους Candida έχει αποδειχθεί πως προκαλούν λοίμωξη και για τις περισσότερες περιπτώσεις καντιντίασης έχει παρατηρηθεί πως ευθύνεται το είδος Candida albicans.

Ανάλογα με το σημείο του σώματος όπου παρατηρείται η υπερανάπτυξη των μυκήτων του γένους Candida, αυτή μπορεί να έχει διάφορες ονομασίες, όπως κολπική καντιντίαση, στοματοφαρυγγική καντιντίαση, πόδι του αθλητή, κλπ.

Που βασίζεται η δίαιτα ενάντια στο Candida;

Η δίαιτα ενάντια στο Candida (Candida diet) βασίζεται στον περιορισμό της κατανάλωσης τροφών και ποτών που θα μπορούσαν να αυξήσουν τον κίνδυνο υπερανάπτυξης των μυκήτων του γένους Candida και επομένως εμφάνισης της καντιντίασης. Μερικά από αυτά τα τρόφιμα και ποτά είναι η ζάχαρη, η καφεΐνη, η γλουτένη, το αλκοόλ, τα επεξεργασμένα τρόφιμα και ορισμένα είδη γαλακτοκομικών προϊόντων.

Αντί για τα παραπάνω τρόφιμα που θεωρείται πως προάγουν την ανάπτυξη των μυκήτων του γένους Candida, η δίαιτα ενάντια στην καντιντίαση επικεντρώνεται στην κατανάλωση προβιοτικών, υγιεινών λιπαρών, άπαχων πρωτεϊνών και μη αμυλούχων λαχανικών. Τα τρόφιμα αυτά θεωρείται πως βοηθούν στη μείωση της φλεγμονής και εξισορρόπηση των συγκεντρώσεων των μικροοργανισμών που ζουν στο έντερο, βοηθώντας έτσι στην ανακούφιση των συμπτωμάτων μιας καντιντίασης, όπως το φούσκωμα, η δυσπεψία, η κόπωση, τα αέρια, κλπ.

Η καλή υγεία του εντέρου και η διατήρηση της ισορροπίας του μικροβιώματος είναι εξαιρετικά σημαντική, καθώς αυτά είναι συνδεδεμένα με διάφορες πτυχές της συνολικής υγείας ενός ανθρώπου.

Η δίαιτα ενάντια στην καντιντίαση έχει σχεδιαστεί με την πρόθεση να συμβάλει στη βέλτιστη υγεία του εντέρου, ενίσχυση του ανοσοποιητικού και μείωση της φλεγμονής μέσω στέρησης στο μύκητα Candida των τροφών που χρειάζεται για ανάπτυξη.

• Ζάχαρη

Το βασικότερο κομμάτι της δίαιτας ενάντια στο Candida αφορά την αποφυγή κατανάλωσης ζαχαρούχων τροφών και ποτών. Αυτό βασίζεται στη θεωρία πως οι ζυμομύκητες, όπως ο Candida albicans, χρησιμοποιούν τη ζάχαρη για την κυτταρική τους ανάπτυξη και επέκταση της αποικίας.

Παρόλο που δεν υπάρχουν αρκετά επιστημονικά στοιχεία που να επιβεβαιώνουν πως η αποφυγή της ζάχαρης βοηθά στη θεραπεία της καντιντίασης, στοιχεία από μια μελέτη ανασκόπησης του 2015 δείχνουν πως τα επεξεργασμένα σάκχαρα μπορεί να προάγουν την ανάπτυξη των ζυμομυκήτων μέσω μείωσης του pH στον πεπτικό σωλήνα.

• Υδατάνθρακες

Λόγω της πεποίθησης πως οι υδατάνθρακες μετατρέπονται σε σάκχαρα στο σώμα, η δίαιτα ενάντια στο Candida υποστηρίζει πως οι υδατάνθρακες συμβάλουν εξίσου με τη ζάχαρη στην προαγωγή της καντιντίασης και γι’ αυτό περιλαμβάνει τον περιορισμό της κατανάλωσής τους.

Ωστόσο, υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία για το πώς ο περιορισμός των υδατανθράκων μπορεί να επηρεάσει την εμφάνιση της καντιντίασης.

• Γλουτένη

Η δίαιτα ενάντια στο Candida απαγορεύει την κατανάλωση τροφών με γλουτένη, καθώς βασίζεται στη θεωρία πως η τελευταία μπορεί να συμβάλει στη διατάραξη της ισορροπίας στη μικροχλωρίδα του εντέρου, η οποία με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε καντιντίαση.

Παρόλο που ο περιορισμός της κατανάλωσης γλουτένης έχει αποδειχθεί ευεργετικός για άτομα με κοιλιοκάκη ή δυσανεξία στη γλουτένη, δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν οφέλη για άτομα που δεν αντιμετωπίζουν κάποιο τέτοιο πρόβλημα.

Είναι αποτελεσματική η δίαιτα ενάντια στο Candida;

Αν και η δίαιτα ενάντια στο Candida έχει αποκτήσει μεγάλη δημοτικότητα τα τελευταία χρόνια, δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να υποστηρίζουν πως αυτή είναι πράγματι αποτελεσματική στην πρόληψη ή θεραπεία της καντιντίασης.

Για παράδειγμα, ο περιορισμός της κατανάλωσης τροφών πλούσιων σε ζάχαρη και υδατάνθρακες μπορεί ενδεχομένως να συμβάλει στη μείωση της ανάπτυξης του Candida albicans, αλλά αυτό δεν θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας που έχει οδηγήσει σε αυτό, όπως ένα ασθενές ανοσοποιητικό σύστημα ή διάφοροι παράγοντες που επηρεάζουν της ισορροπία της μικροχλωρίδας του εντέρου.

Επομένως, παρόλο που η διατροφή μπορεί να βοηθήσει εν μέρει, δεν μπορεί να ελέγξει όλους τους παράγοντες που μπορεί να σχετίζονται με την εμφάνιση της καντιντίασης.

Επιπλέον, παρόλο που η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης και υδατανθράκων δεν θεωρείται ευεργετική γενικά, η δραστική μείωση της κατανάλωσής τους μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα υπογλυκαιμίας. Γι’ αυτό το λόγο ακόμη και άτομα που αποφασίζουν να ακολουθήσουν τη δίαιτα ενάντια στο Candida δεν πρέπει να την υιοθετούν αυτή μακροχρόνια, αλλά μόνο σε περιπτώσεις που μπορεί να υπάρχει αυξημένος κίνδυνος (πχ. μετά τη χρήση αντιβιοτικών).

Τι παρενέργειες μπορεί να έχει η δίαιτα ενάντια στο Candida;

Η υιοθέτηση μιας αυστηρής δίαιτας ενάντια στο Candida μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση ορισμένων συμπτωμάτων, όπως η απώλεια ενέργειας και η κόπωση, ειδικά για όσους ανθρώπους έχουν συνηθίσει να καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης, υδατανθράκων και καφεΐνης.

Ωστόσο, η μεγαλύτερη ανησυχία σχετικά με την υιοθέτηση μιας δίαιτας ενάντια στο Candida είναι η πιθανότητα εμφάνισης διατροφικών ελλείψεων λόγω της περιοριστικής της φύσης. Για παράδειγμα, η μη επαρκής πρόσληψη σιδήρου μπορεί να προκαλέσει αυξημένη κούραση, ενώ η ανεπάρκεια βιταμίνης Β12 μπορεί να επηρεάσει το νευρικό σύστημα οδηγώντας σε συμπτώματα όπως το μυρμήγκιασμα στα άκρα.

Συνεπώς, είναι σημαντικό οι οποιεσδήποτε διατροφικές ελλείψεις παρουσιάζονται κατά τη διάρκεια μιας δίαιτας ενάντια στο Candida να αντιμετωπίζονται έγκαιρα, καθώς αυτές μπορεί εν τέλει να οδηγήσουν σε αντίθετα αποτελέσματα αυξάνοντας τον κίνδυνο καντιντίασης.

Ποιες τροφές είναι ευεργετικές και ποιες όχι σύμφωνα με τη δίαιτα ενάντια στο Candida;

Άτομα που αποφασίζουν να ακολουθήσουν τη δίαιτα ενάντια στο Candida, υπό την καθοδήγηση ενός γιατρού, συνήθως καλούνται να εξαλείψουν μερικές ομάδες τροφίμων από τη διατροφή τους και να ενσωματώσουν περισσότερο άλλες. Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται μερικά παραδείγματα αυτών.