Καταρράκτης: Αιτίες, συμπτώματα και χειρουργική επέμβαση

Ο καταρράκτης είναι μια οφθαλμική πάθηση που προκαλεί θόλωμα του εσωτερικού φακού του ματιού, αλλά δεν προκαλεί πόνο. Με την πάροδο του χρόνου και νοουμένου ότι ο καταρράκτης εμποδίζει το φως από το να περάσει μέσα από τον φακό του ματιού, δυσκολεύει την καθαρή όραση και μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε τύφλωση. Πρόκειται για μια προοδευτική οφθαλμική πάθηση, που επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου και εμφανίζεται κυρίως σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.

Ποια συμπτώματα προκαλεί ο καταρράκτης;

1. Θολή όραση

Το πιο κοινό σύμπτωμα του καταρράκτη είναι η θολή όραση. Οι ασθενείς περιγράφουν την όρασή τους σαν να έχουν μια μεμβράνη μπροστά στο μάτι τους. Όπως είπαμε και πιο πάνω, ο καταρράκτης χειροτερεύει με την πάροδο του χρόνου και ως εκ τούτου φτάνει όλο και λιγότερο φως στον αμφιβληστροειδή με αποτέλεσμα η όραση να θολώνει ακόμη περισσότερο. Λόγω αυτής της κατάστασης, η βραδινή οδήγηση των ασθενών καθίσταται ιδιαίτερα δύσκολη.

2. Ευαισθησία στο φως

Η ευαισθησία στο φως, είναι ένα άλλο σύμπτωμα του καταρράκτη. Για τα άτομα με καταρράκτη είναι πολύ δύσκολο να βλέπουν το φως του ήλιου, όπως και τα φώτα σε εσωτερικούς χώρους. Η αντανάκλαση των προβολέων κατά την οδήγηση, δυσκολεύει ιδιαίτερα τους ασθενείς να οδηγήσουν με ασφάλεια το βράδυ.

3. Διπλή όραση

Η διπλωπία (διπλή όραση), ως σύμπτωμα του καταρράκτη, προκύπτει από την ακατάλληλη ευθυγράμμιση των ματιών. Η διπλή όραση παρατηρείται ακόμη και όταν οι ασθενείς κοιτάζουν μόνο με το ένα μάτι.

4. Αλλαγές στην έγχρωμη όραση

Ο καταρράκτης επηρεάζει την έγχρωμη όραση. Συγκεκριμένα, ορισμένα χρώματα φαίνονται πιο ξεθωριασμένα ή ορισμένα αντικείμενα αποκτούν μια πιο κιτρινωπή ή καστανή απόχρωση.

5. Δεύτερη όραση

Το φαινόμενο που είναι  γνωστό ως «δεύτερη όραση» είναι ένα ακόμη χαρακτηριστικό του καταρράκτη, κατά το οποίο ο καταρράκτης λειτουργεί ως ισχυρότερος φακός, βελτιώνοντας προσωρινά την ικανότητα του ασθενή να βλέπει τα πράγματα που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση. Μάλιστα, τα άτομα που παλαιότερα χρειάζονταν γυαλιά οράσεως, ενδέχεται πλέον να μην τα χρειάζονται, αλλά με την επιδείνωση του καταρράκτη, αυτή η προσωρινή  βελτίωση εξαφανίζεται.

Ποιος διατρέχει κίνδυνο να εμφανίσει καταρράκτη;

Τα περισσότερα περιστατικά καταρράκτη εμφανίζονται σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και έχουν άμεση σχέση με τη γήρανση. Υπάρχουν ωστόσο και μωρά που ενδέχεται να γεννηθούν με καταρράκτη, μια κατάσταση γνωστή ως συγγενής καταρράκτης. Σημειώνεται ότι σπάνια τα παιδιά εμφανίζουν καταρράκτη ως αποτέλεσμα ασθένειας ή τραύματος στο μάτι.

Ποια είναι τα αίτια του καταρράκτη;

Δεν είναι πλήρως κατανοητό το γιατί οι άνθρωποι εμφανίζουν καταρράκτη, αλλά η γήρανση είναι ο πιο γνωστός παράγοντας κινδύνου.

Άλλοι παράγοντες που ενδεχομένως να παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη καταρράκτη, είναι:

• Κάπνισμα
• Υπερκατανάλωση αλκοόλ
• Διαβήτης
• Τραυματισμός στο μάτι
• Εκτεταμένη χρήση κορτικοστεροειδών
• Παρατεταμένη έκθεση στην ακτινοβολία ή στον ήλιο

Πώς γίνεται η διάγνωση του καταρράκτη;

Ο καταρράκτης μπορεί να διαγνωστεί μέσω οφθαλμολογικής εξέτασης. Η οφθαλμολογική εξέταση περιλαμβάνει ένα τεστ όρασης και μια εξέταση ματιών, με την χρήση ενός μικροσκοπίου σχισμής. Οι κόρες των ματιών διαστέλλονται με ειδικές σταγόνες ώστε ο οφθαλμίατρος να μπορεί να εξετάσει το πίσω μέρος του ματιού, όπου βρίσκεται ο αμφιβληστροειδής και το οπτικό νεύρο.

Πώς θεραπεύεται ο καταρράκτης;

Για τη θεραπεία και αφαίρεση του καταρράκτη μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση, σε περίπτωση που η σχετική απώλεια όρασης δεν μπορεί να διορθωθεί με γυαλιά ή φακούς επαφής.

Η επέμβαση του καταρράκτη προϋποθέτει την αφαίρεση του θολού φυσικού φακού και την αντικατάστασή του με έναν τεχνητό φακό. Πρόκειται για μια ασφαλή και αποτελεσματική επέμβαση, η οποία αν κρίνεται απαραίτητη και στα δύο μάτια, πραγματοποιείται εναλλάξ.

Ο πιο κοινός τύπος χειρουργικής επέμβασης καταρράκτη είναι η φακοθρυψία (phaco), κατά την οποία πραγματοποιείται μια μικροσκοπική τομή στο μάτι, ο φακός διασπάται με την χρήση υπερηχητικών κυμάτων και ακολούθως αφαιρείται για να αντικατασταθεί στην συνέχεια με έναν ενδοφθάλμιο φακό (IOL).

Ένας άλλος τύπος χειρουργικής επέμβασης καταρράκτη, που ονομάζεται χειρουργική επέμβαση εξωκαψικού καταρράκτη,  προϋποθέτει μια μεγαλύτερη τομή στο μάτι για την αφαίρεση του θολού φακού. Σημειώνεται ότι η συγκεκριμένη επεμβατική μέθοδος εξαλείφει συνήθως την ανάγκη χρήσης γυαλιών ή φακών επαφής.

Υπογραμμίζεται ότι είναι πολύ ασυνήθιστη η ανάγκη άμεσης αφαίρεσης του καταρράκτη, νοουμένου ότι εξελίσσεται και επηρεάζει την όραση πολύ αργά, επομένως οι ασθενείς έχουν τον χρόνο να σκεφτούν αν θα προβούν και πότε σε χειρουργική επέμβαση.

Πώς θα μειώσετε τον κίνδυνο καταρράκτη;

Για να μειώσετε τον κίνδυνο καταρράκτη:

• Διακόψτε το κάπνισμα
• Φροντίστε να φοράτε πάντα καπέλο ή γυαλιά ηλίου όταν βρίσκεστε στον ήλιο
• Ελέγξτε τον διαβήτη σας
• Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ