Κλιματική αλλαγή: Μπορούμε να την αποτρέψουμε;

Η πρόσφατη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP26) και τα απογοητευτικά μικρά επιτεύγματά της, μας έκαναν να σκεφτούμε για την κλιματική κρίση. Φαίνεται ότι είμαστε τόσο κοντά, αλλά και τόσο μακριά από το να μπορέσουμε να αποτρέψουμε μια σημαντική επιδείνωση αυτής της κρίσης.

Μπορούμε να αποτρέψουμε την κλιματική κρίση;

Υπάρχουν τρία ζωτικής σημασίας πράγματα που ήδη γνωρίζουμε και διαθέτουμε για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της παγκόσμιας θέρμανσης:

1. Η επιστήμη του κλίματος προσδιορίζει σαφώς ποιο είναι το πρόβλημα – η καύση ορυκτών καυσίμων και οι γεωργικές πρακτικές που συνεχίζουν να αυξάνουν το διοξείδιο του άνθρακα, το μεθάνιο και το οξείδιο του αζώτου στην ατμόσφαιρα.
2. Γνωρίζουμε τι πρέπει να γίνει για το πρόβλημα – μια ταχεία μετάβαση από τις πηγές ενέργειας από ορυκτά καύσιμα σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και αλλαγές στις γεωργικές μας πρακτικές για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και μεθανίου.
3. Έχουμε ήδη τη διαθέσιμη τεχνολογία για να το επιτύχουμε αυτό, όπως οι ηλιακές και αιολικές πηγές ενέργειας και η βελτίωση των ηλεκτρικών οχημάτων και συσκευών. Η τιμή αυτών των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχει μειωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια, γεγονός που καθιστά οικονομικά εφικτή την ανάπτυξή τους σε μεγάλη κλίμακα. Στην πραγματικότητα, οι δυνάμεις της αγοράς ευνοούν πλέον τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά οι κυβερνητικές πολιτικές συνεχίζουν να ενισχύουν τα ορυκτά καύσιμα μέσω τεράστιων επιδοτήσεων. Θα είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί η μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο απαραίτητο χρονικό διάστημα για να αποφευχθεί η επιδείνωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, καθώς αυτό θα απαιτούσε τον πλήρη μετασχηματισμό των κυβερνητικών πολιτικών και των ενεργειακών συστημάτων μέσα στην επόμενη δεκαετία ή και δύο δεκαετιών. Θα χρειαστούμε μια κινητοποίηση σε κλίμακα και ταχύτητα που οι άνθρωποι δεν έχουν δει μετά από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αλλά είναι τεχνολογικά και οικονομικά εφικτό να γίνει.

Γιατί απέχουμε τόσο πολύ από την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής;

Με όλα αυτά που έχουμε, γιατί φαινόμαστε τόσο μακριά από το να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε αυτή την κρίση, ειδικά καθώς οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα συνεχίζουν να αυξάνονται; Μια συνήθης εξήγηση είναι η έλλειψη πολιτικής βούλησης. Παρά όλες τις συνόδους κορυφής για τα θέματα που αφορούν την κλιματική αλλαγή και τις δεσμεύσεις των κυβερνήσεων, οι περισσότεροι πολιτικοί εξακολουθούν να φαίνονται απρόθυμοι να αντιμετωπίσουν την κρίση με τον επείγοντα χαρακτήρα που της αξίζει, δεδομένων των τεράστιων χρημάτων και της δύναμης πίεσης των εταιρειών εξόρυξης ορυκτών καυσίμων.

Αν όμως η πλειοψηφία του πληθυσμού δεσμευόταν σθεναρά για την ανάληψη σοβαρής δράσης για το κλίμα και επέμενε σε αυτή με διαρκή τρόπο, οι πολιτικοί θα ήταν υποχρεωμένοι να ακολουθήσουν, αφήνοντας την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων χωρίς την κυβερνητική υποστήριξη που τη συντηρεί.

Όπως το έθεσε ο καθηγητής Cary Coglianese του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια, “Επαρκώς ισχυρά μέτρα πολιτικής απαιτούν τελικά μια δημόσια ώθηση για δράση για την κλιματική αλλαγή που να ξεπερνά την αντίσταση των ιδιοτελών συμφερόντων”. Εάν η βούληση της μεγάλης πλειοψηφίας των ανθρώπων γίνει ενιαία, εστιασμένη και επίμονη -η έμφαση στο “εάν”- τότε αυτή είναι μια πολύ ισχυρή δύναμη.

Υπάρχει σταθερά αυξανόμενο ενδιαφέρον για την κλιματική αλλαγή, ιδίως μεταξύ των νεότερων γενεών, αλλά δεν είμαστε ακόμη κοντά στα επίπεδα δέσμευσης του γενικού πληθυσμού που χρειαζόμαστε. Διάφοροι παράγοντες μας εμποδίζουν να ενωθούμε για να προστατεύσουμε τα πιο σημαντικά πράγματα που μπορούμε να φανταστούμε για εμάς – την υγεία μας, τα χρήματά μας, το μέλλον των παιδιών , την ίδια την επιβίωσή μας και το μέλλον της ανθρωπότητας στο σύνολό της. Οι προσπάθειες παραπληροφόρησης γίνονται όλο και πιο δύσκολο να διατηρηθούν μπροστά στη σταθερή ροή των ειδήσεων για τη κλιματική αλλαγή που εκτυλίσσονται σε όλο τον κόσμο. Η επιστήμη έχει τεκμηριώσει την πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής απερίφραστα.

Παρόλα αυτά, ακόμη και καθώς οι εκστρατείες παραπληροφόρησης γίνονται όλο και πιο απίθανες, υπάρχουν κάποια σπάνια συζητούμενα, αλλά κρίσιμα ψυχολογικά εμπόδια που αντιμετωπίζουμε όλοι μας και τα οποία στέκονται εμπόδιο στην ενοποίηση γύρω από τη δράση για το κλίμα. Το να ξεπεράσουμε αυτά τα εμπόδια δεν είναι μικρή πρόκληση, αλλά είναι εφικτό.