Λειτουργικά τρόφιμα: Τι είναι και πώς ωφελούν την υγεία μας;

Η διατροφή αντιμετωπίζεται κυρίως ως μέσο για την κάλυψη των καθημερινών αναγκών του ανθρώπου σε διάφορα θρεπτικά συστατικά. Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες υπάρχουν αυξανόμενα επιστημονικά στοιχεία που υποστηρίζουν πως ορισμένα τρόφιμα και συστατικά αυτών, προσφέρουν παραπάνω οφέλη στον οργανισμό, πέρα από την παροχή των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών.

Πλέον, η επιστημονική κοινότητα έχει εστιάσει την προσοχή της στον εντοπισμό βιολογικά ενεργών συστατικών σε τρόφιμα, που έχουν τη δυνατότητα να βελτιστοποιήσουν τη σωματική και ψυχική υγεία του ανθρώπου, αλλά και να μειώσουν τον κίνδυνο ασθένειας. Πολλά τρόφιμα έχει βρεθεί ότι περιέχουν τέτοια ευεργετικά συστατικά.

Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια αναπτύσσονται και νέα τρόφιμα, γνωστά ως λειτουργικά τρόφιμα, για την ενίσχυση ή ενσωμάτωση των ευεργετικών αυτών συστατικών, που προσφέρουν σημαντικά οφέλη υγείας.

Τι είναι τα λειτουργικά τρόφιμα;

Η ιδέα των λειτουργικών τροφίμων γεννήθηκε στην Ιαπωνία τη δεκαετία του 1980, όταν οι υγειονομικές αρχές της χώρας άρχισαν να εγκρίνουν την ανάπτυξη τροφίμων με σκοπό τη βελτίωση της υγείας του γενικότερου πληθυσμού και μείωση του κινδύνου ασθενειών.

Παρόλο που δεν υπάρχει ακριβής ορισμός για το είναι τα λειτουργικά τρόφιμα, αυτά χαρακτηρίζονται ως τρόφιμα που περιέχουν βιολογικά ενεργά συστατικά και προσφέρουν οφέλη για την υγεία που εκτείνονται πέρα από τη θρεπτική τους αξία.

Παραδείγματα λειτουργικών τροφίμων

Τα λειτουργικά τρόφιμα μπορούν να διαχωριστούν σε 2 κατηγορίες: τα συμβατικά και τα τροποποιημένα λειτουργικά τρόφιμα.

Τα συμβατικά λειτουργικά τρόφιμα είναι αυτά που περιέχουν φυσικά συστατικά και είναι πλούσια σε απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, όπως οι βιταμίνες, τα μέταλλα, τα αντιοξειδωτικά και τα υγιεινά λιπαρά οξέα.

Αντιθέτως, τα λειτουργικά τρόφιμα που έχουν υποστεί τροποποίηση είναι αυτά που έχουν ενισχυθεί με διάφορα πρόσθετα συστατικά, όπως βιταμίνες, μέταλλα, φυτικές ίνες, προβιοτικά, κλπ.

Μερικά παραδείγματα λειτουργικών τροφίμων είναι τα εξής:

Ποια είναι τα πιθανά οφέλη των λειτουργικών τροφίμων;

• Πρόληψη ελλείψεων θρεπτικών συστατικών

Τα λειτουργικά τρόφιμα είναι πλούσια σε σημαντικά θρεπτικά συστατικά, όπως βιταμίνες, μέταλλα, υγιεινά λιπαρά οξέα και φυτικές ίνες. Επομένως, η προσθήκη λειτουργικών τροφίμων στη διατροφή ενός ανθρώπου μπορεί να βοηθήσει στην πρόσληψη των θρεπτικών αυτών συστατικών σε επαρκείς ποσότητες και την πρόληψη της εμφάνισης ελλείψεων αυτών, που έχουν σοβαρές ανεπιθύμητες παρενέργειες.

• Προστασία ενάντια σε ασθένειες

Τα θρεπτικά συστατικά που περιέχουν τα λειτουργικά τρόφιμα μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της εμφάνισης ορισμένων παθήσεων. Για παράδειγμα, πολλά λειτουργικά τρόφιμα είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά συστατικά, τα οποία βοηθούν στην εξουδετέρωση των ελευθέρων ριζών και στην πρόληψη της κυτταρικής βλάβης και ορισμένων χρόνιων παθήσεων, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, ο καρκίνος και οι καρδιαγγειακές νόσοι.

Τα ω-3 λιπαρά οξέα, που περιέχουν ορισμένα λειτουργικά τρόφιμα, μπορούν επίσης να μειώσουν τη φλεγμονή στο σώμα, να ενισχύσουν τη λειτουργία του εγκεφάλου και να προάγουν την υγεία της καρδιάς.

Οι φυτικές ίνες είναι ένα ακόμη συστατικό αρκετών λειτουργικών τροφίμων που βοηθά στον καλύτερο έλεγχο του σακχάρου στο αίμα, στην προστασία από παθήσεις, όπως η παχυσαρκία και ο διαβήτης, καθώς και στην πρόληψη πεπτικών διαταραχών, όπως τα έλκη στομάχου, η εκκολπωματίτιδα, η παλινδρόμηση οξέος, οι αιμορροΐδες, κλπ.

• Υποστήριξη της σωστής ανάπτυξης

Ορισμένα θρεπτικά συστατικά είναι απαραίτητα για τη σωστή ανάπτυξη των βρεφών και των παιδιών. Η ενσωμάτωση μιας ποικιλίας λειτουργικών τροφίμων, πλούσιων στα θρεπτικά αυτά συστατικά, στη διατροφή των παιδιών μπορεί να βοηθήσει στην κάλυψη των αναγκών τους και επομένως να είναι ωφέλιμη για τη σωστή ανάπτυξή τους.

Για παράδειγμα, αρκετά δημητριακά είναι εμπλουτισμένα με βιταμίνες του συμπλέγματος Β, όπως το φολικό οξύ, που είναι απαραίτητο για την υγεία και ανάπτυξη ενός παιδιού. Άλλα θρεπτικά συστατικά που συνήθως βρίσκονται σε λειτουργικά τρόφιμα και παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη είναι τα ω-3 λιπαρά οξέα, ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος, το ασβέστιο και η βιταμίνη Β12.