Μεσημεριανός ύπνος: Πόσο πρέπει να διαρκεί για να είναι ωφέλιμος;

Ένας ελαφρύς υπνάκος μέσα στην ημέρα μπορεί να προσφέρει αρκετά οφέλη υγείας, σύμφωνα με μελέτες, όπως η βελτίωση της διάθεσης, των γνωστικών λειτουργιών του εγκεφάλου, κλπ. Ωστόσο, είναι εξαιρετικά σημαντικό ο μεσημεριανός ύπνος να είναι σύντομος, ώστε να μην επηρεάσει το φυσιολογικό κύκλο του ύπνου και να οδηγήσει σε αντίθετα αποτελέσματα, όπως η αυξημένη κούραση και ανησυχία.

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ του υπνάκου και του βραδινού ύπνου;

Ένας μεσημεριανός ύπνος, ή αλλιώς γνωστός ως υπνάκος, είναι συνήθως σύντομος (20-30 λεπτά), με αποτέλεσμα να επιτρέπει την εισχώρηση στο πρώτο μόνο ή μερικές φορές και στο δεύτερο στάδιο του ύπνου. Αυτό είναι αρκετό για την προσκόμιση των οφελών υγείας του.

Αντιθέτως, κατά το βραδινό ύπνο το σώμα έχει την ευκαιρία να ολοκληρώσει και τα πέντε στάδια του ύπνου, με αποτέλεσμα ο ύπνος να είναι πιο βαθύς και ο εγκέφαλος να ανταποκρίνεται λιγότερο σε εξωτερικά ερεθίσματα. Για το λόγο αυτό, στην περίπτωση του βαθύ ύπνου το ξύπνημα είναι συνήθως δυσκολότερο και μπορεί να συνοδεύεται από ένα αίσθημα παροδικής κόπωσης.

Ποια είναι τα οφέλη του σύντομου μεσημεριανού ύπνου;

• Βελτίωση της πνευματικής απόδοσης & παραγωγικότητας

Αρκετές μελέτες έχουν δείξει πως ο μεσημεριανός ύπνος, που διαρκεί 10-30 λεπτά, μπορεί να βοηθήσει στην αύξηση της πνευματικής διαύγειας και της παραγωγικότητας στη δουλειά, μέσω βελτίωσης της ψυχοκινητικής ταχύτητας, του χρόνου αντίδρασης και της ετοιμότητας.

• Ενίσχυση της μνήμης & της συγκέντρωσης

Αρκετές μελέτες έχουν διαπιστώσει πως ο σύντομος μεσημεριανός ύπνος μπορεί να βελτιώσει την ικανότητα μάθησης, καθώς εκτός από την ενίσχυση της μνήμης και της συγκέντρωσης που προκαλεί, μπορεί να βοηθήσει και στην συγκράτηση πληροφοριών. Συγκεκριμένα, η ικανότητα μάθησης νέων πληροφοριών ενισχύεται σημαντικά, σύμφωνα με μελέτες, αμέσως μετά από έναν υπνάκο.

• Μείωση της αρτηριακής πίεσης

Σύμφωνα με μια μελέτη του 2019, ο μεσημεριανός ύπνος μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματικός στη μείωση της αρτηριακής πίεσης, με τον περιορισμό της κατανάλωσης αλατιού και αλκοόλ. Συγκεκριμένα, παρατηρήθηκε μείωση της αρτηριακής πίεσης των συμμετεχόντων κατά 5 mm Hg σε μέσο όρο, ύστερα από έναν υπνάκο.

• Βελτίωση της διάθεσης

Ένας σύντομος ύπνος κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να ενισχύσει τα επίπεδα ενέργειας, να αυξήσει τα θετικά συναισθήματα, να βελτιώσει τη διάθεση και να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της ύφεσης κατά τις απογευματινές ώρες. Ο σύντομος μεσημεριανός ύπνος μπορεί επίσης να βοηθήσει στη μείωση της κούρασης και της ευερεθιστικότητας, όταν κάποιος δεν έχει κοιμηθεί καλά το προηγούμενο βράδυ.

Τι αρνητικές συνέπειες μπορεί να έχει ο μεσημεριανός ύπνος;

Παρόλο που ο σύντομος μεσημεριανός ύπνος έχει αποδειχθεί ευεργετικός για την υγεία, άμα αυτός ξεπεράσει τα 30 λεπτά σε διάρκεια μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες, όπως το αίσθημα εξάντλησης και αποπροσανατολισμού. Σε άτομα που έχουν ήδη προβλήματα με την αϋπνία, ένας μεσημεριανός ύπνος μεγάλης διάρκειας μπορεί να εντείνει το πρόβλημα και να κάνει πιο δύσκολο το βραδινό ύπνο. Τέλος, ο μεσημεριανός ύπνος, που ξεπερνά τα 60 λεπτά σε καθημερινή βάση, έχει συσχετιστεί με τον αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων και θνησιμότητας, σύμφωνα με μια μετα-ανάλυση του 2015.

Ποια είναι η ιδανική διάρκεια ενός μεσημεριανού ύπνου;

Η ιδανική χρονική διάρκεια ενός μεσημεριανού ύπνου είναι 10-20 λεπτά για να βοηθήσει στην πνευματική και σωματική «ανανέωση». Περισσότερα από 30 λεπτά μπορεί να έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα και να κάνουν έναν άνθρωπο να νιώσει πιο κουρασμένος από πριν. Εξαίρεση στις συστάσεις αυτές αποτελούν τα άτομα που έχουν στέρηση ύπνου και τα οποία μπορούν να επωφεληθούν από έναν πιο μεγάλο μεσημεριανό ύπνο 90-120 λεπτών.

Τέλος, τα παιδιά έχουν διαφορετικές ανάγκες σε ύπνο από τους ενήλικες και χρειάζονται συνήθως αρκετούς υπνάκους κατά τη διάρκεια της ημέρας, ανάλογα με την ηλικία τους, με αποτέλεσμα να μην ισχύουν τα παραπάνω.