Ημερομηνία λήξης τροφίμων: Μπορείτε να τα καταβαλώσετε μετά από αυτήν;

Οι ημερομηνίες λήξης των τροφίμων δεν υποδηλώνουν την ασφάλεια αυτών, αλλά το εκτιμώμενο χρονικό διάστημα κατά το οποίο αυτά διατηρούν τη βέλτιστη ποιότητά τους. Επομένως, ορισμένα τρόφιμα μπορεί να διαρκούν περισσότερο από την αναγραφόμενη στη συσκευασία ημερομηνία λήξης τους, ανάλογα με το πόσο καλά αυτά αποθηκεύονται.

Το μόνο προϊόν διατροφής που πρέπει να καταναλώνεται αυστηρά με βάση την ημερομηνία λήξης του είναι το βρεφικό γάλα.

Συνήθως, πάνω στα τρόφιμα αναγράφεται εκτός από την ημερομηνία λήξης και μια ημερομηνία με την ετικέτα «ανάλωση κατά προτίμηση πριν από». Η ημερομηνία λήξης υποδεικνύει την τελευταία ημέρα που το προϊόν βρίσκεται στη βέλτιστη ποιότητά του, ενώ η ημερομηνία «ανάλωσης κατά προτίμηση πριν από» υποδεικνύει την ημέρα που το προϊόν θα βρίσκεται στην καλύτερη δυνατή ποιότητα και γεύση του. Καμία από αυτές τις ημερομηνίες, ωστόσο, δεν δίνει κάποια πληροφορία για την ασφάλεια του προϊόντος διατροφής.

Επομένως, ακόμη και όταν έχει περάσει η ημερομηνία λήξης ενός τροφίμου, αυτό μπορεί ενδεχομένως να καταναλωθεί μέχρι και μερικές ημέρες μετά, εάν ύστερα από αξιολόγηση της ποιότητάς του (όψη, γεύση και οσμή) δεν παρατηρηθούν αλλοιώσεις.

Πώς μπορεί κάποιος να καταλάβει εάν ένα τρόφιμο είναι ασφαλές μετά την ημερομηνία λήξης του;

Πολλοί άνθρωποι πετάνε τρόφιμα μετά την ημερομηνία λήξης τους χωρίς αυτά να παρουσιάζουν σημάδια αλλοίωσης. Ωστόσο, υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους κάποιος μπορεί να προσδιορίσει την ασφάλεια ενός τροφίμου, αλλά και να παρατείνει τη διάρκεια ζωής του, όπως για παράδειγμα η αποθήκευσή του στην κατάλληλη θερμοκρασία.

Η κατανόηση του τι σημαίνει η ημερομηνία λήξης ενός τροφίμου και των μεθόδων αξιολόγησης της ποιότητάς του μπορεί να βοηθήσει στον περιορισμό των περιττών αποβλήτων τροφίμων.

Σύμφωνα με ειδικούς για την ασφάλεια των τροφίμων, μερικοί τρόποι που μπορεί να βοηθήσουν κάποιον για να προσδιορίσει την ασφάλεια ενός τροφίμου είναι οι εξής:

• Γαλακτοκομικά προϊόντα

Εάν η συσκευασία του γάλακτος δεν έχει ανοιχτεί και αυτό έχει φυλαχθεί στο ψυγείο, τότε μπορεί να αντέξει έως και 1 εβδομάδα μετά την ημερομηνία λήξης του. Στην περίπτωση που το γάλα είναι φυτικό (πχ. γάλα αμυγδάλου, σόγιας, καρύδας), τότε αυτό το χρονικό διάστημα μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερο και να φτάνει έως και 10 ημέρες μετά την ημερομηνία λήξης.

Εάν η συσκευασία του γάλακτος έχει ανοιχτεί, τότε αυτό μπορεί να αντέξει για περίπου 5 ημέρες μετά την ημερομηνία λήξης. Εάν ωστόσο, το γάλα μυρίζει ξινό ή εάν η συσκευασία στην οποία βρίσκεται φαίνεται φουσκωμένη, τότε πιθανότατα αυτό να έχει χαλάσει και πρέπει να πεταχτεί.

Όσον αφορά το βούτυρο, αυτό μπορεί να αντέξει έως και δύο μήνες εάν αποθηκευτεί κατάλληλα στο ψυγείο από την ημέρα που αγοράστηκε, ενώ εάν αποθηκευτεί στην κατάψυξη μπορεί να αντέξει και έως εννέα μήνες.

Το γιαούρτι μπορεί να παραμείνει φρέσκο στο ψυγείο για περίπου δύο εβδομάδες από την ημερομηνία αγοράς του, ενώ το χρονικό διάστημα που αντέχουν τα τυριά εξαρτάται από το εάν αυτά είναι μαλακά ή σκληρά. Συγκεκριμένα, τα μαλακά τυριά μπορούν να αντέξουν στο ψυγείο για περίπου μια εβδομάδα, ενώ αντιθέτως τα σκληρά τυριά είναι πιο ανθεκτικά και μπορούν να καταναλωθούν έως και τέσσερεις εβδομάδες μετά το άνοιγμα της συσκευασίας τους.

Στα σκληρά τυριά, ακόμη και η παρουσία μούχλας σε ένα μικρό σημείο μπορεί να μην αποτελεί πρόβλημα, εάν αφαιρεθεί το κομμάτι αυτό, καθώς η χαμηλή ποσότητα υγρασίας δεν ευνοεί την μετάδοσή της και σε άλλα σημεία του τυριού.

• Αυγά

Τα αυγά μπορούν να καταναλωθούν τρεις έως πέντε εβδομάδες μετά την αγορά τους, εάν διατηρηθούν φρέσκα στο ψυγείο κατά αυτό το χρονικό διάστημα. Για να σιγουρευτεί, ωστόσο, κάποιος πως ένα αυγό δεν έχει χαλάσει μετά από τόσες ημέρες, μπορεί να το σπάσει σε ένα μπολ και να παρατηρήσει πως αυτό μυρίζει. Εάν αυτό μυρίζει σάπιο ή φαίνεται οπτικά περίεργο, τότε ίσως να μην είναι ασφαλής η κατανάλωσή του.

• Κρέατα

Τα περισσότερα είδη κρέατος (πουλερικά, χοιρινό, μοσχάρι) αντέχουν συνήθως για 1-2 ημέρες στο ψυγείο από την ημερομηνία αγοράς τους, ενώ εάν διατηρηθούν στην κατάψυξη μπορούν να αντέξουν για μερικούς μήνες. Κάποιος μπορεί να καταλάβει ότι ένα κρέας έχει χαλάσει όταν αυτό αποκτήσει μια γλοιώδη ή κολλώδη στρώση εξωτερικά και μυρίζει ξινό ή σαν σάπιο αυγό (για τα πουλερικά).

Όσον αφορά τα θαλασσινά,  αυτά μπορούν να διατηρηθούν για 1-2 ημέρες στο ψυγείου και μερικούς μήνες στην κατάψυξη. Ορισμένα θαλασσινά μάλιστα, όπως οι γαρίδες και τα καλαμάρια, μπορούν να αντέξουν έως και ένα χρόνο στην κατάψυξη. Το μαγειρεμένο ψάρι μπορεί να διαρκέσει για περισσότερες ημέρες από το ωμό στο ψυγείο.

Τα φρέσκα οστρακόδερμα (μύδια, στρείδια, κλπ) μπορούν να αντέξουν 5 έως 10 μέρες στο ψυγείο, καθώς δεν συνιστάται η φύλαξή τους στην κατάψυξη.

Κάποιος μπορεί να καταλάβει πως ένα ψάρι έχει χαλάσει όταν αυτό εμφανίζει γλοιώδες δέρμα, πολύ έντονη μυρωδιά ψαριού και τα μάτια μοιάζουν σαν γυάλινα.

• Φρέσκα φρούτα και λαχανικά

Τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά δεν έχουν συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης, αλλά συνήθως διαρκούν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα εάν διατηρηθούν στο ψυγείο από τη στιγμή που αγοράζονται.

Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι απόλυτα προφανές όταν ένα φρούτο ή λαχανικό έχει χαλάσει, καθώς μυρίζει άσχημα, γίνεται μαλακό ή εμφανίζει μούχλα.

• Ψωμί

Το ψωμί είναι ένα τρόφιμο που μπορεί να αντέξει πολύ περισσότερο εάν διατηρηθεί στην κατάψυξη. Το ίδιο ισχύει και για το αλεύρι, του οποίου η διάρκεια ζωής μπορεί να παραταθεί εάν διατηρηθεί στο ψυγείο.

Όταν το ψωμί μυρίζει άσχημα ή εμφανίζει μούχλα, τότε πρέπει να πεταχτεί, ενώ το αλεύρι μπορεί να έχει χαλάσει εάν μυρίζει ξινό ή έχουν αρχίσει να δημιουργούνται συσσωματώματα.

Τι ρόλο παίζει η θερμοκρασία φύλαξης των τροφίμων;

Είναι εξαιρετικά σημαντικό τα τρόφιμα που χρειάζονται ψυγείο να μην διατηρούνται για περισσότερες από δύο ώρες από την αγορά τους σε θερμοκρασία δωματίου, ειδικά όταν αυτή είναι πολύ υψηλή (άνω των 32^οC). Αυτό βοηθά στην αποτροπή της ανάπτυξης βακτηρίων σε αυτά και παράταση της διάρκειας ζωής τους.

Η θερμοκρασία φύλαξης των τροφίμων παίζει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στην πρόληψη της εμφάνισης τροφιμογενών νοσημάτων και γι’ αυτό η αποθήκευση των τροφίμων και των μαγειρεμένων υπολειμμάτων τους στο ψυγείο (4^οC ή χαμηλότερη θερμοκρασία) ή στην κατάψυξη (περίπου στους -18^οC) πρέπει να γίνεται όσο το δυνατόν γρηγορότερα για την αποφυγή της μόλυνσης από παθογόνους μικροοργανισμούς.

Τα τροφιμογενή νοσήματα δεν προκύπτουν ως αποτέλεσμα της φυσικής αποσύνθεσης ενός τροφίμου, αλλά της μόλυνσης αυτού με παθογόνους μικροοργανισμούς λόγω της μη σωστής αποθήκευσης αυτού. Δυστυχώς, στην περίπτωση των τροφιμογενών νοσημάτων μπορεί να είναι δύσκολο να κρίνει κάποιος μόνο από τη μυρωδιά, τη γεύση και την υφή ενός τροφίμου εάν αυτό είναι ασφαλές προς κατανάλωση (πχ. λιστέρια).