Εγκέφαλος: Πώς αντιλαμβανόμαστε τα αντικείμενα γύρω μας;

Όταν ψάχνουμε κάτι, ασυναίσθητα φέρνουμε στο μυαλό μας το μέγεθος, το σχήμα και το χρώμα του, για να βοηθηθούμε να το βρούμε. Σύμφωνα με ερευνητές του Πανεπιστημίου Johns Hopkins, ακόμα και τα χαρακτηριστικά του αντικειμένου που δεν μπορούμε να δούμε, όπως η σκληρότητα του, παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο όταν το ψάχνουμε.

Μπορεί η γνώση της φύσης των αντικειμένων να βοηθήσει στην αναζήτηση τους;

Οι συμμετέχοντες στη μελέτη του Πανεπιστημίου Johns Hopkins, κλήθηκαν να βρουν κάποια αντικείμενα σε ένα ακατάστατο δωμάτιο. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες βρήκαν τα αντικείμενα σε ποσοστό περίπου 20% γρηγορότερα, όταν εστίαζαν στα φυσικά χαρακτηριστικά τους, όπως η σκληρότητα ή η απαλότητα τους. Τα ευρήματα της μελέτης δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Experimental Psychology: General.

Σύμφωνα με τον ανώτερο συγγραφέας της μελέτης και γνωστικό νευροεπιστήμονα Jason Fischer, εκείνο που ήταν εντυπωσιακό στη μελέτη ήταν το πώς η απλή γνώση των φυσικών χαρακτηριστικών των αντικειμένων, μπόρεσε να καθοδηγήσει την σκέψη και την προσοχή των συμμετεχόντων. Όπως υπογράμμισε, αυτό είναι εκπληκτικό καθώς όλες οι προηγούμενες μελέτες είχαν επικεντρωθεί στις οπτικές ιδιότητες που διευκολύνουν την αναζήτηση ενός αντικειμένου, αλλά αυτό που διαπίστωσε αυτή η μελέτη είναι ότι ακόμη και η απλή γνώση των φυσικών χαρακτηριστικών των αντικειμένων είναι εξίσου σημαντική και βοηθητική στην ανεύρεση τους.

Το Εργαστήριο Δυναμικής Αντίληψης του Fischer, μελετά το πώς η διαισθητική κατανόηση των ανθρώπων, για τις φυσικές ιδιότητες των αντικειμένων, επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούν με τα καθημερινά περιβάλλοντα τους, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο εστιάζουν στα πράγματα που χρειάζονται, όταν υπάρχουν τόσα πολλά μπροστά τους. Οι ερευνητική ομάδα αναρωτήθηκε αν το να γνωρίζει κάποιος τις φυσικές ιδιότητες ενός αντικειμένου είναι σε θέση να επηρεάσει την προσοχή του σε μια οπτική αναζήτηση.

Για παράδειγμα, οι άνθρωποι γνωρίζουν από την εμπειρία τους, ότι τα αυγά είναι ελαφριά και εύθραυστα και τα κονσερβοποιημένα προϊόντα είναι βαριά και ανθεκτικά. Όταν είναι στο σουπερμάρκετ, βάζουν αυθόρμητα τις κονσέρβες στο κάτω μέρος της σακούλας και τα αυγά στο πάνω μέρος. Αλλά εάν δεν μπορούσαν να δουν το πόσο βαριά ή εύθραυστα είναι αυτά τα αντικείμενα, η γνώση των χαρακτηριστικών τους από μόνη της, θα μπορούσε να τους βοηθήσει στην τοποθέτηση τους;

Για να δώσει απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά, ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και μεταπτυχιακός φοιτητής, Li Guo, πραγματοποίησε μια σειρά από πειράματα οπτικής αναζήτησης, όπου οι άνθρωποι κλήθηκαν να εντοπίσουν καθημερινά αντικείμενα μέσα σε ένα πολύ ακατάστατο δωμάτιο. Ο Guo και η ομάδα του, διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες χρησιμοποίησαν υποσυνείδητα τη διάκριση της σκληρότητας των αντικειμένων, για να τα εντοπίσουν πιο γρήγορα. Όπως υπογράμμισε ο Guo, οι άνθρωποι αξιοποιούν αυτόματα την γνώση τους για την σκληρότητα των αντικειμένων για να αποφύγουν την απόσπαση της προσοχής τους από άλλα αντικείμενα. Επιπρόσθετα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες κατά την αναζήτηση τους, σπατάλησαν λιγότερο χρόνο κοιτάζοντας αντικείμενα που δεν είχαν την ανάλογη σκληρότητα ή απαλότητα με το αντικείμενο που έψαχναν.

Συμπερασματικά

«Για μένα αυτό που δείχνει η μελέτη αυτή, είναι ότι στο πίσω μέρος του μυαλού μας, αξιολογούμε πάντα το φυσικό περιεχόμενο μιας σκηνής, για να αποφασίσουμε πώς θα ενεργήσουμε», δήλωσε ο Fischer. «Οι μηχανισμοί της ψυχικής διαισθητικής μας, λειτουργούν συνεχώς για να καθοδηγήσουν, όχι μόνο τον τρόπο με τον οποίο αλληλοεπιδρούμε με πράγματα στο περιβάλλον μας, αλλά και τον τρόπο που μοιράζουμε την προσοχή μας σε αυτά τα πράγματα».