Μπορεί η υπερβολική άσκηση να προκαλέσει αϋπνία;

Ένα πρόσφατο άρθρο στην  Frontiers in Psychology προσφέρει νέες πληροφορίες σχετικά με το γιατί ορισμένοι άνθρωποι έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν διαταραχές ύπνου από άλλους. Μια πιθανότητα, σύμφωνα με τους συγγραφείς, είναι ότι τα εξαιρετικά χαμηλά και τα εξαιρετικά υψηλά επίπεδα καθημερινής σωματικής δραστηριότητας, ιδίως της σωματικής δραστηριότητας που σχετίζεται με την εργασία, επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα του ύπνου και την ψυχολογική ευεξία.

“Η παρούσα μελέτη αποσκοπούσε στη διαλεύκανση της σχέσης μεταξύ των διαφορετικών επιπέδων και τύπων σωματικής δραστηριότητας και του ύπνου”, σχολιάζουν οι συγγραφείς, με επικεφαλής την Elena Dubinina του Κρατικού Παιδαγωγικού Πανεπιστημίου Herzen στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας. “Διαπιστώσαμε ότι η υψηλή σωματική επιβάρυνση έξι ή περισσότερες φορές την εβδομάδα αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση συμπτωμάτων αϋπνίας, ιδίως δυσκολιών στην έναρξη του ύπνου“.

Αυτό συνάδει με άλλες έρευνες που δείχνουν πώς η υπερβολική άσκηση μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα ενός ατόμου να διατηρήσει μια υγιή ρουτίνα ύπνου. Για παράδειγμα, μια μελέτη σε περισσότερους από 9000 ενήλικες από πέντε χώρες διαπίστωσε ότι τόσο τα πολύ χαμηλά (λιγότερα από 10 συνεχή λεπτά την εβδομάδα) όσο και τα πολύ υψηλά (περισσότερα από 300 λεπτά την εβδομάδα) επίπεδα σωματικής δραστηριότητας συνδέονταν με αυξημένο κίνδυνο αϋπνίας.

Για να καταλήξουν σε αυτό το αποτέλεσμα, οι συγγραφείς διεξήγαγαν δομημένες συνεντεύξεις σε περισσότερους από 4800 Ρώσους ενήλικες από τρεις περιοχές: Πετρούπολη, Σαμάρα και Όρενμπουργκ. Ζήτησαν από τους συμμετέχοντες να αναφέρουν το είδος και τη συχνότητα της σωματικής δραστηριότητας που έκαναν στην εργασία και στον ελεύθερο χρόνο. Ζήτησαν επίσης από τους συμμετέχοντες να αναφέρουν τις ακόλουθες μετρήσεις της ποιότητας του ύπνου:

(1) διάρκεια ύπνου

(2) δυσκολία να κοιμηθούν

(3) δυσκολία να διατηρήσουν τον ύπνο

(4) υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας

(5) χρήση φαρμάκων

Διαπίστωσαν ότι μεταξύ των συμμετεχόντων που δεν ανέφεραν κάποια ασθένεια ως εμπόδιο στην εντατική σωματική δραστηριότητα, το 27% ανέφερε ότι είχε υψηλή σωματική επιβάρυνση (συμπεριλαμβανομένου του αθλητισμού και της σωματικής άσκησης) λιγότερο από μία φορά την εβδομάδα, το 38% είχε υψηλή σωματική επιβάρυνση μία ή δύο φορές την εβδομάδα, το 27% είχε υψηλή σωματική επιβάρυνση τρεις έως πέντε φορές την εβδομάδα και το 8% είχε υψηλή σωματική επιβάρυνση έξι ή επτά φορές την εβδομάδα. Μεταξύ των συμμετεχόντων που εργάζονταν, το 55% ανέφερε ότι καθόταν κυρίως στην εργασία του, το 33% ανέφερε ότι περπατούσε κυρίως στην εργασία του, το 9% ανέφερε ότι σήκωνε και μετέφερε κυρίως μικρά φορτία και το 4% ανέφερε ότι εκτελούσε βαριά σωματική εργασία.

Όσον αφορά την υπόθεσή τους, διαπίστωσαν ότι τα προβλήματα ύπνου ήταν σημαντικά συχνότερα σε άτομα που ανέφεραν υψηλό σωματικό φόρτο. Επίσης, φάνηκε ότι τα άτομα με δυσκολίες να αποκοιμηθούν και να παραμείνουν στον ύπνο περνούσαν περισσότερο χρόνο περπατώντας, πιθανότατα ως μέσο αντιμετώπισης της αϋπνίας. Επιπλέον, τα άτομα με συχνή υψηλή σωματική επιβάρυνση ήταν πιο πιθανό να χρησιμοποιούν φάρμακα για τον ύπνο. (Δείτε εδώ ποια τρόφιμα βοηθούν και ποια βλάπτουν τον ύπνο; )

“Όλα τα προβλήματα ύπνου που αναλύθηκαν σε αυτή τη μελέτη ήταν στενά συνδεδεμένα με τα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης”, αναφέρουν οι ερευνητές. “Οι συμμετέχοντες με διάρκεια ύπνου μικρότερη των έξι ωρών, με συχνές δυσκολίες στην έναρξη και τη διατήρηση του ύπνου, με υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας και εμπειρία χρήσης φαρμάκων για τον ύπνο έχουν σημαντικά υψηλότερο κίνδυνο να έχουν αυξημένες βαθμολογίες άγχους και κατάθλιψης”.

Οι ερευνητές ελπίζουν ότι τα ευρήματά τους ενθαρρύνουν την ανάπτυξη καλύτερων συστάσεων για τα βέλτιστα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, για παράδειγμα, συνιστά 150 λεπτά άσκησης μέτριας έντασης εβδομαδιαίως. Αλλά αυτό είναι απλώς ένα σημείο εκκίνησης και οι συστάσεις μπορεί να διαφέρουν σημαντικά ανάλογα με τα μοναδικά προσωπικά χαρακτηριστικά.

Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι άλλοι παράγοντες επηρεάζουν την ποιότητα του ύπνου. Μια άλλη πρόσφατη μελέτη, για παράδειγμα, δείχνει ότι το να περνάτε οκτώ ολόκληρες ώρες στο κρεβάτι χωρίς συσκευή κατά τη διάρκεια μιας εβδομάδας μπορεί να βελτιώσει την ψυχολογική ευεξία ως μέρος μιας ευρύτερης συμπεριφορικής παρέμβασης. Καταλήγουν:” Η μελέτη υπογραμμίζει την ανάγκη να θεωρηθεί η συσχέτιση μεταξύ σωματικής δραστηριότητας, ύπνου και ψυχολογικής ευεξίας ως μια σύνθετη σχέση. Διαπιστώσαμε ότι η υπερβολικά υψηλή σωματική δραστηριότητα είναι επιζήμια για την ποιότητα του ύπνου και ο κακός ύπνος συνδέεται με ένα ευρύ φάσμα συναισθηματικών προβλημάτων. Απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να προσδιοριστεί ο ρόλος των κοινωνικών, ψυχοκοινωνικών και φυσιολογικών παραγόντων που μεσολαβούν σε αυτές τις σχέσεις, καθώς και οι μηχανισμοί που διέπουν αυτή τη συσχέτιση”.