Νέα μονοδοσική ένωση είναι αποτελεσματική για την ελονοσία

Τι είναι η ελονοσία;

Η ελονοσία είναι μια ασθένεια που προκαλείται από παράσιτα του γένους Plasmodium, τα οποία μεταδίδονται στον άνθρωπο μέσω μολυσμένων κουνουπιών. Η ασθένεια είναι πολύ συχνή στα τροπικά και υποτροπικά κλίματα, σε αντίθεση με τα εύκρατα, που πλέον εμφανίζεται σπάνια. Περίπου 290 εκατομμύρια άτομα μολύνονται κάθε χρόνο, και περισσότεροι από 400.000 άνθρωποι πεθαίνουν από την ασθένεια. Προκειμένου να μειωθούν οι μολύνσεις, υπάρχουν διάφορα μέτρα που μπορούν να ληφθούν:

• χορήγηση προληπτικών φαρμάκων
• χρήση κουνουπιέρων εμποτισμένων με εντομοκτόνα
• προστατευτικός ρουχισμός
• ύπαρξη ενός εν μέρει αποτελεσματικού εμβολίου που θα δοκιμαστεί πιλοτικά σε μερικές Αφρικανικές χώρες

Το μεγαλύτερο ενδεχομένως πρόβλημα με το πλασμώδιο, είναι ότι κάποια είδη του έχουν αποκτήσει ανθεκτικότητα σε κοινά φάρμακα, επομένως είναι υψίστης σημασίας η εύρεση νέων φαρμακευτικών στόχων. Αυτό επιχείρησε και η διεθνής ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον James M. Murithi, του Τμήματος Μικροβιολογίας και Ανοσολογίας, του Ιατρικού Κέντρου Irving, του Πανεπιστήμιου Columbia, στη Νέα Υόρκη.

Η έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Science Translational Medicine, παρουσιάζει σημαντική θετική επίδραση μιας μικρής ένωσης ενάντια στο Plasmodium falciparum, η οποία μάλιστα φαίνεται να μην επιτρέπει εύκολα την ανάπτυξη ανθεκτικότητας του παρασίτου.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, μεταξύ της δεκαπενταετίας 2000-2015, η ελονοσία είχε μειωθεί αρκετά καθώς είχαν αναπτυχθεί φάρμακα ικανά να σκοτώνουν τα παράσιτα, από πολλές ερευνητικές ομάδες διεθνώς. Παρόλα αυτά το 2016, άρχισε να εμφανίζεται ανθεκτικότητα στα φάρμακα αυτά, και τα ποσοστά μόλυνσης άρχισαν πάλι να αυξάνονται. Αυτό οδήγησε τους ερευνητές να εξετάσουν τα ανθελονοσιακά που σκοτώνουν το παράσιτο μέσω εναλλακτικών μηχανισμών.

Τι πειράματα έκαναν οι ερευνητές αναζητώντας το νέο φάρμακο για την ελονοσία;

Στη νέα αυτή έρευνα χρησιμοποιήθηκε μια διαφορετική προσέγγιση  όπου οι ερευνητές αντί να πραγματοποιήσουν τον συνήθη τρόπο ελέγχου, ξεκίνησαν την αναζήτησή τους από τις φαρμακευτικές εταιρίες, εξετάζοντας έναν μικρό αριθμό ενώσεων που παράγονται επί του παρόντος. Πιο συγκεκριμένα, μελέτησαν 800 ενώσεις που κατασκευάστηκαν από τη γαλλική φαρμακευτική εταιρεία Sanofi, οι οποίες είναι γνωστό ότι λειτουργούν ενάντια στους ανθρώπινους στόχους, όπως τα κύτταρα σε καρκινικούς όγκους. Μια τέτοια προσέγγιση επιλέχθηκε, σημειώνουν, επειδή υπέθεσαν ότι μία ή περισσότερες από τις ενώσεις μπορεί να στοχεύουν κύτταρα απαραίτητα για την επιβίωση του παράσιτου της ελονοσίας.

Στη συνέχεια, οι ερευνητές εξέτασαν κάθε ένωση ξεχωριστά για να δουν τη δράση της απέναντι στο παράσιτο της ελονοσίας. Από την μελέτη προέκυψαν έξι ενώσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, μετά από βελτιστοποίηση. Στην έρευνα περιέγραψαν την ένωση που ονομάζεται MMV688533 και είχε την ικανότητα να σκοτώνει το παράσιτο. Ακόμη, έκαναν κάποιες τροποποιήσεις, προκειμένου να γίνει πιο διαλυτή και να ταξιδεύει πιο εύκολα στον εντερικό σωλήνα, με τη μορφή χαπιού μίας δόσης.

Τι έδειξαν τα αποτελέσματα των μελετών τους;

Ύστερα από δοκιμές, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι είναι μια ένωση ικανή να σκοτώνει το παράσιτο P. Falciparum, με μία μόνο δόση, από στόματος χρήση.Έχει χαρακτηριστικά όπως ταχεία δράση, καλό φαρμακοκινητικό προφίλ και χαμηλή τοξικότητα. Περαιτέρω δοκιμές που περιελάμβαναν δόσεις μολυσμένων ποντικών πολλές φορές για μεγάλο χρονικό διάστημα έδειξαν ότι το παράσιτο είχε δυσκολία στην ανάπτυξη αντοχής στην ένωση – και όταν το έκανε τελικά, μια υψηλότερη δόση το σκότωνε ούτως ή άλλως.

Θα πρέπει να γίνουν περισσότερες δοκιμές της ένωσης για να καταστεί η ένωση ασφαλής για γενική χρήση κατά της ελονοσίας. Αυτή τη στιγμή συμβαίνει κλινική δοκιμή Φάσης 1 στην Αυστραλία.