Νέο πολλά υποσχόμενο φάρμακο στοχεύει στην αναγνώριση των καρκινικών κυττάρων από το ανοσοποιητικό

Η καθημερινή έκθεση στον ήλιο, για να είναι ασφαλής, προϋποθέτει την λήψη προστατευτικών μέτρων, όπως η αποφυγή των μεσημεριανών ωρών και η χρήση αντηλιακού. Πέραν της αποφυγής επεισοδίων θερμοπληξίας, οι οδηγίες αυτές αποσκοπούν και στην μείωση πιθανοτήτων εμφάνισης καρκίνου του δέρματος. Παρότι ο καρκίνος του δέρματος είναι σχετικά κοινός, και αντιμετωπίσιμος, ειδικά αν διαγνωσθεί έγκαιρα, οι σπάνιες μορφές του τείνουν να είναι και οι πιο θανατηφόρες.

Τι είναι το καρκίνωμα των κυττάρων Merkel;

Μία από τις μορφές του δερματικού καρκίνου είναι το καρκίνωμα των κυττάρων Merkel. Είναι μια επιθετική μορφή του καρκίνου του δέρματος και εμφανίζεται ως οζίδιο, με γαλαζωπό χρώμα ή έχει την ίδια απόχρωση με το δέρμα, και κάποιες φορές είναι ιωδοκόκκινο. Οι περιοχές που παρατηρείται είναι στο δέρμα του προσώπου, της κεφαλής, του αυχένα και σπάνια στα πόδια ή στα χέρια, αλλά μπορεί να εμφανιστεί και οπουδήποτε. Οι άνδρες προσβάλλονται ελαφρώς συχνότερα από τις γυναίκες, κυρίως στις ηλικίες 60-80 ετών, ειδικότερα σε άτομα με ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα. Οι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης του συγκεκριμένου καρκίνου του δέρματος, είναι η μακροχρόνια έκθεση στον ήλιο και η εξασθενημένη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, που φυσιολογικά επέρχεται με το πέρας της ηλικίας αλλά και μέσω ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων. Άλλος ένας παράγοντας, είναι ο ιός polyoma που εντοπίζεται στα κύτταρα Merkel, ο οποίος απαντάται και σε μη επιθετική μορφή που δεν προκαλεί προβλήματα. Υπάρχουν ενδείξεις πως η ενεργοποίηση αυτού του ιού υποβοηθείται από την μακροχρόνια έκθεση στον ήλιο.

Τα καρκινώματα των κυττάρων Merkel είναι ιάσιμα όταν ανιχνεύονται νωρίς, με χειρουργική επέμβαση ή ακτινοθεραπεία, αλλά τείνουν να είναι επιθετικά και να εξελίσσονται ταχύτατα. Αν το καρκίνωμα είναι μικρότερο των 2 εκ. και δεν έχει υποστεί μετάσταση σε επιχώριους λεμφαδένες, το ποσοστό πενταετούς επιβίωσης είναι της τάξης του 76%. Αν έχει υποστεί μετάσταση σε έναν λεμφαδένα, το ποσοστό επιβίωσης φτάνει το 50%, και μειώνεται περισσότερο αν το καρκίνωμα απαντάται σε περισσότερους από έναν λεμφαδένες.

Ένα νέο φάρμακο ενάντια στο καρκίνωμα των κυττάρων Merkel!

Δεδομένου του επιθετικού και έντονα μεταστατικού χαρακτήρα του συγκεκριμένου καρκινώματος, οι ερευνητές προσπαθούσαν να κατανοήσουν, αρχικά γιατί ο καρκίνος ξέφευγε της ανίχνευσης από το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Γενικότερα, το ανοσοποιητικό μας σύστημα, προκειμένου να μην επιτεθεί σε φυσιολογικά κύτταρα, λαμβάνει σήματα από ειδικές πρωτεΐνες, οι οποίες υποδηλώνουν πως ένα κύτταρο είναι υγιές, και επομένως δεν πρέπει να καταστραφεί. Μία τέτοια πρωτεΐνη είναι και η PD-L1, η οποία αποτρέπει τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος να καταστρέφουν απρόσκοπτα οποιοδήποτε κύτταρο. Ωστόσο, πολλοί τύποι καρκινικών κυττάρων, ανάμεσα τους και το καρκίνωμα των κυττάρων Merkel, εκφράζουν την PD-L1, επομένως καταφέρνουν να μην αναγνωρίζονται ως επικίνδυνα από το ανοσοποιητικό σύστημα.

Ένα νέο φάρμακο που περιέχει την δραστική ουσία αβελουμάμπη, καταφέρνει να εξαλείψει το εμπόδιο της ενεργοποίησης του ανοσοποιητικού. Δεσμεύεται στην PD-L1 πρωτεΐνη των καρκινικών κυττάρων, και αναιρεί τις κατασταλτικές επιδράσεις της στα κυτταροτοξικά Τ-κύτταρα του ανοσοποιητικού μας συστήματος (είναι τα κύτταρα που καταστρέφουν κύτταρα του οργανισμού που είναι μολυσμένα από ιούς, καθώς και καρκινικά κύτταρα). Η ουσία αυτή δοκιμάστηκε σε πάνω από 1.700 ασθενείς με τον συγκεκριμένο τύπο καρκίνου, αλλά είναι ενδιαφέρουσα η περίπτωση 88 ασθενών που βρίσκονταν σε προχωρημένα στάδια της νόσου, όπου το 33% των ασθενών αυτών παρατήρησε μείωση στο μέγεθος των οζιδίων, και κάποιοι από αυτούς τους ασθενείς επιζούν ακόμα από το 2013.

Το FDA (U.S. Food and Drug Administration) ενέκρινε το συγκεκριμένο φάρμακο, το οποίο ήδη δοκιμάζεται και σε άλλους τύπου καρκίνους που αφορούν την ουροδόχο κύστη και κύτταρα της ρινικής κοιλότητας.

Ακόμα και για τις πιο σπάνιες ασθένειες, η ανακάλυψη ενός νέου φαρμάκου οδηγεί στην διάσωση πολλών χιλιάδων ζωών, και ουκ ολίγες φορές, τα νέα αυτά φάρμακα αξιοποιούνται περαιτέρω και σε άλλες ασθένειες.