Νόσος Αλτσχάιμερ: Για ποιους λόγους είναι πιο συχνή στις γυναίκες;

Ο λόγος για τον οποίο οι γυναίκες φαίνεται να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ από ό,τι οι άνδρες μπορεί να οφείλεται σε μια σειρά από γενετικές, ανατομικές, ακόμη και κοινωνικές επιρροές, σύμφωνα με ερευνητές.

Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι περίπου το 65% των ατόμων που ζουν με άνοια στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι γυναίκες, με παρόμοια στατιστικά στοιχεία να παρατηρούνται στις ΗΠΑ για τη νόσο Αλτσχάιμερ, ενώ η άνοια είναι η κύρια αιτία θανάτου για τις γυναίκες στην Αγγλία. Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μόνο ένας από τους τύπους άνοιας, αλλά η πιο συχνή μορφή.

Ποιοι είναι οι λόγοι που οι γυναίκες εμφανίζουν πιο συχνά την νόσο Αλτσχάιμερ;

Η πιο σημαντική εξήγηση αυτού του φαινομένου είναι ότι ο κίνδυνος της νόσου Αλτσχάιμερ αυξάνεται με την ηλικία, λόγω ότι οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής από τους άνδρες. Αν κοιτάξετε τους αναλογιστικούς πίνακες ζωής, μπορείτε να δείτε ότι ένα κοριτσάκι που θα γεννηθεί το 2019 είναι πιθανό να ζήσει πέντε χρόνια περισσότερο από ένα αγοράκι που γεννήθηκε την ίδια περίοδο: 81 έναντι 76 ετών. Για παράδειγμα, σε 1.000 άτομα, η επίπτωση (ο αριθμός των ατόμων που αναπτύσσουν Αλτσχάιμερ κάθε χρόνο) εξαρτάται από την ηλικία:

• 4 στα 1.000 άτομα ηλικίας 65 έως 74 ετών αναπτύσσουν Αλτσχάιμερ κάθε χρόνο.
• 32 στα 1.000 άτομα ηλικίας 75 έως 84 ετών αναπτύσσουν Αλτσχάιμερ κάθε χρόνο
• 76 στα 1.000 άτομα ηλικίας 85 ετών και άνω αναπτύσσουν Αλτσχάιμερ κάθε χρόνο.

Έτσι, ένας λόγος για τον οποίο υπάρχουν περισσότερες γυναίκες με νόσο Αλτσχάιμερ από ό,τι άνδρες είναι απλά ότι στην κοινωνία μας ζουν περισσότερες ηλικιωμένες γυναίκες από ό,τι ηλικιωμένοι άνδρες  και όσο πιο ηλικιωμένος είναι κάποιος, τόσο πιο πιθανό είναι να αναπτύξει τη νόσο Αλτσχάιμερ.

Μια νέα έρευνα δείχνει ότι μπορεί να υπάρχουν περισσότερες εξηγήσεις, συμπεριλαμβανομένου ότι οι πρωτεϊνικές συσσωματώσεις που βρίσκονται μέσα στους νευρώνες και συνδέονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ μπορεί να εξαπλώνονται διαφορετικά στους εγκεφάλους των γυναικών από ό,τι των ανδρών.

Η μελέτη, η οποία παρουσιάστηκε στο Διεθνές Συνέδριο της Ένωσης Αλτσχάιμερ στο Λος Άντζελες από ερευνητές του Πανεπιστημίου Vanderbilt χρησιμοποίησε σαρώσεις από μια μέθοδο που ονομάζεται τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων. Αυτό τους επέτρεψε να εξετάσουν τον τρόπο με τον οποίο εξαπλώνονταν οι συσσωματώματα μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται tau στους εγκεφάλους 123 ανδρών και 178 γυναικών χωρίς γνωστικά προβλήματα, καθώς και 101 ανδρών και 60 γυναικών με ήπια γνωστικά προβλήματα – αν και δεν έχει ακόμη διαγνωστεί η νόσος Αλτσχάιμερ. Οι γνωστικά φυσιολογικοί ηλικιωμένοι συχνά έχουν μικρές ποσότητες tau σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου τους.

Από τα δεδομένα η ομάδα μπόρεσε να κατασκευάσει χάρτες που δείχνουν ποιες περιοχές του εγκεφάλου εμφανίζουν παρόμοια σήματα σχετικά με το tau στις σαρώσεις, γεγονός που υποδηλώνει ότι συνδέονται με κάποιο τρόπο. Με βάση αυτό προσπάθησαν κατά κάποιον τρόπο να ανακατασκευάσουν το μοτίβο της εξάπλωσης. Είναι κάτι σαν να ανακατασκευάζουν μια σκηνή εγκλήματος.

Η ομάδα εξηγεί ότι τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι αυτοί οι χάρτες φαίνονται διαφορετικοί στις γυναίκες και στους άνδρες, γεγονός που υποδηλώνει ότι η πρωτεϊνη tau μπορεί να εξαπλώνεται πιο γρήγορα στον γυναικείο εγκέφαλο.

Η έρευνα επιστημόνων του Πανεπιστημίου του Μαϊάμι αποκάλυψε ότι μια μερίδα γονιδίων και γενετικές παραλλαγές φαίνεται να συνδέονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ μόνο στο ένα ή στο άλλο φύλο. Αν και η πραγματική σημασία αυτών των παραγόντων δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί η ομάδα ερευνητών υπογραμμίζει ότι θα μπορούσε να υπάρχει γενετικός λόγος για τις διαφορές στον κίνδυνο της νόσου Αλτσχάιμερ σε άνδρες και γυναίκες, καθώς και στον τρόπο με τον οποίο αυτή αναπτύσσεται.

Η κατανόηση του ποια γονίδια σχετίζονται με τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου του Alzheimer μόνο στους άνδρες και μόνο στις γυναίκες μπορεί να βοηθήσει:

• να αναπτυχθούν μέθοδοι για να προσδιορίσουν εναπόθεση αμυλοειδούς στο Αλτσχάιμερ
• να καταπολεμούν τις λοιμώξεις με μεγαλύτερη ακρίβεια
• ποιοι κινδυνεύουν να αναπτύξουν τη νόσο

Μια άλλη ένδειξη για το φαινόμενο αυτό προέρχεται από το έργο ερευνητών του Χάρβαρντ, οι οποίοι πρότειναν ότι το αμυλοειδές, ένα συστατικό της παθολογίας της νόσου Αλτσχάιμερ, μπορεί να εναποτίθεται προκειμένου να καταπολεμηθούν οι λοιμώξεις στον εγκέφαλο. Αν η πρότασή τους αποδειχθεί σωστή, θα μπορούμε να θεωρήσουμε τη νόσο Αλτσχάιμερ ως ένα υποπροϊόν του ανοσοποιητικού συστήματος του εγκεφάλου μας.

Γιατί οι αυτοάνοσες διαταραχές είναι πιο συχνές στις γυναίκες;

Οι γυναίκες έχουν περίπου διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν μια αυτοάνοση ασθένεια σε σύγκριση με τους άνδρες. Ο λόγος για αυτή τη διαφορά δεν είναι απολύτως σαφής, αλλά είναι σαφές ότι το ανοσοποιητικό σύστημα είναι γενικά ισχυρότερο στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες και ότι πολλές αυτοάνοσες ασθένειες είναι πιο συχνές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Μπορεί το ισχυρότερο ανοσοποιητικό σύστημα των γυναικών να αναπτύχθηκε μέσω της εξέλιξης για να προστατεύει το έμβρυο από τις λοιμώξεις. Έτσι, ως μέρος του ισχυρότερου ανοσοποιητικού τους συστήματος, οι γυναίκες μπορεί να καταλήγουν να έχουν περισσότερες αμυλοειδείς πλάκες από τους άνδρες.

Τέλος οι κοινωνικοί παράγοντες μπορεί επίσης να παίζουν ρόλο στο γιατί περισσότερες γυναίκες αναπτύσσουν τη νόσο, με τους ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες να αναφέρουν ότι η εργασία τους με περισσότερες από 6.300 γυναίκες που γεννήθηκαν μεταξύ 1935 και 1956 δείχνει ότι η έκπτωση της μνήμης σε μεγαλύτερη ηλικία ήταν ταχύτερη μεταξύ εκείνων που δεν είχαν εργαστεί. Εξετάζοντας τη μνήμη των γυναικών καθώς γερνούσαν από τα 60 έως τα 70 έτη, η μείωση της απόδοσης ήταν 61% ταχύτερη μεταξύ των παντρεμένων μητέρων που δεν είχαν εργαστεί ποτέ, σε σύγκριση με τις παντρεμένες μητέρες που είχαν εργαστεί μέχρι τη μέση ηλικία.

Ωστόσο, η μελέτη δεν αποδεικνύει ότι η απασχόληση προσφέρει προστασία από τα γνωστικά προβλήματα, εξετάζει μόνο τις γυναίκες και δεν εξετάζει την ανάπτυξη πραγματικής άνοιας.

Τι μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ;

Αυτό σημαίνει ότι αν είστε γυναίκα, έχετε περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξετε τη νόσο Αλτσχάιμερ και δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα γι’ αυτό; Αντιθέτως! Μπορείτε να κάνετε πολλά πράγματα για να μειώσετε τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ σήμερα. Ακολουθούν μερικοί τρόποι που μπορείτε να το κάνετε:

• Ασχοληθείτε με αερόβια άσκηση, όπως γρήγορο περπάτημα, τζόκινγκ, ποδηλασία, κολύμπι ή μαθήματα αερόβιας γυμναστικής τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα, πέντε ημέρες την εβδομάδα.
• Τρώτε ένα μεσογειακό μενού με τρόφιμα που περιλαμβάνουν ψάρια, ελαιόλαδο, αβοκάντο, φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς, φασόλια, δημητριακά ολικής αλέσεως και πουλερικά. Τρώτε άλλα τρόφιμα με φειδώ.
• Κοιμηθείτε καλά – και καθαρίστε αυτές τις πλάκες Αλτσχάιμερ από τον εγκέφαλό σας.
• Συμμετέχετε σε κοινωνικές δραστηριότητες και νέες, γνωστικά διεγερτικές δραστηριότητες.