Ο πλήρης οδηγός για την αυξημένη αρτηριακή πίεση

Η αυξημένη αρτηριακή πίεση , όπως υποδηλώνει και το όνομα της, σημαίνει ότι η αρτηριακή σας πίεση είναι ελαφρώς πιο υψηλή από τις φυσιολογικές τιμές. Ενδεχομένως από κάποιους γιατρούς να την ακούσετε και ως  προ-υπέρταση. Η αυξημένη αρτηριακή πίεση είναι πολύ πιθανό, εάν δεν εξισορροπιστεί άμεσα, να  μετατραπεί σε υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση). Αυτό μπορεί να αποφευχθεί με ορισμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η περισσότερη άσκηση και η κατανάλωση πιο υγιεινών τροφών.

Θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι ο οποιοσδήποτε μπορεί να έχει αυξημένη αρτηριακή πίεση, ακόμη και τα παιδιά.

Ποιες είναι οι φυσιολογικές τιμές αρτηριακής πίεσης;

Ποια η συμπτωματολογία της αυξημένης αρτηριακής πίεσης;

Η αυξημένη αρτηριακή πίεση δεν παρουσιάζει συμπτώματα. Ωστόσο θα μπορούσε να πεις κανείς ότι υπάρχουν κάποιες ενδείξεις. Χαρακτηριστικά όταν υπάρχει αυξημένη αρτηριακή πίεση ο ασθενής -ειδικά στο χώρο του φαρμακείου- παραπονιέται για:

• πονοκέφαλο
• δυσκολία στον ύπνο
• εφίδρωση
• νευρικότητα
• ζάλη/ίλιγγος
• αιμορραγία από τη μύτη 
• εξανθήματα στο πρόσωπο

Όπως όμως είναι εύκολα κατανοητό, τα συμπτώματα αυτά είναι αρκετά γενικού χαρακτήρα οπότε συστήνεται ο ασθενής να επικοινωνήσει σε περίπτωση εμφάνισής τους άμεσα με το γιατρό του για να μπορέσει να γίνει η σωστή διάγνωση. Άρα ο πιο σωστός και ασφαλής τρόπος για να εντοπιστεί η αυξημένη αρτηριακή πίεση είναι να παρακολουθείται μετρώντας ο ασθενής ανά τακτά χρονικά διαστήματα την αρτηριακή του πίεση με τη χρήση κατάλληλων μηχανημάτων, γνωστά και ως πιεσόμετρα. Σε αυτό το σημείο να τονιστεί πως η μέτρηση της πίεσης με πιεσόμετρα καρπού δεν θεωρείται ιδιαίτερα αξιόπιστη. 

Τι να κάνω άμα η αρτηριακή μου πίεση αυξηθεί πολύ;

Στην περίπτωση που νιώσετε αδιαθεσία ή εμφανιστεί κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα και μετρήσετε την αρτηριακή σας πίεση και είναι υψηλότερη από 140/90 καλό είναι να ξαπλώσετε για λίγο και χαλαρώστε. Η ηρεμία είναι το καλύτερο φάρμακο ειδικά στην περίπτωση που η πίεση αυξήθηκε εξαιτίας μίας στρεσογόνου κατάστασης. Αν είναι εφικτό, θα πρέπει να βρίσκεστε σε θερμό περιβάλλον, για παράδειγμα σκεπαστείτε με μία κουβέρτα ή καθίστε στον ήλιο. Αυτό ωφελεί γιατί η θερμότητα οδηγεί σε διαστολή των αιμοφόρων αγγείων που τελικά οδηγεί σε μείωση την πίεσης. Επίσης, συνιστάται να καταναλώσετε κάποιο ζεστό αφέψημα το οποίο θα περιέχει βότανα, όπως η βαλεριάνα ή χαμομήλι. Οι βαθιές ανάσες πάντα είναι μία καλή λύση και η αυτοσυγκέντρωση ιδιαίτερα στην περίπτωση έντονου στρες. Ακόμα, μπορείτε να φάτε λίγη σοκολάτα που περιέχει ζάχαρη, γιατί συμβάλει στη μείωση της πίεσης. Αφού λοιπόν έχετε κάνει όλα αυτά, τότε μετρήστε ξανά την πίεσή σας. Αν τώρα η πίεση είναι μεγαλύτερη από 180/110, οπωσδήποτε χρειάζεται άμεση επίσκεψη στον καρδιολόγο γιατί το πιθανότερο είναι ότι χρειάζεστε θεραπευτική αγωγή. 

Γιατί όμως αυξάνεται η αρτηριακή πίεση;

Οποιοσδήποτε παράγοντας που αυξάνει την πίεση στα τοιχώματα της αρτηρίας μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη αρτηριακή πίεση. Η συσσώρευση λιπών στις αρτηρίες , η αθηροσκλήρωση δηλαδή , μπορεί να οδηγήσει σε αύξησή της. Άλλες περιπτώσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε αυξημένη αρτηριακή πίεση ή υπέρταση είναι οι παρακάτω:

• Αποφρακτική άπνοια ύπνου
• Νόσος των επινεφριδίων
• Κάποια ασθένεια του θυρεοειδούς
• Νεφρική δυσλειτουργία 

Μάλιστα, ορισμένα φάρμακα  συμπεριλαμβανομένων των αντισυλληπτικών χαπιών, των θεραπειών για το κρυολόγημα, των αποσυμφορητικών, των κοινών παυσίπονων ή και ορισμένων συνταγογραφούμενων φαρμάκων – μπορεί επίσης να προκαλέσουν προσωρινή αύξηση της αρτηριακής πίεσης. 

Φυσικά, πέρα από τις παραπάνω κατάστασεις που ενδέχεται να οφείλονται για αυξημένη αρτηριακή πίεση, υπάρχουν και ορισμένοι παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης της. Πιο συγκεκριμένα:

• Αυξημένο σωματικό βάρος.  Όσο μεγαλύτερη είναι η μάζα του σώματός, τόσο περισσότερο αίμα χρειάζεστε για την παροχή οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών στους ιστούς του σώματος. Καθώς η ποσότητα του αίματος που περνά από τα αιμοφόρα αγγεία αυξάνεται, τόσο αυξάνεται και η δύναμη στα τοιχώματα των αρτηριών.
• Φύλο. Η αυξημένη αρτηριακή πίεση είναι πιο συχνή στους άνδρες παρά στις γυναίκες μέχρι την ηλικία των 55 ετών περίπου. Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν υψηλή αρτηριακή πίεση μετά την ηλικία των 55 ετών.
• Οικογενειακό ιστορικό υψηλής αρτηριακής πίεσης. Εάν ένας συγγενής πρώτου βαθμού, έχει υψηλή αρτηριακή πίεση, είναι πιο πιθανό να αναπτύξετε αυξημένη αρτηριακή πίεση.
• ‘Ελλειψη ή απουσία σωματικής άσκησης. Η απουσία άσκηση μπορεί να προκαλέσει αύξηση βάρους και να αυξήσει τον κίνδυνο αυξημένης αρτηριακής πίεσης.
• Δίαιτα πλούσια σε αλάτι (νάτριο) ή χαμηλή σε κάλιο. Το νάτριο και το κάλιο είναι δύο βασικά θρεπτικά συστατικά στον τρόπο με τον οποίο το σώμα ρυθμίζει την αρτηριακή πίεση. Εάν έχετε πολύ νάτριο ή πολύ λίγο κάλιο στη διατροφή σας, είναι πιο πιθανό να έχετε αυξημένη αρτηριακή πίεση.
• Κάπνισμα. Το κάπνισμα τσιγάρων ,όπως και το παθητικό κάπνισμα μπορεί να αυξήσουν την αρτηριακή σας πίεση.
• Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. 
• Ορισμένες χρόνιες παθήσεις, όπως νεφρική δυσλειτουργία, ο διαβήτης και η υπνική άπνοια μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο αυξημένης αρτηριακής πίεσης, όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως.

Τι επιπτώσεις μπορεί να έχει η αύξηση της αρτηριακής πίεσης;

Επειδή όσο  αυξάνεται η αρτηριακή  πίεση αυξάνεται αντίστοιχα και  ο κίνδυνος καρδιαγγειακής νόσου είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ελέγχεται η αυξημένη αρτηριακή πίεση. Το κλειδί για τον έλεγχο της αυξημένης πίεσης  είναι όπως πάντα  οι αλλαγές στον τρόπο ζωής.

Τι μπορώ να κάνω; Υπάρχει θεραπεία για την αύξηση της αρτηριακής πίεσης;

Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως ο υγιεινός τρόπος ζωής είναι το καλύτερο φάρμακο. Συγκεκριμένα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά, 30 λεπτά την εβδομάδα έντονης αερόβιας δραστηριότητας ή συνδυασμό μέτριας και έντονης δραστηριότητας. Στόχος να κάνετε ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης τουλάχιστον δύο ημέρες την εβδομάδα. Ένα προσεγμένο διατροφολόγιο, η απώλεια βάρους έαν χρειάζεται, η τακτική άσκηση, κόψιμο του τσιγάρου, ο περιορισμός του αλκοόλ και η διαχείριση και μείωση του άγχους και του στρές θα βοηθήσουν πολύ στη επαναφορά της αρτηριακής πίεσης  σε κανονικά επίπεδα.

Αν χρειαστεί να μιλήσουμε για φαρμακευτική αγωγή, τότε σίγουρα θα έχει προηγηθεί μία συνάντηση με τον καρδιολόγο ή/και τον παθολόγο. Σε ένα γενικότερο πλαίσιο, το θεραπευτικό σχήμα που θα συνταγογραφήσει ο γιατρός εξαρτάται από τα όρια στα οποία βρίσκεται η αρτηριακή πίεση αλλά και η γενικότερη υγεία του ασθενούς. Τα συνηθέστερα φάρμακα είναι τα εξής:

• Διουρητικά: είναι φάρμακα που βοηθούν τους νεφρούς να διώξουν την περίσσεια ποσότητα νατρίου και νερού από το σώμα. Θεωρούνται τα πρώτης γραμμής φάρμακα
• Αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης: Βοηθούν στη χαλάρωση των αιμοφόρων αγγείων αναστέλλοντας τη σύνθεση μίας ούσιας που οδηγεί σε στένωση τους
• Ανταγωνιστές των υποδοχέων αγγειοτενσίνης: Και αυτά τα φάρμακα οδηγούν σε χαλάρωση των αιμοφόρων αγγείων.
• Αναστολείς των καναλών ασβεστίου: Το ασβέστιο γενικά επηρεάζει την καρδιακή συχνότητα.