Ωκυτοκίνη: Η ορμόνη της αγάπης

Τι είναι η ωκυτοκίνη;

Η ωκυτοκίνη είναι μία ορμόνη και νευροδιαβιβαστής. Παράγεται στον υποθάλαμο που αποτελεί ένα μέρος του εγκεφάλου και τα επίπεδα της είναι υψηλότερα στις γυναίκες από ότι στους άντρες. Σχετίζεται με διάφορες διεργασίες στον οργανισμό, όπως είναι ο τοκετός και ο θηλασμός και με διάφορα συναισθήματα στις ανθρώπινες σχέσεις και την κοινωνική συμπεριφορά. Η διέγερση των θηλών πυροδοτεί και την απελευθέρωσή της.

Πολλές αναφορές αναφέρεται ως η “ορμόνη της αγάπης”, καθώς τα επίπεδα της αυξάνονται όταν αγκαλιάζουμε κάποιον, αλλά και στον οργασμό, ενώ μπορεί να ωφελήσει και σαν θεραπεία κάποιων παθήσεων, όπως είναι η κατάθλιψη ή οι αγχώδεις διαταραχές, ωστόσο οι έρευνες είναι ανεπαρκής ακόμα στο κομμάτι αυτό.

Πώς σχετίζεται η ωκυτοκίνη με τον τοκετό και τον θηλασμό;

Η ωκυτοκίνη είναι μία πολύ σημαντική ορμόνη για τις γυναίκες, καθώς είναι υπεύθυνη να δώσει το σήμα για την έναρξη συσπάσεων κατά τη διάρκεια του τοκετού, ενεργοποιώντας τους μύες της μήτρας. Παράλληλα αυξάνει και την παραγωγή προσταγλανδινών, που είναι επίσης απαραίτητες για τη συνέχιση του τοκετού. Καμιά φορά δίνεται και συνθετική ωκυτοκίνη για να ξεκινήσει ο τοκετός εάν υπάρχει πρόβλημα με την φυσιολογική έναρξη του ή για να γίνουν οι συσπάσεις πιο έντονες, εάν καθυστερεί πολύ ο τοκετός κάποιας γυναίκας.

Μετά τον τοκετό, η ορμόνη αυτή βοηθάει στο θηλασμό μετακινώντας το γάλα στο στήθος και βοηθώντας τη διαδικασία όταν το μωρό ρουφήξει τη θηλή. Η παραγωγή της ορμόνης σταματά όταν το μωρό σταματήσει να θηλάζει και επανεκκινεί την επόμενη φορά που θα θηλάσει.

Είναι σημαντική ορμόνη η ωκυτοκίνη για τους άνδρες;

Παρόλο που δεν έχει την ίδια σημασία που έχει για τις γυναίκες, ακόμα και στους άντρες είναι σημαντική ορμόνη, καθώς παίζει ρόλο στην μετακίνηση του σπέρματος και επηρεάζει την παραγωγή τεστοστερόνης στους όρχεις.

Σχετίζεται η ωκυτοκίνη με την ανθρώπινη συμπεριφορά και τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις;

Οι έρευνες έχουν αποδείξει ότι υπάρχει συσχετισμός της ορμόνης αυτής με την ανθρώπινη συμπεριφορά και τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Φαίνεται πως μειώνει το στρες και το άγχος σε διάφορα είδη, ενώ παράλληλα έχει επίδραση στη συμπεριφορά και στη συναισθηματική κατάσταση του ατόμου και την ψυχολογική σταθερότητα. Εντείνει συναισθήματα εμπιστοσύνης και ηρεμίας και φαίνεται να έχει επιρροή στις σχέσεις μεταξύ μητέρας και παιδιού, ζευγαριών και στη σεξουαλική συμπεριφορά. Ιδιαίτερα στις περιπτώσεις σχέσεων μεταξύ μητέρας και παιδιού, έχει παρατηρηθεί ότι τα επίπεδα ωκυτοκίνης αυξάνονται σε ορισμένες αλληλεπιδράσεις τους, ενώ το ίδιο παρατηρείται και σε ορισμένες αλληλεπιδράσεις μεταξύ του παιδιού με τον πατέρα του.

Έχει διαφορετική δράση στις γυναίκες από ότι στους άνδρες και σε ότι αφορά στο κοινωνικό κομμάτι. Αυτό συμβαίνει πιθανότατα λόγω του ότι η ορμόνη αυτή δρα διαφορετικά στην ανδρική αμυγδαλή, από ότι στη γυναικεία. Η αμυγδαλή είναι το μέρος του εγκεφάλου το οποίο επεξεργάζεται τα συναισθήματα. 

Έχει προταθεί σαν θεραπεία για διάφορες περιπτώσεις, όπως είναι οι κοινωνικές φοβίες, ο αυτισμός και η επιλόχειος κατάθλιψη, ενώ υπάρχουν αναφορές ότι μπορεί και να βελτιώσει την ευεξία του ατόμου και να βοηθήσει στον έλεγχο του θυμού.

Παρόλα αυτά, έρευνες έχουν δείξει ότι καμιά φορά η ωκυτοκίνη παράγεται σε ένα συγκεκριμένο μέρος του εγκεφάλου, το BNST, αντί για τον υποθάλαμο και τότε μπορεί να προκαλέσει περισσότερο στρες.

Η λειτουργία της ωκυτοκίνης και τα αποτελέσματα που έχει στις συμπεριφορές μας, είναι ιδιαίτερα περίπλοκη. Φυσικά, όμως, δεν μπορεί από μόνη της να αλλάξει τη ζωή μας, καθώς η ευεξία και η συναισθηματική ισορροπία του καθενός εξαρτάται από πάρα πολλούς παράγοντες.