Υγεία του ματιού

Καταρράκτης: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε!

Ο καταρράκτης είναι μια πολύ κοινή πάθηση των ματιών, που προσβάλλει  περισσότερο από το 70% των ατόμων της τρίτης ηλικίας. Φυσικά, αυτό δε σημαίνει ότι καρράκτης εκδηλώνεται μόνο σε αυτές τις ηλικίες. Ας τα πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Ο καταρράκτης είναι η θόλωση του φυσιολογικά διαυγούς φακού του ματιού. Για άτομα που έχουν καταρράκτη, το να βλέπουν με θολό φακό μοιάζει αρκετά με το να κοιτούν μέσα από ένα παγωμένο ή θολό παράθυρο. Η θολωμένη όραση που προκαλείται από τον καταρράκτη μπορεί να κάνει πιο δύσκολη την ανάγνωση, την οδήγηση αυτοκινήτου ή ακόμα και να δυσκολέψει την αναγνώριση έκφρασης στο πρόσωπο των υπόλοιπων ανθρώπων.

Ο καταρράκτης τις περισσότερες φορές αναπτύσσεται αργά, χωρίς στα πρώτα στάδια να επηρεάζεται η όραση, κάτι που όμως είναι αναπόφευκτο να μην συμβεί σε μεταγενέστερο στάδιο.

Ποια είναι η κοινή συμπτωματολογία του καταρράκτη;

Τα πιο συνήθη συμπτώματα του καταρράκτη περιλαμβάνουν:

  • Θολή ή αμυδρή όραση
  • Αυξανόμενη δυσκολία στην όραση τη νύχτα
  • Ανάγκη για πιο έντονο φως για το διάβασμα και άλλες δραστηριότητες
  • Ευαισθησία στο φως και τη λάμψη
  • Βλέποντας «φωτοστέφανα» γύρω από τα φώτα
  • Ξεθώριασμα ή κιτρίνισμα των χρωμάτων
  • Διπλωπία σε ένα μόνο μάτι

Στην αρχή, η θολότητα στην όρασή που προκαλείται από έναν καταρράκτη μπορεί να επηρεάσει μόνο ένα μικρό μέρος του φακού του ματιού και έτσι να μη γίνει άμεσα αντιληπτή κάποια απώλεια όρασης. Καθώς όμως ο καταρράκτης μεγαλώνει, θολώνει περισσότερο και ο φακός και παραμορφώνεται το φως που περνά από μέσα του, κάνοντας πλέον τα συμπτώματα πολύ πιο αισθητά.

Ποιες είναι όμως οι κυριότερες αιτίες εμφάνισης του καταρράκτη; 

Οι περισσότεροι καταρράκτες αναπτύσσονται όταν η γήρανση ή κάποιος τραυματισμός αλλάζει τον ιστό που συνθέτει τον φακό του ματιού. Οι πρωτεΐνες και οι ίνες του φακού αρχίζουν να διασπώνται, με αποτέλεσμα η όραση να γίνεται θολή.  Επιπλέον, ορισμένες κληρονομικές γενετικές διαταραχές που προκαλούν άλλα προβλήματα υγείας μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο καταρράκτη. 

Ο καταρράκτης μπορεί επίσης να προκληθεί από άλλες οφθαλμικές παθήσεις, προηγούμενη επέμβαση στα μάτια ή ιατρικές παθήσεις, όπως ο διαβήτης. Επίσης, η  μακροχρόνια χρήση στεροειδών φαρμάκων μπορεί να προκαλέσει την ανάπτυξη καταρράκτη.

Κάτι που ενδεχομένως να μην είναι  ευρέως γνωστό είναι ότι ο καταρράκτης έχει διάφορους τύπους, τους οποίους και θα διαχωρίσουμε παρακάτω:

  • Πυρηνικός καταρράκτης– είναι αυτός που επηρεάζει το κέντρο του φακού. Αυτός ο τύπος καταρράκτη μπορεί αρχικά να προκαλέσει περισσότερη μυωπία ή ακόμη και μια προσωρινή βελτίωση στην όρασή σας στην ανάγνωση. Αλλά με την πάροδο του χρόνου, ο φακός σταδιακά γίνεται πιο πυκνά κίτρινος και θολώνει ακόμη περισσότερο την όρασή σας.
  • Καταρράκτες που επηρεάζουν το πίσω μέρος του φακού ή αλλιώς οπίσθιος υποκαψικός καταρράκτης. Ένας οπίσθιος υποκαψικός καταρράκτης ξεκινά ως μια μικρή, αδιαφανής περιοχή που συνήθως σχηματίζεται κοντά στο πίσω μέρος του φακού ακριβώς στη διαδρομή του φωτός και  συχνά παρεμβαίνει στην όραση ανάγνωσης, μειώνοντας την σε έντονο φως και προκαλώντας λάμψη ή φωτοστέφανα γύρω από τα φώτα τη νύχτα. Αυτοί οι τύποι καταρράκτη τείνουν να εξελίσσονται πιο γρήγορα από άλλους τύπους.
  • Φλοιώδης καταρράκτης ή αλλιώς καταρράκτης  που επηρεάζει τις άκρες του φακού. Ένας φλοιώδης καταρράκτης ξεκινά ως υπόλευκες, σφηνοειδείς αδιαφάνειες ή ραβδώσεις στην εξωτερική άκρη του φλοιού του φακού. Καθώς προχωρά αργά, οι ραβδώσεις εκτείνονται στο κέντρο και παρεμποδίζουν το φως που διέρχεται από το κέντρο του φακού.
  • Συγγενής καταρράκτης ή αλλιώς ο αταρράκτης με τον οποίο έχετε γεννηθεί. Μερικοί άνθρωποι γεννιούνται με καταρράκτη ή τον αναπτύσσουν κατά την παιδική ηλικία. Αυτοί οι καταρράκτες μπορεί να είναι γενετικοί ή να σχετίζονται με ενδομήτρια λοίμωξη ή τραύμα.

Υπάρχει θεραπεία για τον καταρράκτη;

Όταν ο καταρράκτης είναι στα πρώτα στάδια, αναγκαστικά τα γυαλιά οράσεως πρέπει να αλλάξουν και για κάποιο χρονικό διάστημα θα βοηθήσουν. Όσο όμως η ασθένεια εξελίσσεται, δυστυχώς δεν υπάρχει συντηρητική θεραπεία με κολλύρια και η χειρουργική επέμβαση θεωρείται αναπόφευκτη. Βέβαια αποτελεί ένα χειρουργείο ρουτίνας, όπου η επέμβαση αυτή κάθε αυτή είναι ιδιαίτερα γρήγορη, συνήθως δεν διαρκεί πάνω από 15 λεπτά. Κατά τη διάρκεια του χειρουργείου ο καταρράκτης αφαιρείται με υπέρηχο ή laser και εκεί όπου γίνεται η τομή τοποθετείται ένας νέος ενδοφακός. Το μόνο δύσκολο σε αυτή τη διαδικασία είναι η προετοιμασία, όπου συνήθως χρειάζεται μία τρίωρη παραμονή στο οφθαλμολογικό κέντρο πριν την επέμβαση, όπου γίνεται χρήση  κάποιων κολλυρίων. Μόνο σε κάποιες ειδικές περιπτώσεις χρειάζεται προ χειρουργική θεραπεία, η οποία όμως θα καθοριστεί από τον οφθαλμίατρο. Το σημαντικό είναι να τονιστεί πως είναι μια εγχείρηση ρουτίνας και δεν διατρέχεται κανένας κίνδυνος!