Παιδική κακοποίηση: Ποια είναι τα σημάδια της σε μωρά ,νήπια και παιδιά;

Πώς μπορείτε να καταλάβετε αν το παιδί σας κακοποιείται;

Εάν το παιδί σας περνάει οποιοδήποτε χρονικό διάστημα μακριά σας – είτε με μπέιμπι σίτερ, είτε με έναν έμπιστο οικογενειακό φίλο ή συγγενή, είτε σε παιδικό σταθμό – είναι φυσικό να ανησυχείτε για την ασφάλειά του. Και όπως κάθε γονιός, πιθανόν να έχετε αναρωτηθεί αν θα μπορούσατε να καταλάβετε αν το παιδί σας κακοποιείται.

Ορισμένοι γονείς παραβλέπουν λανθασμένα τα σημάδια κακοποίησης επειδή δεν θέλουν να αντιμετωπίσουν αυτό που συμβαίνει. Οι περισσότεροι κακοποιοί είναι μέλη της οικογένειας, γεγονός που κάνει την κατάσταση ακόμη πιο δύσκολη να γίνει αποδεκτή. Από την άλλη πλευρά, ακόμη και όταν προσέχετε τα σωματικά συμπτώματα και τις αλλαγές στη συμπεριφορά που μπορεί να υποδηλώνουν κακοποίηση, μπορεί να είναι δύσκολο να καταλάβετε τι ακριβώς συμβαίνει.

Παίζετε πάντα ένα παιχνίδι εικασιών. Ένα παιδί θα μπορούσε να έχει πολλούς άλλους λόγους για να είναι ανήσυχο ή να απομακρύνεται από εσάς. Αλλά οι γονείς όσο κι αν γνωρίζουν τα παιδιά τους, πρέπει να προσπαθήσετε να συνθέσετε μια εικόνα και να ακολουθήσετε το ένστικτό σας.

Αν το παιδί σας είναι αρκετά μεγάλο ώστε να μπορεί να επικοινωνεί καλά, κάντε του τακτικά ερωτήσεις όπως: “Σου συνέβη κάτι σήμερα που δεν σου άρεσε;” ή “Έχεις φοβηθεί ποτέ στον παιδικό σταθμό;”. Αν συνηθίζει να σας λέει τι το κάνει να νιώθει άβολα, θα είναι πιο πιθανό να σας πει όταν κάτι δεν πάει καλά.

Όταν πρόκειται για κακοποίηση και παραμέληση, τα περισσότερα παιδιά λένε την αλήθεια. Αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις, είναι απρόθυμα. Δεν θέλουν να προκαλέσουν πρόβλημα στο άτομο. Νιώθουν ενοχές. Μπορεί να αισθάνονται ότι αυτό συνέβη επειδή ήταν κακά παιδιά και τούς άξιζε.

Αν το παιδί σας δεν μπορεί να σας πει τι συμβαίνει (επειδή είναι πολύ μικρό ή δεν είναι πολύ επικοινωνιακό), ο εντοπισμός της κακοποίησης μπορεί να είναι ακόμη πιο δύσκολος. Αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να τα παρακολουθείτε στενά για σημάδια που δείχνουν ότι κάτι δεν πάει καλά.

Ορισμένοι γονείς ανακαλύπτουν τα σημάδια κακοποίησης – όπως εσωτερική αιμορραγία και τραυματισμούς – μόνο όταν πηγαίνουν το παιδί τους στο γιατρό επειδή δεν σταματάει να κλαίει ή είναι υπερβολικά ανήσυχο. Η συναισθηματική κακοποίηση ή η λεκτική κακοποίηση (όπως οι απειλές ή οι βρισιές ή η συνεχής κριτική) είναι ακόμη πιο δύσκολο να εντοπιστεί.

Σύμφωνα με το Εliza.org.gr , το 2021 περίπου 1 δισεκατομμύριο παιδιά ηλικίας 2 μέχρι 17 υπέστησαν κάποια μορφή κακοποίησης . Η πλειονότητα των περιπτώσεων (61%) αφορούσε παραμέληση, ενώ το 10% αφορούσε σωματική κακοποίηση.

Ποια είναι τα σημάδια της παιδικής κακοποίησης που πρέπει να προσέξετε;

Σημάδια σωματικής κακοποίησης

Ένα παιδί που έχει υποστεί σωματική κακοποίηση μπορεί:

• Να κλαίει και να αντιστέκεται όταν έρχεται η ώρα να πάει στον παιδικό σταθμό ή να μείνει με την μπέιμπι σίτερ ή να εμφανίζεται φοβισμένο κοντά στον φροντιστή ή σε άλλους ενήλικες. (Φυσικά, αυτό μπορεί να είναι και άγχος αποχωρισμού. Και πάλι, θα πρέπει να συνυπολογίσετε και άλλα πράγματα, συμπεριλαμβανομένου του ενστίκτου σας)
• Παρουσιάσει άλλες ξαφνικές αλλαγές στη συμπεριφορά ή την απόδοση στον παιδικό σταθμό ή στο σχολείο
• Να επιστρέφει στο σπίτι με ανεξήγητους μώλωπες, εκδορές, εγκαύματα, σπασμένα κόκαλα, μαυρισμένα μάτια, κοψίματα, σημάδια δαγκώματος ή άλλους τραυματισμούς. Οι επαναλαμβανόμενοι τραυματισμοί οποιουδήποτε τύπου αποτελούν προειδοποιητικό σημάδι. Οποιοδήποτε κάταγμα πλευρών, κατάγματα μακρών οστών ή μώλωπες σε ένα μωρό που δεν περπατάει ακόμα ή δεν είναι πολύ κινητικό θα πρέπει να εγείρει ανησυχίες για κακοποίηση

Εάν το παιδί σας είναι ακόμη μωρό, μάθετε τα σημάδια του συνδρόμου Shaken baby – το οποίο οι γιατροί αποκαλούν κακοποιητικό τραύμα στο κεφάλι.

Σημάδια συναισθηματικής κακοποίησης

Ένα παιδί που έχει υποστεί συναισθηματική κακοποίηση μπορεί:

• Να εμφανίζει προβλήματα συμπεριφοράς ή αλλαγές, όπως να αποφεύγει την αγάπη του γονέα – ή να γίνεται υπερβολικά προσκολλημένο. Τα κακοποιημένα παιδιά συχνά παρουσιάζουν ακραίες συμπεριφορές: Ένα κανονικά εξωστρεφές και διεκδικητικό παιδί μπορεί να γίνει ασυνήθιστα παθητικό, ενώ ένα γενικά ήπιο παιδί μπορεί να συμπεριφέρεται με επιθετικό τρόπο
• Να γίνουν λιγότερο ομιλητικά ή να σταματήσουν να επικοινωνούν σχεδόν εντελώς
• Να παλιμπαιδίζουν
• Να παραπονιέται για πονοκεφάλους ή στομαχόπονους που δεν έχουν καμία ιατρική αιτία. Μπορεί να χάσουν την όρεξή τους
• Παρουσιάζουν φοβική συμπεριφορά, όπως εφιάλτες ή προβλήματα στον ύπνο. Ή μπορεί να συμπεριφέρεται σαν να περιμένει να συμβεί κάτι κακό. (Αν και οι εφιάλτες και οι νυχτερινοί τρόμοι μπορεί να είναι φυσιολογικοί και στα παιδιά)

Σημάδια σεξουαλικής κακοποίησης

Ένα παιδί που έχει υποστεί σεξουαλική κακοποίηση μπορεί:

• Να έχει πόνο, φαγούρα, αιμορραγία ή μώλωπες στην περιοχή των γεννητικών οργάνων ή γύρω από αυτά
• Να δυσκολεύεται να περπατήσει ή να καθίσει, ενδεχομένως λόγω πόνου στα γεννητικά όργανα ή στον πρωκτό
• Να επιδεικνύει σεξουαλική γνώση, περιέργεια ή συμπεριφορά πέρα από την ηλικία του (εμμονική περιέργεια για σεξουαλικά θέματα, για παράδειγμα, ή αποπλανητική συμπεριφορά προς συνομηλίκους ή ενήλικες)
• Να είναι μυστικοπαθείς ή να θέλουν να είναι μόνοι τους τις περισσότερες φορές

Έχετε κατά νου, ωστόσο, ότι τα περισσότερα παιδιά που κακοποιούνται σεξουαλικά δεν έχουν σωματικά σημάδια ή δεν κάνουν παράπονα, οπότε είναι σημαντικό να δίνετε προσοχή στα σημάδια κακοποίησης και να διερευνάτε τις αλλαγές στη συμπεριφορά. Με τα μεγαλύτερα παιδιά, κρατήστε τις γραμμές επικοινωνίας ανοιχτές κάνοντας ερωτήσεις όπως: “Σου συνέβη κάτι σήμερα που δεν σου άρεσε;”.

Ποια είναι τα σημάδια που πρέπει να προσέξετε στον φροντιστή του παιδιού σας;

Κανένας γονέας δεν θέλει να πιστεύει ότι ο φροντιστής του παιδιού του είναι κακοποιητικός ή αμελής – ειδικά αν ο φροντιστής είναι μέλος της οικογένειας. Αλλά μη διστάσετε να δράσετε αν ο φροντιστής του παιδιού σας:

• Προσφέρει αντικρουόμενες ή μη πειστικές εξηγήσεις για μώλωπες ή τραυματισμούς
• Δεν προσφέρει καμία εξήγηση για μώλωπες ή τραυματισμούς
• Περιγράφει το παιδί σας με εξαιρετικά αρνητικό τρόπο
• Υποτιμά συνεχώς το παιδί σας
• Φαίνεται αδιάφορος για το παιδί σας
• Είναι απαθής ή καταθλιπτικός
• Κάνει κατάχρηση ναρκωτικών ή αλκοόλ
• Αρχίζει να συμπεριφέρεται παράλογα
• Είναι μυστικοπαθές ή απομονωμένο ή συμπεριφέρεται με ζήλια ή ασκεί υπερβολικό έλεγχο στα μέλη της οικογένειας
• Φαίνεται σκληρός όταν πρόκειται για πειθαρχία. (Η κακοποίηση συχνά προκύπτει από υπερβολική ή ακατάλληλη σωματική πειθαρχία)

Τι να κάνετε αν υποπτεύεστε ότι το παιδί σας κακοποιείται;

Εάν έχετε ανησυχίες για την πιθανότητα κακοποίησης, μην καθυστερείτε να αναλάβετε δράση. Όσο πιο γρήγορα αντιμετωπίσετε το πρόβλημα, τόσο το καλύτερο για το παιδί σας.

Εάν πιστεύετε ότι το παιδί σας μπορεί να έχει κακοποιηθεί, κρατήστε το παιδί σας μακριά από τον ύποπτο για την κακοποίηση του και αναζητήστε αμέσως βοήθεια. Μπορείτε να αναφέρετε τις ανησυχίες σας στον παιδίατρο του παιδιού σας. Λάβετε υπόψη ότι οι γιατροί, οι νοσηλευτές, οι κοινωνικοί λειτουργοί, οι ψυχολόγοι και άλλοι πάροχοι φροντίδας είναι νομικά υποχρεωμένοι να αναφέρουν περιπτώσεις ύποπτης κακοποίησης.

Ή μπορείτε να μεταφέρετε το παιδί σας σε νοσοκομείο ή στον γιατρό σας για να εξεταστεί για ενδείξεις σωματικής κακοποίησης. Ο γιατρός που εξετάζει το παιδί σας πρέπει να υποβάλει αναφορά στις υπηρεσίες προστασίας του παιδιού, εάν υπάρχει υποψία κακοποίησης.

Μπορείτε και επιβάλλεται να επικοινωνήσετε με την αστυνομία . Η Εθνική γραμμή SOS ή η Ευρωπαϊκή γραμμή υποστήριξης καθώς και η οργάνωση για την κακοποίηση παιδιών ELIZA μπορεί να σας παράσχουν συμβουλές και τοπικές παραπομπές. Καλέστε το 1056 ή 116111 ή το 10454 που αντιστοιχεί στην κάθε οργάνωση.

Αφού προβείτε σε καταγγελία, ένας κοινωνικός λειτουργός ή ένας αστυνομικός θα επικοινωνήσει μαζί σας για να του πείτε τι ακριβώς συνέβη. Εάν το παιδί σας δεν έχει εξεταστεί από γιατρό, ο κοινωνικός λειτουργός μπορεί να σας παραπέμψει σε έναν. Μπορεί επίσης να σας ενημερώσει για ομάδες υποστήριξης και άλλες κοινοτικές υπηρεσίες.

Δεν είναι πάντα εύκολο να καταλάβετε αν ένα παιδί έχει κακοποιηθεί. Μπορεί να παρατηρήσετε σημάδια κακοποίησης αλλά να μην είστε σίγουροι αν το παιδί σας έχει κακοποιηθεί ή αν αντιμετωπίζει κάποιο άλλο πρόβλημα. Αν ανησυχείτε, εμπιστευτείτε το ένστικτό σας και συζητήστε τις ανησυχίες σας με το παιδίατρο σας ή καλέστε μια τηλεφωνική γραμμή κακοποίησης παιδιών.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για παιδική κακοποίηση;

Οι περισσότεροι γονείς δεν κακοποιούν ή παραμελούν τα παιδιά τους. Ωστόσο, η περισσότερη παιδική κακοποίηση και παραμέληση συμβαίνει στο σπίτι, στα χέρια ενός γονέα.

Οι οικογενειακοί παράγοντες κινδύνου για κακοποίηση περιλαμβάνουν:

• Ιστορικό κατάχρησης ναρκωτικών, κατάχρησης αλκοόλ ή ψυχιατρικής ασθένειας
• Οικογενειακός χωρισμός
• Προηγούμενο ιστορικό κακοποίησης
• Μια μητέρα που είναι πολύ νέα
• Ένα μωρό που είναι άρρωστο, πρόωρο ή έχει ιατρικά προβλήματα
• Ένα μωρό που έχει κολικούς (κλαίει ασταμάτητα)

Οι γονείς που αισθάνονται καταβεβλημένοι και αγωνίζονται μπορεί να ξεσπάσουν στα παιδιά τους. Τα οικονομικά προβλήματα ή τα προβλήματα σχέσεων μπορεί επίσης να είναι παράγοντες που συμβάλλουν. Εάν δεν αντιμετωπιστούν τα υποκείμενα προβλήματα, η κακοποίηση είναι πιθανό να επαναληφθεί.

Εάν έχετε χάσει τον έλεγχο με το παιδί σας ή αισθάνεστε ότι βρίσκεστε στα όρια σας ή εάν ανησυχείτε ότι κάποιος άλλος στο σπίτι σας μπορεί να αποτελεί κίνδυνο για το παιδί σας, ζητήστε αμέσως βοήθεια. Καλέστε τον ιατρό σας, τις κοινωνικές υπηρεσίες ή έναν οργανισμό όπως η Τηλεφωνική γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης και συμβουλευτικής γονέων, εκπαιδευτικών και εφήβων στο 10306. Είναι δυνατόν να επαναφέρετε την οικογένειά σας σε τάξη και να κάνετε το σπίτι σας ασφαλές για τα παιδιά σας.