Παιδική παχυσαρκία: Τι επιπτώσεις έχει στην υγεία ενός παιδιού;

Η παχυσαρκία είναι μια σοβαρή πάθηση που εκτός από ενήλικες, επηρεάζει παιδιά και εφήβους. Τα παιδιά χρειάζονται ένα συγκεκριμένο αριθμό θερμίδων για να αναπτυχθούν και όταν λαμβάνουν περισσότερες από όσες χρειάζονται, τότε αυτές αποθηκεύονται στο σώμα ως λίπος.

Η παιδική παχυσαρκία είναι ιδιαίτερα ανησυχητική γιατί οδηγεί στην εμφάνιση προβλημάτων υγείας στα παιδιά, που κάποτε θεωρούνταν προβλήματα ενηλίκων, όπως ο διαβήτης, η υψηλή αρτηριακή πίεση και η υψηλή χοληστερόλη. Εκτός από τη σωματική υγεία όμως, η παιδική παχυσαρκία μπορεί επίσης να οδηγήσει σε χαμηλή αυτοεκτίμηση και κατάθλιψη.

Η θεραπεία και πρόληψη της παιδικής παχυσαρκίας συμβάλει στην προστασία της υγείας των παιδιών όχι μόνο σε αυτή την ηλικία, αλλά και μελλοντικά.

Πότε θεωρείται ένα παιδί υπέρβαρο ή παχύσαρκο;

Δεν είναι πάντα εύκολο να οριστεί ένα παιδί ως υπέρβαρο ή παχύσαρκο, καθώς δεν είναι μόνο τα επιπλέον κιλά που το καθορίζουν. Τα παιδιά μεγαλώνουν με διαφορετικούς ρυθμούς και σε διαφορετικούς χρόνους, ενώ η ποσότητα του σωματικού τους λίπους αλλάζει ανάλογα με το στάδιο της ανάπτυξης και διαφέρει μεταξύ αγοριών και κοριτσιών.

Ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) θεωρείται ένα αποδεκτό μέτρο για το ορισμό της παχυσαρκίας. Ο παιδίατρος μπορεί να χρησιμοποιήσει το δείκτη μάζας σώματος, διαγράμματα ανάπτυξης και άλλες εξετάσεις για να κρίνει εάν το βάρος ενός παιδιού μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα υγείας.

Τα διαγράμματα ανάπτυξης χρησιμοποιούν έναν αριθμό, που ονομάζεται εκατοστημόριο, για να δείξουν πως ο δείκτης μάζας σώματος ενός παιδιού συγκρίνεται με το δείκτη μάζας σώματος άλλων παιδιών σε αυτή την ηλικία. Οι κύριες κατηγορίες για παιδιά και εφήβους είναι οι εξής:

• Υγιές βάρος: 5^ο έως 84^ο εκατοστημόριο
• Υπέρβαρο: 85^ο έως 94^ο εκατοστημόριο
• Παχύσαρκο: 95^ο εκατοστημόριο ή υψηλότερο

Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο παιδικής παχυσαρκίας;

Πολλοί παράγοντες, συνήθως συνδυαστικά, αυξάνουν τον κίνδυνο ενός παιδιού να γίνει υπέρβαρο ή παχύσαρκο. Μερικοί από αυτούς είναι οι εξής:

• Διατροφή

Η τακτική κατανάλωση τροφίμων με υψηλές θερμίδες, όπως το γρήγορο φαγητό και τα αρτοσκευάσματα, μπορεί να συμβάλει στην αύξηση του σωματικού βάρους ενός παιδιού. Τα ζαχαρούχα τρόφιμα και ποτά μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε πρόσληψη βάρους και θεωρούνται ένοχοι για την παχυσαρκία σε πολλούς ανθρώπους.

• Έλλειψη άσκησης

Τα παιδιά που δεν ασκούνται έχουν περισσότερες πιθανότητες να προσλάβουν βάρος γιατί δεν καίνε τόσες θερμίδες. Ο υπερβολικός χρόνος που αφιερώνεται σε καθιστικές δραστηριότητες, όπως η παρακολούθηση τηλεόρασης ή τα βιντεοπαιχνίδια, συμβάλει επίσης σημαντικά στην ανάπτυξη της παιδικής παχυσαρκίας.

• Οικογενειακοί παράγοντες

Εάν ένα παιδί προέρχεται από μια οικογένεια υπέρβαρων ατόμων, όπου καταναλώνονται συνεχώς τρόφιμα με πολλές θερμίδες και δεν ενθαρρύνεται η σωματική δραστηριότητα, είναι πιο πιθανό να γίνει και αυτό υπέρβαρο ή παχύσαρκο.

• Ψυχολογικοί παράγοντες

Το άγχος μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο της παχυσαρκίας, καθώς μερικά παιδιά τρώνε υπερβολικά για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματά τους ή για να καταπολεμήσουν τη βαρεμάρα.

• Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες

Άνθρωποι σε ορισμένες κοινότητες, που έχουν χαμηλότερα εισοδήματα, μπορεί να αγοράζουν πιο ανθυγιεινά και όχι φρέσκα τρόφιμα, όπως κατεψυγμένα γεύματα, μπισκότα, κράκερς, κλπ. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο παχυσαρκίας, καθώς αυτά τα τρόφιμα παρέχουν περισσότερες θερμίδες, χωρίς να παρέχουν τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά.

• Ορισμένα φάρμακα

Ορισμένα συνταγογραφούμενα φάρμακα μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας στα παιδιά, όπως η πρεδνιζόνη, η αμιτριπτυλίνη, η παροξετίνη, η γκαμπαπεντίνη και η προπρανολόλη.

Τι επιπτώσεις μπορεί να έχει η παιδική παχυσαρκία στην υγεία;

Η παιδική παχυσαρκία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης των εξής επιπλοκών υγείας:

• Διαβήτης τύπου 2
• Υψηλή χοληστερόλη
• Υψηλή αρτηριακή πίεση
• Πόνος στις αρθρώσεις
• Αναπνευστικά προβλήματα
• Μη αλκοολική λιπώδης διήθηση του ήπατος

Εκτός από τα παραπάνω όμως, τα παιδιά με παχυσαρκία μπορεί να δεχτούν εκφοβισμό από τους συνομήλικους τους για τα κιλά τους, κάτι το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της αυτοεκτίμησής τους και αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άγχους και κατάθλιψης.

Πώς μπορεί να προληφθεί η παιδική παχυσαρκία;

Το πιο σημαντικό, πρώτο βήμα για την αποφυγή της πρόσληψης υπερβολικού βάρους στα παιδιά είναι οι γονείς να λειτουργήσουν ως πρότυπο για αυτά δίνοντας ένα καλό παράδειγμα υγιεινής διατροφής και σωματικής δραστηριότητας.

Επιπλέον, η διαθεσιμότητα υγιεινών σνακ στο σπίτι, όπως τα ποπκορν χωρίς βούτυρο, τα φρούτα με γιαούρτι χαμηλών λιπαρών και τα δημητριακά ολικής αλέσεως, μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην αποφυγή ανθυγιεινών επιλογών. Εξίσου σημαντικό είναι οι γονείς να μην χρησιμοποιούν τις γλυκές λιχουδιές ως επιβράβευση για κάποια καλή συμπεριφορά του παιδιού τους.

Τέλος, ο επαρκής ύπνος είναι πολύ σημαντικός, καθώς μελέτες έχουν δείξει πως η έλλειψη ύπνου μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο παχυσαρκίας, μέσω πρόκλησης ορμονικών ανισορροπιών, οι οποίες οδηγούν σε αύξηση της όρεξης.