Παθητικό κάπνισμα: Πώς μεταφέρει τον κίνδυνο άσθματος από γενιά σε γενιά;

Το άσθμα είναι μια κοινή πάθηση που προκαλεί αναπνευστικές δυσκολίες και εμφανίζεται συχνά στην παιδική ηλικία, ενώ μπορεί επίσης να αναπτυχθεί και μετέπειτα στην ενήλικη ζωή ενός ανθρώπου. Με λίγα λόγια, μπορεί να επηρεάσει άτομα κάθε ηλικίας. Επί του παρόντος, δεν υπάρχει κάποια θεραπεία για το άσθμα, παρά μόνο τρόποι που μπορούν να βοηθήσουν στη διατήρηση της κατάστασης υπό έλεγχο, για να μην επιδεινωθεί.

Η έκθεση ενός παιδιού, πριν και μετά τη γέννηση, σε καπνό τσιγάρου αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη παιδικού άσθματος. Ενώ υπάρχουν ενδείξεις πως η ενδομήτρια έκθεση μιας μητέρας σε παθητικό κάπνισμα μπορεί να σχετίζεται με την εμφάνιση άσθματος στους απογόνους, υπάρχει επίσης μεγάλη ανησυχία πως ο κίνδυνος παιδικού άσθματος μπορεί να αυξηθεί και στην περίπτωση που ο πατέρας έχει ξεκινήσει το κάπνισμα πριν την εφηβεία.

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης διαπίστωσαν μέσα από μια μελέτη, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο European Respiratory Journal, πως ο κίνδυνος ανάπτυξης άσθματος σε ένα παιδί είναι υψηλός στην περίπτωση που ο πατέρας του έχει εκτεθεί σε παθητικό κάπνισμα σε μικρή ηλικία, και ακόμη υψηλότερος στην περίπτωση που και ο ίδιος ήταν καπνιστής.

Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν, σύμφωνα με τους ερευνητές, πως το κάπνισμα δεν βλάπτει μόνο την υγεία των καπνιστών, αλλά πιθανότατα και των απογόνων αυτών.

Πώς αυξάνει το παθητικό κάπνισμα τον κίνδυνο παιδικού άσθματος;

Η διερεύνηση της σχέσης μεταξύ του παθητικού καπνίσματος και του κινδύνου άσθματος βασίστηκε σε δεδομένα από τη μελέτη Τasmanian Longitudinal Health Study (TAHS), η οποία ξεκίνησε το 1968 και αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες μελέτες αναπνευστικών προβλημάτων παγκοσμίως.

Δεδομένα 1.689 παιδιών, που μεγάλωσαν στην Τασμανία της Αυστραλίας, καθώς και των πατεράδων και των παππούδων τους (από τη μεριά του πατέρα), αναλύθηκαν και οι πληροφορίες που αντλήθηκαν σχετικά τα παιδιά που είχαν αναπτύξει άσθμα έως την ηλικία των 7 ετών, συγκρίθηκαν με το εάν οι πατεράδες τους είχαν μεγαλώσει με γονείς, οι οποίοι κάπνιζαν όταν ήταν σε ηλικία κάτω των 15 ετών. Επιπλέον, συμπεριλήφθηκαν δεδομένα για το εάν οι πατεράδες τους ήταν πρώην ή νυν καπνιστές.

Τα αποτελέσματα έδειξαν πως ο κίνδυνος μη αλλεργικού άσθματος στα παιδιά, των οποίων οι πατεράδες είχαν εκτεθεί σε παθητικό κάπνισμα κατά την παιδική τους ηλικία, ήταν αυξημένος κατά 59% σε σύγκριση με όσα παιδιά είχαν πατεράδες που δεν είχαν εκτεθεί.

Ο κίνδυνος αποδείχθηκε ακόμη μεγαλύτερος (72%), στην περίπτωση που οι πατεράδες των παιδιών είχαν εκτεθεί σε παθητικό κάπνισμα σε παιδική ηλικία και συνέχισαν να καπνίζουν και οι ίδιοι.

Η αποφυγή του καπνίσματος από πατεράδες που είχαν μεγαλώσει σε συνθήκες παθητικού καπνίσματος σε μικρή ηλικία, μπορεί να βοηθήσει σε κάποιο βαθμό στη μείωση του κινδύνου άσθματος στα παιδιά τους, σύμφωνα με τους ερευνητές της μελέτης.

Πώς κληρονομείται το παιδικό άσθμα λόγω παθητικού καπνίσματος του πατέρα;

Οι ερευνητές δεν είναι σίγουροι για το πως η βλάβη αυτή από το παθητικό κάπνισμα μεταδίδεται από τους πατέρες στα παιδιά τους. Ωστόσο, θεωρούν πως πιθανότατα συνδέεται με επιγενετικές αλλαγές, δηλαδή αλλαγές στην έκφραση γονιδίων που προκαλούν περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως ο καπνός του τσιγάρου στην προκείμενη περίπτωση.

Συγκεκριμένα, θεωρείται πως ο καπνός του τσιγάρου ενδεχομένως προκαλεί επιγενετικές αλλαγές στα πρόδρομα (βλαστικά) κύτταρα του σπέρματος κατά την ωρίμανση των γονάδων. Αυτές οι αλλαγές μπορούν στη συνέχεια να κληρονομηθούν στα παιδιά, αλλά και να αναστραφούν μερικώς από γενιά σε γενιά.

Κάτι το οποίο παραμένει υπό διερεύνηση είναι το εάν ο αυξημένος κίνδυνος άσθματος συνεχίζει και κατά την ενήλικη ζωή, καθώς και το εάν οι πατεράδες, που έχουν εκτεθεί κατά την παιδική ηλικία σε παθητικό κάπνισμα, μπορούν να μεταδώσουν και άλλες πνευμονικές παθήσεις στα παιδιά τους.