Ποια δύο συμπτώματα αυξάνουν τον κίνδυνο θανάτου στους ηλικιωμένους;

Μελέτη ερευνητών του Ομοσπονδιακού Πανεπιστημίου του Σάο Κάρλος (UFSCar) στη Βραζιλία και του University College του Λονδίνου (UCL) στο Ηνωμένο Βασίλειο δείχνει ότι ο συνδυασμός αναιμίας και αδύναμων μυών στους ηλικιωμένους αυξάνει τον κίνδυνο θανάτου σε δέκα χρόνια κατά 64% για τους άνδρες και κατά 117% για τις γυναίκες. Η αναιμία από μόνη της αυξάνει τον κίνδυνο θανάτου κατά 58% στους άνδρες. Για τις γυναίκες, η απώλεια της μυϊκής δύναμης αποτελεί σημαντικότερο παράγοντα κινδύνου από μόνη της, αυξάνοντας τον κίνδυνο θανάτου κατά 68%. Οι δύο καταστάσεις μαζί αποτελούν ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο, ιδίως για τις ηλικιωμένες γυναίκες, σύμφωνα με άρθρο σχετικά με τη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Archives of Gerontology and Geriatrics. Στην περίπτωση των γυναικών, ο κίνδυνος θανάτου διπλασιάζεται όταν συνδυάζονται οι δύο παθήσεις. Αυτή είναι μια πολύ σημαντική αύξηση και γι’ αυτό οι παράγοντες αυτοί θα πρέπει να παρακολουθούνται κλινικά.

Όταν οι ασθενείς πηγαίνουν στο γιατρό, η αιτία οποιασδήποτε αναιμίας θα πρέπει να εντοπίζεται γρήγορα και να αντιμετωπίζεται. Είναι επίσης σημαντικό να ανακαλυφθεί η αιτία τυχόν μυϊκής αδυναμίας και να συνταγογραφηθεί άσκηση αντίστασης.

Οι ερευνητές ανέλυσαν στοιχεία για 5.310 Άγγλους ηλικίας 50 ετών και άνω, οι οποίοι παρακολουθήθηκαν για δέκα χρόνια από την Αγγλική Διαχρονική Μελέτη Γήρανσης (ELSA). Η ανάλυση έλαβε υπόψη της το γεγονός ότι ο συνολικός κίνδυνος θνησιμότητας ήταν υψηλότερος για τους συμμετέχοντες με αναιμία και μυϊκή αδυναμία, ανεξάρτητα από παράγοντες όπως η ηλικία, η οικογενειακή κατάσταση, το κάπνισμα, το επίπεδο σωματικής δραστηριότητας, η απόδοση της μνήμης, οι δυσκολίες στις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής (IADL), οι καρδιακές παθήσεις, οι πνευμονοπάθειες και ο καρκίνος. Από τα 5.310 άτομα που αναλύθηκαν στη μελέτη, το 84% δεν είχε ούτε αναιμία ούτε μυϊκή αδυναμία, ενώ το 10,7% είχε μυϊκή αδυναμία, το 3,8% είχε αναιμία και το 1,5% είχε και τα δύο. Συνολικά καταγράφηκαν 984 θάνατοι μεταξύ των δειγμάτων της μελέτης κατά τη διάρκεια της δεκαετούς περιόδου παρακολούθησης. Από αυτούς που πέθαναν, το 63,7% δεν είχε ούτε αναιμία ούτε μυϊκή αδυναμία, το 22,8% είχε μυϊκή αδυναμία, το 7,5% είχε αναιμία και το 6% είχε και τα δύο.

Πώς επηρεάζονται οι μύες απο τη μειωμένη παροχή οξυγόνου;

Προηγούμενες μελέτες έδειξαν ότι η αναιμία αποτελεί παράγοντα κινδύνου για μειωμένη μυϊκή δύναμη, επειδή το οξυγόνο δεσμεύεται από τον σίδηρο στα ερυθρά αιμοσφαίρια και λιγότερο οξυγόνο φτάνει στους ιστούς του σώματος σε ένα άτομο με αναιμία. Οι μύες αποδυναμώνονται λόγω της μειωμένης οξυγόνωσης. Το πρόβλημα της κακής οξυγόνωσης είναι αυτό που οι επιστήμονες ονομάζουν υποξία, η οποία επηρεάζει όχι μόνο τους μυς αλλά όλα τα όργανα και τα συστήματα του σώματος. Η υποξία μπορεί να προκαλέσει μια σειρά από μεταβολές στον οργανισμό, όπως η περιφερική αρτηριακή αγγειοδιαστολή και ο μειωμένος σχηματισμός τριχοειδών αγγείων. Μπορεί επίσης να προκαλέσει δυσλειτουργία του μυοκαρδίου και να ενεργοποιήσει ανεπαρκώς το ορμονικό σύστημα [ρενίνης-αγγειοτενσίνης-αλδοστερόνης] που ελέγχει την αρτηριακή πίεση, μεταξύ άλλων.

Όλες αυτές οι συνέπειες της υποξίας αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου και συνολικής θνησιμότητας. Όταν οι ηλικιωμένοι έχουν αναιμία, είναι πιο πιθανό να έχουν μυϊκή αδυναμία, και όταν έχουν και τις δύο καταστάσεις μαζί, το πρόβλημα είναι ακόμη πιο σύνθετο, διότι εκτός από την έλλειψη αιμοσφαιρίνης και σιδήρου (που χαρακτηρίζει τη σιδηροπενική αναιμία), η χαμηλή παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων και σιδήρου έχει δυσμενείς επιπτώσεις στο μυοσκελετικό σύστημα.

Είναι υψηλότερος ο κίνδυνος θανάτου για γυναίκες με αναιμία και μυϊκή αδυναμία;

Εκτός από τη διερεύνηση του συνδυασμένου αντίκτυπου της αναιμίας και της μυϊκής αδυναμίας στον κίνδυνο θανάτου σε ηλικιωμένους, οι ερευνητές θέλησαν επίσης να δουν αν ο αντίκτυπος ήταν διαφορετικός στους άνδρες και στις γυναίκες. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι και οι δύο καταστάσεις ήταν συχνότερες στις γυναίκες και ο συνδυασμός ήταν ακόμη πιο επικίνδυνος γι’ αυτές απ’ ό,τι για τους άνδρες. Πρώτα απ’ όλα, υπάρχει ένα μαθηματικό ερώτημα. Η αναιμία είναι ελαφρώς πιο διαδεδομένη στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα σημεία αποκοπής για τον ορισμό της αναιμίας σε κάθε φύλο είναι διαφορετικά. Ωστόσο, οι γυναίκες φαίνεται ότι είναι πιο πιθανό να υποστούν τις επιπτώσεις της αναιμίας στους σκελετικούς μύες. Αυτή η διαφορά μπορεί να συμβαίνει επειδή οι άνδρες έχουν γενικά μεγαλύτερη μυϊκή μάζα από τις γυναίκες, οπότε όταν οι άνδρες έχουν αναιμία, το μυοσκελετικό σύστημα επηρεάζεται λιγότερο. Αυτή είναι μόνο μία από τις πιθανές εξηγήσεις. Η μυϊκή αδυναμία από μόνη της αποτελούσε κίνδυνο θνησιμότητας για τις γυναίκες, αλλά η αναιμία από μόνη της όχι. Οι γυναίκες συνήθως χάνουν μυϊκή μάζα καθώς μεγαλώνουν και μπορεί η αναιμία να προσθέτει σε αυτή την απώλεια. Αν και οι άνδρες έχουν γενικά περισσότερη μυϊκή μάζα, την χάνουν ταχύτερα από τις γυναίκες καθώς μεγαλώνουν. Ωστόσο, επειδή οι γυναίκες έχουν γενικά λιγότερη μυϊκή μάζα, η δύναμή τους μπορεί να μειωθεί με την πάροδο του χρόνου και αυτό επηρεάζει τη θνησιμότητα. Η μυϊκή αδυναμία είναι ένα σημάδι ότι κάτι δεν πάει καλά με την υγεία ενός ηλικιωμένου ατόμου.