Ποια η σχέση του έρπητα ζωστήρα και του άγχους;

Το σημαντικό στρες πιστεύεται ότι πυροδοτεί τον έρπητα ζωστήρα αποδυναμώνοντας το ανοσοποιητικό σύστημα, γεγονός που οδηγεί στην επανενεργοποίηση του αδρανούς ιού της ανεμοβλογιάς στο σώμα.

Ο έρπης ζωστήρας είναι μια ιογενής λοίμωξη που προκαλεί την εμφάνιση ενός επώδυνου, ραβδωτού εξανθήματος με μικρές φουσκάλες σε μια περιοχή του σώματος. Εμφανίζεται όταν επανενεργοποιείται ο ιός της ανεμευλογιάς-ζωστήρα, ο ίδιος ιός που προκαλεί την ανεμοβλογιά.

Ο έρπητας ζωστήρας είναι κοινός. Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), προσβάλλει 1 στους 3 ανθρώπους στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ένα άτομο που είχε περάσει ανεμοβλογιά εξακολουθεί να έχει τον ιό που την προκαλεί μέσα στο σώμα του. Παραμένει σε λανθάνουσα κατάσταση και επανενεργοποιείται αργότερα στη ζωή του ως έρπητας ζωστήρας.

Οι ειδικοί δεν είναι σίγουροι για το τι προκαλεί την επανενεργοποίηση του έρπητα ζωστήρα. Ωστόσο, πολλοί πιστεύουν ότι το σημαντικό ή μακροχρόνιο στρες μπορεί να παίζει ρόλο.

Ποια η σχέση του έρπητα ζωστήρα και του στρες;

Ενώ οποιοσδήποτε μπορεί να προσβληθεί από έρπητα ζωστήρα, είναι πιο συχνός σε ηλικιωμένους και άτομα με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι ένα αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα είναι ζωτικής σημασίας για την ενεργοποίηση του έρπητα ζωστήρα.

Μια μελέτη του 2018 διαπίστωσε ότι το ψυχικό στρες, τα αρνητικά γεγονότα της ζωής και η χαμηλή αίσθηση του σκοπού μπορεί να συμβάλλουν στην ανάπτυξη έρπητα ζωστήρα και μεταερπητικής νευραλγίας, μιας επιπλοκής του έρπητα ζωστήρα. Επιπλέον, οι άνδρες με υψηλό ψυχικό στρες είχαν διπλάσιες πιθανότητες να κινδυνεύουν από περιστατικό έρπητα ζωστήρα.

Σε μια ανασκόπηση του 2022, οι ερευνητές υποστήριξαν επίσης ότι η επανεμφάνιση του έρπητα ζωστήρα σε άτομα με COVID-19 μπορεί να σχετίζεται με την αλληλεπίδραση μεταξύ ψυχολογικού και ανοσολογικού στρες στον οργανισμό.

Ένα στρεσογόνο γεγονός προκαλεί την απελευθέρωση κορτιζόλης και αδρεναλίνης, που αποτελούν μέρος της αντίδρασης μάχης ή φυγής. Η κορτιζόλη καταστέλλει επίσης το ανοσοποιητικό σύστημα. Εν τω μεταξύ, το παρατεταμένο στρες μπορεί να μεταβάλει τις σωματικές διεργασίες που οδηγούν σε πλήθος προβλημάτων υγείας, όπως:

• αύξηση του σωματικού βάρους
• δυσκολίες στον ύπνο
• υψηλή αρτηριακή πίεση
• καρδιακές παθήσεις
• καρδιακή προσβολή
• προβλήματα μνήμης και συγκέντρωσης
• κατάθλιψη
• άγχος
• γαστρεντερικά προβλήματα

Ωστόσο, υπάρχουν επίσης μελέτες με αντικρουόμενα αποτελέσματα. Μια μελέτη του 2014 επανεκτίμησε τη σχέση μεταξύ έρπητα ζωστήρα και στρες χρησιμοποιώντας δεδομένα από 39.811 άτομα που βίωσαν στρεσογόνα γεγονότα, όπως θάνατο συζύγου, εισαγωγή σε ΜΕΘ, χειρουργικές επεμβάσεις και τραυματισμούς. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι στρεσογόνοι παράγοντες αύξησαν τις επισκέψεις στην ψυχική υγεία, αλλά όχι τον έρπητα ζωστήρα.

Ομοίως, μια μελέτη του 2016 δεν διαπίστωσε αύξηση του έρπητα ζωστήρα μετά το θάνατο ενός συντρόφου.

Ποιοι είναι οι εκλυτικοί παράγοντες και οι παράγοντες κινδύνου για τον έρπητα ζωστήρα;

Η ύπαρξη ανεμοβλογιάς είναι ο κύριος παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση έρπητα ζωστήρα. Η ηλικία είναι ένας άλλος παράγοντας που αυξάνει την πιθανότητα ενός ατόμου να προσβληθεί από έρπητα ζωστήρα και να εμφανίσει σοβαρές επιπλοκές.

Ορισμένες καταστάσεις υγείας και θεραπείες αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα και θέτουν ένα άτομο σε υψηλότερο κίνδυνο να πάθει έρπητα ζωστήρα. Οι καταστάσεις υγείας και θεραπείες είναι οι εξής:

• λευχαιμία
• λέμφωμα
• HIV
• AIDS
• υποβολή σε ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία
• λήψη φαρμάκων που εμποδίζουν τη σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένων των ανοσοκατασταλτικών όπως τα γλυκοκορτικοστεροειδή

Εκτός από αυτά, μια ανασκόπηση του 2020 διαπίστωσε ότι τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό έρπητα ζωστήρα και σωματικό τραύμα έχουν επίσης μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν έρπητα ζωστήρα. Οι ερευνητές είδαν επίσης ότι οι γυναίκες, με ψυχολογικό στρες και τις ακόλουθες παθήσεις είναι σε ελαφρώς μικρότερο κίνδυνο να εμφανίσουν έρπητα ζωστήρα:

• Ρευματοειδής αρθρίτιδα
• καρδιαγγειακή νόσος
• νεφρική νόσος
• λύκος
• φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (IBD)

Ποια είναι τα συμπτώματα του έρπητα ζωστήρα;

Το κύριο σύμπτωμα του έρπητα ζωστήρα είναι ένα επώδυνο, φουσκώδες εξάνθημα. Συνήθως εμφανίζεται ως μία απλή λωρίδα σε κάθε πλευρά του κορμού ή στη μία πλευρά του προσώπου. Αυτά τυπικά σκάνε και ξεφλουδίζουν σε 7-10 ημέρες και εξαφανίζονται μέσα σε 2-4 εβδομάδες.

Το άτομο μπορεί να αισθάνεται πόνο, μυρμήγκιασμα ή φαγούρα στην περιοχή για αρκετές ημέρες πριν εμφανιστεί το φουσκώδες εξάνθημα. Άλλα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• ευαισθησία στην αφή
• φαγούρα
• πυρετός
• πονοκέφαλος
• κόπωση
• ρίγος
• στομαχικές διαταραχές
• ευαισθησία στο φως ή προβλήματα όρασης (όταν επηρεάζονται τα μάτια)
• απώλεια όρασης

Ο έρπητας ζωστήρας μπορεί να εμφανιστεί σε όλο το σώμα και να μοιάζει με την ανεμοβλογιά, αν και αυτό είναι σπάνιο. Αυτό είναι αρκετό συχνό σε ανθρώπους που έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.

Όπως και άλλες ιογενείς λοιμώξεις, είναι αυτοπεριοριζόμενη και συνήθως χωρίς επιπλοκές. Ωστόσο, μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνιες επιπλοκές όπως:

• μεταερπητική νευραλγία
• οφθαλμικός έρπης ζωστήρας, δηλαδή έρπης ζωστήρας στο μάτι
• βακτηριακή λοίμωξη
• σύνδρομο Ramsay Hunt

Ποια είναι η θεραπεία για τον έρπητα ζωστήρα;

Όπως και άλλες ιογενείς λοιμώξεις, ο έρπητας ζωστήρας δεν έχει θεραπεία και πρέπει να υποχωρήσει μόνος του. Ωστόσο, ο γιατρός μπορεί να συνταγογραφήσει αντιιικά φάρμακα για να επιταχύνει τη διαδικασία επούλωσης, να μειώσει τη σοβαρότητά του και να αποφύγει επιπλοκές όπως η μετερπητική νευραλγία.

Ιδανικά, οι γιατροί χορηγούν αυτά τα φάρμακα σε άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών και σε άτομα με ανοσοανεπάρκεια ή ανοσοκαταστολή. Η αντιική θεραπεία είναι πιο αποτελεσματική όταν χορηγείται εντός 72 ωρών από την εμφάνιση του εξανθήματος.

Ο γιατρός μπορεί επίσης να δώσει αναλγητικά για την αντιμετώπιση του πόνου. Η εφαρμογή λοσιόν καλαμίνης και η τοποθέτηση δροσερών, υγρών πανιών πάνω από το εξάνθημα μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της φαγούρας των φουσκάλων.

Ορισμένες στρατηγικές διαχείρισης στο σπίτι μπορούν να βοηθήσουν ένα άτομο να διαχειριστεί τα συμπτώματά του και να αισθάνεται πιο άνετα, όπως:

• να φοράτε ρούχα που εφαρμόζουν χαλαρά
• κατανάλωση ισορροπημένων γευμάτων
• μείωση του στρες
• ήπιες ασκήσεις
• να κάνετε πράγματα που απομακρύνουν το μυαλό από τον πόνο
• άφθονη ξεκούραση
• Είναι επίσης σημαντικό να καλύπτετε το εξάνθημα και να εφαρμόζετε σωστή υγιεινή για να αποφύγετε τη μετάδοση του ιού.

Πώς να αποφύγετε την εμφάνιση του έρπητα ζωστήρα;

Δεδομένου ότι ο έρπητας ζωστήρας προκαλείται από τον ιό που προκαλεί την ανεμοβλογιά, ο εμβολιασμός με το εμβόλιο της ανεμοβλογιάς μπορεί να προστατεύσει ένα άτομο από τον έρπητα ζωστήρα. Η λήψη δύο δόσεων του εμβολίου κατά της ανεμευλογιάς προσφέρει προστασία κατά της ανεμοβλογιάς σε ποσοστό άνω του 90%.

Επιπλέον, το CDC συνιστά σε άτομα ηλικίας 50 ετών και άνω και σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα ηλικίας 19 ετών και άνω να λαμβάνουν δύο δόσεις Shingrix για την πρόληψη του έρπητα ζωστήρα και των σχετικών επιπλοκών του.

Πώς να αποφύγετε το άγχος που μπορεί να προκαλέσει τον έρπητα ζωστήρα;

Η λήψη μέτρων για την εξάλειψη ή την καλύτερη αντιμετώπιση του στρες μπορεί να αποτρέψει τον έρπητα ζωστήρα και να συμβάλει στη βελτίωση της συνολικής υγείας και ευεξίας του ατόμου.

Ορισμένες συμβουλές που μπορούν να βοηθήσουν ένα άτομο να μειώσει το άγχος περιλαμβάνουν:

• να αποφεύγετε στρεσογόνες καταστάσεις
• τηρείτε ημερολόγιο για να σημειώνετε την καθημερινή σας διάθεση και τα πιθανά ερεθίσματα που προκαλούν άγχος
• να ασκείστε τακτικά
• να κάνετε υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή
• χρησιμοποιείτε τεχνικών χαλάρωσης του στρες
• να μαθαίνει να λέει “όχι”
• να θέτετε ρεαλιστικούς στόχους
• να αφιερώνετε χρόνο για την αυτοφροντίδα
• να αφιερώσετε χρόνο με τους φίλους και την οικογένεια σας
• να εξασκείτε την ενσυνειδητότητα και την ευγνωμοσύνη
• να κοιμάστε επαρκώς
• να κλείνετε το τηλέφωνο ή να μειώνετε τον χρόνο που περνάτε στην οθόνη

Ένα άτομο που υποψιάζεται ότι έχει έρπητα ζωστήρα θα πρέπει να συμβουλευτεί αμέσως τον γιατρό του. Είναι καλύτερο να μιλήσετε με έναν γιατρό αμέσως μόλις εμφανιστεί το εξάνθημα του έρπητα ζωστήρα, ώστε να σας συνταγογραφήσει αντιικά φάρμακα που θα βοηθήσουν στη μείωση της σοβαρότητας και της διάρκειας της πάθησης.