Ποιοι είναι οι τύποι του Συνδρόμου Ευερέθιστου Εντέρου;

Το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ) μπορεί πραγματικά να σας στερήσει τη χαρά του αγαπημένου σας γεύματος – αλλά τα συμπτώματα που θα σας κάνουν να υποφέρετε εξαρτώνται από το ποιον από τους τέσσερις τύπους του συνδρόμου αντιμετωπίζετε. Από το δυσάρεστο φούσκωμα μέχρι την επώδυνη δυσκοιλιότητα και την επείγουσα διάρροια.

Το Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου είναι μία από τις πιο συχνά διαγνωσμένες γαστρεντερικές παθήσεις. Στην πραγματικότητα, μελέτες εκτιμούν ότι περίπου το 12% των ανθρώπων έχουν την πάθηση, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Διαβήτη και Πεπτικών και Νεφρικών Νοσημάτων (NIDDK).

Εάν αντιμετωπίζετε συχνά κάποια πολύ δυσάρεστα συμπτώματα γαστρεντερικής πάθησης, επιτρέψτε μας να σας καθοδηγήσουμε στους διάφορους τύπους του συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου, από τα συμπτώματα έως τη θεραπεία, ώστε να ξέρετε ακριβώς τι να αναφέρετε στο γιατρό σας εάν κάποιο από αυτά σας ακούγεται οικείο.

Τι είναι το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου;

Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου είναι μια πάθηση που χαρακτηρίζεται από μια ομάδα επαναλαμβανόμενων συμπτωμάτων γαστρεντερικών διαταραχών, συμπεριλαμβανομένου του πόνου στο στομάχι και των αλλαγών στις κινήσεις του εντέρου σας. Οι ειδικοί δεν γνωρίζουν την ακριβή αιτία του ΣΕΕ, αλλά πιστεύουν ότι εκδηλώνεται επειδή το έντερό σας είναι υπερευαίσθητο σε σήματα από το νευρικό σας σύστημα, σύμφωνα με το NIDDK.

Πιο αναλυτικά, ο εγκέφαλός σας στέλνει ηλεκτρικά σήματα που ελέγχουν ενέργειες σε όλο το σώμα σας, συμπεριλαμβανομένης της πέψης. Όταν ο εγκέφαλος και το έντερό σας δυσκολεύονται να αλληλεπιδράσουν, το έντερό σας μπορεί να γίνει πιο ευαίσθητο στην τροφή, προκαλώντας κοιλιακό πόνο και φούσκωμα. Ή οι μύες του παχέος εντέρου σας μπορεί να συστέλλονται πιο αργά ή γρήγορα, οδηγώντας σε δυσκοιλιότητα ή διάρροια. Για ορισμένους ανθρώπους, ορισμένα τρόφιμα, φάρμακα ή ακόμη και το άγχος μπορεί να πυροδοτήσουν συμπτώματα του ΣΕΕ.

Πώς διαφέρει το σύνδρομο ευερέθιστού εντέρου από τα Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Νοσήματα Εντέρου (ΙΦΝΕ);

Το ΣΕΕ δεν πρέπει να συγχέεται με τα ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου, τα οποία περιλαμβάνουν τη νόσο του Crohn και την ελκώδη κολίτιδα, ξεχωριστές καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν παρόμοια συμπτώματα, όπως διάρροια και κοιλιακό άλγος. Με την ΙΦΝΕ, το ανοσοποιητικό σας σύστημα αντιδρά λανθασμένα στα φυσιολογικά βακτήρια του εντέρου ως απειλή και επιτίθεται σε διάφορα μέρη του γαστρεντερικού σας συστήματος, οδηγώντας σε χρόνια φλεγμονή. Χωρίς θεραπεία, η ΙΦΝΕ μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη στο έντερο ή στο παχύ έντερο, ενώ το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου δεν προκαλεί μακροχρόνια βλάβη στο πεπτικό σας σύστημα.

Με αυτή τη διάκριση, ακολουθούν οι τύποι ΙΦΝΕ που πρέπει να γνωρίζετε:

Ποιοι είναι οι τύποι του Συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου;

• ΣΕΕ με δυσκοιλιότητα (IBS-C)

Όπως υποδηλώνει το όνομα, το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου με δυσκοιλιότητα (IBS-C) ταξινομείται ως η ύπαρξη σπάνιων και συνήθως σκληρών κενώσεων, γνωστή και ως δυσκοιλιότητα. Περίπου το 30% των ατόμων με ΣΕΕ έχουν αυτή τη μορφή της πάθησης, σύμφωνα με μια δημοσίευση του 2017 στο International Journal of General Medicine.

Πολλοί άνθρωποι έχουν δυσκοιλιότητα από καιρό σε καιρό, αλλά αυτό είναι διαφορετικό από το να αγωνίζεστε συνεχώς να πάτε στην τουαλέτα ή να έχετε πάντα πολύ σκληρά κόπρανα. Δεν είναι σαφές γιατί, αλλά οι γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν IBS-C από τους άνδρες.

• ΣΕΕ με μικτές κινήσεις του εντέρου (IBS-M)

Για ορισμένους, τα συμπτώματα του ΣΕΕ μπορεί να περιλαμβάνουν τόσο δυσκοιλιότητα όσο και διάρροια . Αυτό είναι γνωστό ως σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου με μικτές κινήσεις του εντέρου (IBS-M), που σημαίνει ότι μπορεί να έχετε δυσκοιλιότητα ή διάρροια επειδή το έντερό σας επιταχύνεται ή επιβραδύνεται σε διαφορετικούς χρόνους. Σύμφωνα με το NIDDK, θα αντιμετωπίσετε δυσκοιλιότητα ή διάρροια περισσότερο από το 25% του χρόνου τις ημέρες που έχετε μη φυσιολογικές κινήσεις του εντέρου.

Έτσι, με το IBS-M, μπορεί να έχετε δυσκοιλιότητα το πρωί και στη συνέχεια να έχετε απροσδόκητα διάρροια το απόγευμα. Όπως είναι κατανοητό, αυτό μπορεί να σας δυσκολέψει πολύ να ακολουθήσετε οποιοδήποτε πρόγραμμα και να σας προκαλέσει άγχος για το πότε θα έχετε πρόσβαση στην τουαλέτα. Όπως και με τους άλλους τύπους του συνδρόμου, μπορεί να έχετε πραγματικά δυσάρεστο πόνο στο στομάχι, φούσκωμα και αέρια που μπορεί να επηρεάσουν τις καθημερινές σας δραστηριότητες, όπως το να πηγαίνετε στο γυμναστήριο ή να συγκεντρώνεστε στη δουλειά. Οι έρευνες δείχνουν ότι τα άτομα και των δύο φύλων είναι εξίσου πιθανό να έχουν IBS-M.

• Μετα-λοιμώδες ΣΕΕ

Σε αντίθεση με άλλους τύπους του συνδρόμου που δεν έχουν μια συγκεκριμένη αιτία, το μετα-λοιμώδες ΣΕΕ αναπτύσσεται μετά από μια γαστρεντερική ασθένεια, όπως η τροφική δηλητηρίαση ή ένα στομαχικό μικρόβιο, το οποίο συχνά προκαλείται από την κατανάλωση τροφίμων μολυσμένων με βακτήρια όπως η σαλμονέλα ή ιογενείς λοιμώξεις όπως ο νοροϊός, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC).

Έτσι, για παράδειγμα, μπορεί να αρρωστήσετε από τροφική δηλητηρίαση και να αισθάνεστε απαίσια με αρχικά συμπτώματα όπως διάρροια, έμετο και κράμπες στο στομάχι. Στη συνέχεια, η ασθένειά σας μπορεί να υποχωρήσει, ώστε να μην κάνετε πλέον έμετο, αλλά μπορεί να εξακολουθείτε να έχετε διάρροια και σοβαρές κράμπες στο στομάχι που δεν φαίνεται να βελτιώνονται. Περίπου το 46% των ατόμων με μεταλοιμώδες ΣΕΕ έχουν και διάρροια και δυσκοιλιότητα, που σημαίνει ότι τεχνικά έχουν επίσης ΣΕΕ με μικτές κινήσεις του εντέρου αλλά είναι ζωτικής σημασίας να επισημάνουμε ότι το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου τους κατηγοριοποιείται ως μεταλοιμώδες ΣΕΕ επειδή προκλήθηκε σαφώς από μια λοίμωξη. Ένας μεγάλος αριθμός ατόμων με μεταλοιμώδες ΣΕΕ (περίπου 40%) έχουν μόνο διάρροια και το 15% έχουν κυρίως δυσκοιλιότητα. Όλα αυτά τα κοινά συμπτώματα που αναφέραμε, όπως τα αέρια και το φούσκωμα, μπορούν να συμβούν και με αυτόν τον τύπο ΣΕΕ.

Το μεταλοιμώδες IBS γενικά δεν διαρκεί για πάντα, αλλά δεν υπάρχει καθορισμένο χρονοδιάγραμμα για το πόσο καιρό μπορεί να έχετε συμπτώματα – μπορεί να είναι εβδομάδες, μήνες ή ακόμη και χρόνια. Δεν είναι σαφές γιατί κάποιοι άνθρωποι αναπτύσσουν μεταλοιμώδες ΣΕΕ ή γιατί τα συμπτώματα σταματάνε πιο γρήγορα σε κάποιους ανθρώπους. Ωστόσο, οι έρευνες δείχνουν ότι οι γυναίκες, τα ηλικιωμένα άτομα και τα άτομα με βακτηριακή λοίμωξη (και όχι ιογενή) είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν μεταλοιμώδες ΣΕΕ. Τα άτομα των οποίων τα συμπτώματα της διάρροιας διαρκούν περισσότερο, που έχουν συχνές κράμπες και κόπρανα με αίμα όταν είναι άρρωστοι με βακτηριακή λοίμωξη μπορεί επίσης έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν μεταλοιμώδες ΣΕΕ.

Ποια είναι η θεραπεία του Συνδρόμου ευερέθιστου εντέρου;

Η θεραπεία σας για το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου εξαρτάται από τα συγκεκριμένα συμπτώματα και τους εκλυτικούς παράγοντες που τα προκαλούν. Για ορισμένους, τα συμπτώματα αυτά σχετίζονται με τη διατροφή. Για άλλους, το στρες και το άγχος μπορεί να παίζουν ρόλο και τα φάρμακα ή η ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι η πιο αποτελεσματική θεραπεία. Μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολο να εντοπίσετε μόνοι σας τι πυροδοτεί τα συμπτώματα του ΣΕΕ, γι’ αυτό και η επίσκεψη σε έναν γαστρεντερολόγο ή σε έναν ειδικό διαιτολόγο που ειδικεύεται στις γαστρεντερικές διαταραχές μπορεί να είναι πραγματικά χρήσιμη.

Ποιες αλλαγές στην καθημερινότητα σας θα βοηθήσουν στην θεραπεία του ευερέθιστου εντέρου;

• Άσκηση: Αν το ΣΕΕ σας σχετίζεται με το άγχος, τότε η άσκηση μπορεί να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε μέρος της έντασης και του άγχους που συνδέεται με αυτό. Η άσκηση ομαλοποιεί επίσης τις συσπάσεις στο παχύ έντερό σας, γεγονός που μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση από τη δυσκοιλιότητα. Οι περισσότεροι ενήλικες θα πρέπει να στοχεύουν σε 150 λεπτά μέτριας αερόβιας δραστηριότητας την εβδομάδα.
• Να μην καπνίζετε: Οι ειδικοί θεωρούν ότι η νικοτίνη μπορεί να διεγείρει το παχύ έντερο και να οδηγήσει σε διάρροια. Από την άλλη πλευρά, ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι το κάπνισμα μπορεί να επιβραδύνει τις συσπάσεις του παχέος εντέρου σε ορισμένους ανθρώπους, προκαλώντας δυσκοιλιότητα.
• Διαχείριση του άγχους: Όπως αναφέραμε, το άγχος μπορεί να επιδεινώσει το ΣΕΕ για ορισμένους ανθρώπους. Είναι αδύνατο να εξαλείψετε το άγχος (το καταλαβαίνουμε), αλλά κάνοντας το καλύτερο δυνατό για να χαλαρώσετε όσο το δυνατόν περισσότερο, μπορεί να σας βοηθήσει να νιώσετε καλύτερα (με περισσότερους από έναν τρόπους). Η συνεργασία με έναν θεραπευτή, η ενασχόληση με ένα νέο χόμπι ή ακόμη και η καθημερινή αφιέρωση λίγων λεπτών για να εξασκήσετε την ενσυνειδητότητα μπορεί να είναι καλά σημεία για να ξεκινήσετε.
• Αλλαγές στη διατροφή: Αυτό που τρώτε επηρεάζει τις κινήσεις του εντέρου σας και ορισμένες τροφές μπορεί να πυροδοτήσουν τα συμπτώματα του ΣΕΕ. Για παράδειγμα, αν έχετε IBS-C, μπορεί να σας βοηθήσει να τρώτε περισσότερες τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες, όπως πλιγούρι βρώμη, φρούτα και λαχανικά. Οι γιατροί συνιστούν να κρατάτε ημερολόγιο τροφίμων, ώστε να μπορείτε να παρακολουθείτε όλα όσα τρώτε καθημερινά, εκτός από τα συμπτώματα του ΣΕΕ που εμφανίζονται μετά το φαγητό. Πριν κάνετε δραστικές αλλαγές στη διατροφή σας, ωστόσο, φροντίστε να μιλήσετε με το γιατρό σας για τον καλύτερο τρόπο να το κάνετε με ασφάλεια.

Μερικές φορές, ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει να δοκιμάσετε και ορισμένα φάρμακα. Υπάρχουν φάρμακα ειδικά για το IBS-D και το IBS-C που μπορούν να χρησιμοποιηθούν όταν φαίνεται ότι το υποκείμενο πρόβλημα σχετίζεται με το ότι το έντερο δεν κινείται με τον κατάλληλο ρυθμό.

Τέλος κάθε άτομο βιώνει το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου διαφορετικά. Αλλά δεν υπάρχει λόγος να υποφέρετε σιωπηλά. Με τον αυξανόμενο πλούτο γνώσεων σε αυτόν τον τομέα, οι επιστήμονες τονίζουν ότι η στενή συνεργασία με έναν γαστρεντερολόγο μπορεί να σας βοηθήσει να ανακουφιστείτε από τα συμπτώματά σας και να πάρετε το δρόμο σας για μια πιο υγιή και ευτυχισμένη ζωή.