Εγκέφαλος και Νευρικό Σύστημα

Πονοκέφαλος που χειροτερεύει; Πότε χρειάζεται μια εξέταση απεικόνισης εγκεφάλου;

Ο πονοκέφαλος είναι μια πολύ κοινή πάθηση, που επηρεάζει έως και το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού, σύμφωνα με τους ειδικούς.

Ποιοι τύποι πονοκεφάλου υπάρχουν;

Γενικά, ο πονοκέφαλος χωρίζεται σε δύο κύριες κατηγορίες: πρωτογενής και δευτερογενής πονοκέφαλος. Ο πρωτογενής πονοκέφαλος σχετίζεται με ευαισθησίες, αλλά δεν έχει καμία σχέση με τις δομικές αλλοιώσεις των εγκεφαλικών ιστών. Οι συνηθισμένοι πρωτογενείς πονοκέφαλοι είναι οι ημικρανίες, ο έντονος πονοκέφαλος και οι αυτόνομοι πονοκέφαλοι του τριδύμου, δηλαδή ο πονοκέφαλος που περιλαμβάνει πόνο στο πρόσωπο και αυτόνομα συμπτώματα, όπως δάκρυα και ρινική συμφόρηση. Οι δευτερογενείς πονοκέφαλοι έχουν διάφορες υποκείμενες αιτίες, όπως δομικές αγγειακές διαταραχές, ύπαρξη όγκου, τραύμα, χρήση ουσιών, λοίμωξη, μεταβολικά προβλήματα ή αυτοάνοσες ασθένειες.

Πως αντιμετωπίζονται οι πονοκέφαλοι;

Για τη σωστή διαχείριση των πονοκεφάλων, χρειάζεται να διαπιστωθεί πρώτα η αιτία τους. Οι πρωτογενείς πονοκέφαλοι, συνήθως αντιμετωπίζονται με κάποιο συνδυασμό προληπτικών και ανακουφιστικών φαρμάκων, ενώ οι δευτερογενείς πονοκέφαλοι μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο αν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί η αιτία τους.

Πότε πρέπει να δείτε έναν γιατρό για τους πονοκεφάλους σας;

Η επίσκεψη σε ένα γιατρό συνιστάται όταν οι πονοκέφαλοι είναι συχνοί, όταν διαρκούν περισσότερο από ότι συνήθως, όταν αλλάζουν πρότυπα και όταν αλλάζει η ένταση τους. Για να προσδιορίσουν την αιτία, οι γιατροί, πραγματοποιούν συνήθως φυσικές και νευρολογικές εξετάσεις.

Αν οι πονοκέφαλοι σας είναι πολύ επώδυνοι και δεν περνούν με παυσίπονα, ο γιατρός θα σας παραπέμψει σε έναν νευρολόγο, ο οποίος θα ψάξει την υποκείμενη αιτία μέσω διάφορων εξετάσεων. Σημειώνεται ότι στην περίπτωση που παρουσιαστεί ένας ξαφνικός έντονος πονοκέφαλος, πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφτείτε τα επείγοντα, γιατί ενδεχομένως να είναι αποτέλεσμα ενός σοβαρού προβλήματος.

Ποιες εξετάσεις απεικόνισης συνιστώνται για εντόνους πονοκεφάλους;

Εάν έχετε εντόνους πονοκεφάλους, οι γιατροί θα σας συστήσουν να κάνετε εξετάσεις απεικόνισης του εγκεφάλου, όπως αξονική τομογραφία ή μαγνητική τομογραφία, που θα τους βοηθήσουν να βρεθεί η υποκείμενη αίτια.

Η αξονική τομογραφία είναι στην ουσία μια ακτινογραφία, που θα βοηθήσει τον γιατρό να ελέγξει εάν υπάρχει κάποια αιμορραγία, ένα κάταγμα κρανίου ή κάποια άλλη βλάβη, όπως ένας όγκος που προκαλεί τον πονοκέφαλο. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι αξονικές τομογραφίες εκθέτουν τους ασθενείς σε χαμηλή δόση ακτινοβολίας, οπότε η χρήση τους πρέπει να είναι περιορισμένη, καθώς τα αποτελέσματα της ακτινοβολίας είναι επιβλαβή για τον άνθρωπο.

Αντίθετα, η μαγνητική τομογραφία χρησιμοποιεί μαγνητικό πεδίο για τη δημιουργία απεικόνισης, χωρίς ακτινοβολία. Παράγει πιο λεπτομερείς εικόνες σε σύγκριση με τις αξονικές τομογραφίες, ειδικά του εγκεφάλου, των μηνίγγων(των μεμβρανών που περικλείουν τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό), των νεύρων και των αιμοφόρων αγγείων. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι η μαγνητική τομογραφία δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί σε άτομα με βηματοδότη ή άλλα ηλεκτρονικά εμφυτεύματα.

Σε καταστάσεις οπού παρατηρηθεί αιμορραγία, θρόμβοι αίματος ή μη φυσιολογικές αγγειακές δομές, θα πρέπει να γίνουν και κάποιες άλλες εξετάσεις, όπως  αρτηριογραφήματα, για λεπτομερή ανάλυση των αιμοφόρων αγγείων.

Πότε χρειάζονται εξετάσεις απεικόνισης;

Είναι κατανοητό ότι τα άτομα με όλο και πιο σοβαρούς πονοκεφάλους θα ήθελαν να κάνουν κάποια εξέταση απεικόνισης του εγκεφάλου τους, ώστε να προσδιοριστούν οι υποκείμενες αιτίες. Ωστόσο οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι οι περισσότεροι πρωτογενείς πονοκέφαλοι δεν απαιτούν εξετάσεις απεικόνισης του εγκεφάλου. Οι απεικονίσεις του εγκεφάλου είναι πολύ πιο αποτελεσματικές για τον εντοπισμό των υποκείμενων αιτίων των δευτερογενών πονοκεφάλων. Οι κατευθυντήρες γραμμές του Αμερικανικού Κολλεγίου Ακτινολογίας, μπορούν να βοηθήσουν τους γιατρούς να αποφασίσουν πότε και ποιες εξετάσεις απεικόνισης είναι κατάλληλες.

Συγκεκριμένα υπάρχουν 5 περιπτώσεις που επιβάλλεται να γίνει απεικόνιση εγκεφάλου:

  • Πρωτογενής πονοκέφαλος με μη φυσιολογικά ευρήματα σε κλινικές εξετάσεις. Τα μη φυσιολογικά ευρήματα είναι προβλήματα σε ζωτικές λειτουργίες του ανθρώπου, όπως η αρτηριακή πίεση, η ταχυκαρδία, η θερμοκρασία σώματος, η έλλειψη οξυγόνου, αλλαγές στην ψυχική εγρήγορση ή απώλεια μνήμης και νευρολογικά προβλήματα, όπως προβλήματα όρασης, συντονισμού και κινητικές βλάβες.
  • Ξαφνικός πονοκέφαλος, που συχνά περιγράφεται ως «ο χειρότερος πονοκέφαλος της ζωής ενός ατόμου», που δεν περνάει με καμία φαρμακευτική αγωγή.
  • Πονοκέφαλος με πρήξιμο του οπτικού δίσκου, μια περιοχή στον αμφιβληστροειδή που συνδέεται με το οπτικό νεύρο.
  • Πονοκέφαλος που επιδεινώνεται σε άτομα με ιστορικό πρόσφατου τραυματισμού στο κεφάλι, καρκίνου, ανοσοκαταστολή ή εγκυμοσύνης. Επίσης, πονοκέφαλος που επιδεινώνεται σε άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών ή σε ασθενείς με πονοκεφάλους που επιδεινώνονται μετά την άσκηση και συνοδεύονται από ταχυπαλμία.
  • Ξαφνικός αυτόνομος πονοκέφαλος του τριδύμου