Πόνος: Πώς μπορεί να γίνει χρόνιος; Πώς να προστατευθείτε;

Ο τρόπος διαχείρισης του πόνου εξαρτάται από την αιτία που τον προκαλεί. Όταν ο πόνος είναι υποπροϊόν κάποιας κατάστασης υγείας, τότε οι γιατροί εστιάζουν στην αντιμετώπιση της αιτίας για την μείωση του πόνου. Όταν όμως ο πόνος είναι αποτέλεσμα ενός μεμονωμένου γεγονότος, όπως ο τραυματισμός, τότε εστιάζουν στην θεραπεία και στην πρόληψη του χρόνιου πόνου.

Ο πόνος είναι περίπλοκος και μοναδικός για κάθε άτομο, αλλά υπάρχουν κάποια μέτρα πρόληψης που αποτρέπουν τον πόνο από το να εξελιχθεί σε χρόνιος. Τα μέτρα αυτά είναι παρόμοια με αυτά άλλων χρόνιων παθήσεων, όπως ο διαβήτης και οι καρδιακές προσβολές, αλλά το πρώτο και σημαντικότερο βήμα της πρόληψης είναι η κατανόηση του κινδύνου.

Τι μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιο πόνο; Υπάρχουν μέτρα πρόληψης;

1. Χειρουργικές επεμβάσεις. Παρόλο που όλες οι χειρουργικές επεμβάσεις είναι επώδυνες, μερικές τείνουν να οδηγούν σε χρόνιο πόνο, όπως οι μαστεκτομές, οι θωρακοτομές (άνοιγμα στο στήθος), οι αντικαταστάσεις αρθρώσεων, οι ακρωτηριασμοί και οι χειρουργικές επεμβάσεις στη σπονδυλική στήλη. Σε κάθε μια από αυτές τις επεμβάσεις, ο επίμονος πόνος είναι λογικός, ωστόσο, υπάρχουν μεγάλες μελέτες οι οποίες προσπαθούν να βρουν τρόπους που να παρεμποδίζουν τον υπερβολικό ερεθισμό των νεύρων κατά την διάρκεια αυτών των επεμβάσεων, με σκοπό την μείωση του πόνου και κατά συνέπεια την αποτροπή του χρόνιου πόνου. Ανάμεσα στα φάρμακα που ελέγχονται είναι το pregabalin, το gabapentin και το venlafaxine, τα οποία λαμβάνονται πριν από τη χειρουργική επέμβαση. Εάν έχετε προγραμματισμένη κάποια χειρουργική επέμβαση, μιλήστε με τον χειρουργό σας εκ των προτέρων, για να δείτε τι θα μπορούσε να λειτουργήσει καλύτερα σε εσάς.

2. Οξύς τραυματισμός. Ένας τραυματισμός που προκλήθηκε από κάποιο αυτοκινητιστικό ατύχημα ή από μια πτώση, σημαίνει αυτόματα ότι θα προκαλέσει έντονο πόνο. Οι ειδικοί μάλιστα, σημειώνουν ότι αυτός ο πόνος οφείλεται τόσο σε σωματικούς όσο και ψυχολογικούς παράγοντες. Οι τραυματισμοί που είναι αποτέλεσμα πρόσκρουσης (όπως πτώση από σκάλα ή τροχαίο ατύχημα) προκαλούν ασφυξία στις αρθρώσεις, τους συνδέσμους, τους τένοντες και τα νεύρα του σώματος, οδηγώντας σε μια αλυσιδωτή αντίδραση κατά την οποία σφίγγει το μυοσκελετικό σύστημα και ενεργοποιείται υπερβολικά το νευρικό σύστημα. Αυτό οδηγεί σε έντονο πόνο. Από την άλλη, η συναισθηματική αντίδραση σε ένα τραυματισμό, που δεν είναι άλλη από το άγχος, επιδεινώνει την προαναφερθείσα αλυσιδωτή αντίδραση του σώματος, δυσκολεύοντας την ανάκαμψη. Οι ψυχολόγοι λοιπόν, προσπαθούν να μειώσουν το άγχος των ασθενών, ώστε να επέλθει γρηγορότερη ανάκαμψη και να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα ο πόνος να μετατραπεί σε χρόνιος.

3. Πόνος στη μέση. Σε αντίθεση με άλλους τύπους τραυμάτων, όπως για παράδειγμα οι τραυματισμοί στον αστράγαλο, που για να επουλωθούν απαιτούν ανάπαυση, οι κακώσεις στη μέση δεν επουλώνονται με παρατεταμένη ανάπαυση. Οι ειδικοί ξεκαθαρίζουν ότι η ανάκαμψη της μέσης είναι πιο γρήγορη με κατάλληλες ασκήσεις και γρήγορη επιστροφή στην καθημερινότητα. Μιλήστε με ένα επαγγελματία φυσιοθεραπευτή ο οποίος θα σας συστήσει τις ασκήσεις που είναι κατάλληλες για εσάς και θα σας υποδείξει τι μπορείτε και τι όχι να κάνετε από όσα συνηθίζατε μέχρι πριν τον τραυματισμό σας.

Ποιοι ψυχολογικοί παράγοντες μπορούν να οδηγήσουν σε χρόνιο πόνο;

Προηγούμενες μελέτες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν διάφορα μοτίβα σκέψης που παίζουν καθοριστικό ρόλο στην εμφάνιση του χρόνιου πόνου.

• Απαισιοδοξία: Όταν κάποιος είναι απαισιόδοξος, αυξάνεται το άγχος του, πράγμα που μπορεί να τον οδηγήσει σε κατάθλιψη, φόβο και απελπισία. Η ανάκαμψη ενός ανθρώπου με άγχος επιβραδύνεται για τους λόγους που αναφέραμε πιο πάνω, άρα η απαισιοδοξία είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για εμφάνιση χρόνιου πόνου.
• Φόβος: Μια άλλη θεωρία για το πώς μπορεί να οδηγηθεί κάποιος σε χρόνιο πόνο, είναι γνωστή ως «αποφυγή λόγω φόβου». Συγκεκριμένα, τα άτομα που προβλέπουν τον πόνο και φοβούνται να κάνουν την οποιαδήποτε κίνηση μήπως πονέσουν, οδηγούνται ευκολότερα στον χρόνιο πόνο, καθώς «κλειδώνουν» το σώμα τους και αλλάζουν την συμπεριφορά τους. Αυτή η αλλαγή στην συμπεριφορά, θεωρείται ότι αυξάνει την πιθανότητα να εμφανίσει κάποιος πόνο μεγαλύτερης διάρκειας.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, για να μπορέσει ένας ασθενής να αποτρέψει τον χρόνιο πόνο, πρέπει να απομακρύνει εντελώς τα αρνητικά μοτίβα σκέψης που εμποδίζουν την ανάκαμψη του.

Συμπερασματικά

Νοουμένου ότι οι παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε χρόνιο πόνο είναι πολλοί και την ιδιά στιγμή διαφορετικοί, τα μέτρα πρόληψης που καλούνται να λάβουν οι γιατροί είναι πολυδιάστατα, πράγμα που σημαίνει ότι ο ασθενής πρέπει να τυγχάνει σωστής φαρμακευτικής αγωγής, άσκησης και φυσικοθεραπείας, να ακολουθεί μια σωστή διατροφή και να υποστηρίζεται ψυχολογικά.