Πώς η αγάπη για το σώμα μας μπορεί να μειώσει το στίγμα του βάρους;

Η επικέντρωση στη λειτουργικότητα του σώματός σας -τι μπορεί να κάνει το σώμα σας- μπορεί να σας οδηγήσει στο να αισθάνεστε πιο ικανοποιημένοι με το σώμα σας συνολικά. Πρόκειται για την εκτίμηση των πραγμάτων που μπορεί να κάνει το μοναδικό σας σώμα, ανεξάρτητα από το αν το σώμα σας λειτουργεί τόσο “καλά” όσο θα θέλατε. Σύμφωνα με μια πρόσφατη ανασκόπηση, η προώθηση της εκτίμησης της λειτουργικότητας είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την αύξηση της θετικής εικόνας του σώματος.

Σε ένα νέο πείραμα, διερεύνησαν αν το να στρέψουν το εκτιμητικό βλέμμα προς τους άλλους θα μπορούσε επίσης να είναι ευεργετικό. Συγκεκριμένα, τους  ενδιέφερε αν η εκτίμηση της λειτουργικότητας θα μπορούσε να μειώσει το στίγμα του βάρους.

Τι είναι το στίγμα του βάρους;

Το στίγμα βάρους χαρακτηρίζεται από αρνητικές στάσεις απέναντι σε ένα άτομο με βάση το σωματικό του βάρος και το μέγεθός του και συνήθως απευθύνεται σε άτομα με υψηλότερο δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ), τα οποία θεωρούνται “υπέρβαρα” ή “παχύσαρκα“. Το στίγμα του βάρους είναι διαδεδομένο σε όλους τους τομείς της ζωής -συμπεριλαμβανομένων των διαπροσωπικών σχέσεων, της εκπαίδευσης, της εργασίας, της στέγασης, της υγειονομικής περίθαλψης και των μέσων ενημέρωσης- και έχει σοβαρές συνέπειες. Για παράδειγμα, η βίωση του στίγματος του βάρους έχει συσχετιστεί με δυσπροσαρμοστικές διατροφικές συμπεριφορές, κίνητρα αποφυγής της άσκησης, κίνδυνο χρόνιων ασθενειών και υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης και άγχους, ανεξάρτητα από τον ΔΜΣ. Για τους λόγους αυτούς, είναι σημαντικό να διερευνηθούν στρατηγικές για τη μείωση του στίγματος βάρους.

Στη μελέτη, θεώρησαν ότι η εκτίμηση της λειτουργικότητας του σώματος ενός ατόμου με υψηλότερο σωματικό βάρος θα μπορούσε να βοηθήσει τους άλλους να δουν το άτομο αυτό με μια πιο ολιστική και θετική ματιά – πέρα από την έμφαση στο σωματικό βάρος και τη σωματική του εμφάνιση.

Στο πείραμά λοιπόν, 98 γυναίκες συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια σχετικά με τη στάση τους απέναντι σε άτομα με μεγαλύτερο σωματικό βάρος. Στη συνέχεια, τους δόθηκε μια κορνιζαρισμένη φωτογραφία μιας γυναίκας με μεγαλύτερο σωματικό βάρος με το όνομα “Άννα”.

Στην ομάδα παρέμβασης, οι συμμετέχουσες κλήθηκαν να φανταστούν και να γράψουν για τα πολλά διαφορετικά πράγματα που θα μπορούσε να κάνει το σώμα της η Άννα. Τους δόθηκε ένας κατάλογος λειτουργιών του σώματος για έμπνευση (π.χ.  περπάτημα, χορός, ακρόαση μουσικής, αγκαλιά, θεραπεία από κρυολόγημα κ.λπ.) Τους ζητήθηκε επίσης να σκεφτούν γιατί οι λειτουργίες του σώματος της Άννας θα είχαν νόημα γι’ αυτήν.

Στην ομάδα ελέγχου, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να φανταστούν και να γράψουν για το σπίτι της Άννας. Τους δόθηκε ένας κατάλογος με τα χαρακτηριστικά του σπιτιού για να συμβουλευτούν για έμπνευση (π.χ. κήπος, χρώμα τοίχων, έπιπλα, εσωτερική διακόσμηση κ.λπ.). Το θέμα του σπιτιού της Άννας επιλέχθηκε για να διασφαλιστεί ότι και αυτοί οι συμμετέχοντες θα έγραφαν για κάτι προσωπικό της Άννας, το οποίο όμως δεν σχετιζόταν άμεσα με το σώμα της.

Αφού έγραψαν για 15 λεπτά, όλοι οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν την ίδια σειρά ερωτηματολογίων για δεύτερη φορά.

Πώς το σωματικό βάρος μας δίνει στοιχεία για την προσωπικότητα κάποιου ατόμου;

Οι συμμετέχοντες που έγραψαν για τη λειτουργικότητα του σώματος της Άννας παρουσίασαν μείωση του στίγματος του βάρους. Συγκεκριμένα, σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου, ανέφεραν υψηλότερα επίπεδα αποδοχής του λίπους και πιο θετικές αξιολογήσεις των παχιών ανθρώπων από πριν έως μετά την άσκηση γραφής (“λίπος” είναι ο όρος που χρησιμοποιείται στο αντίστοιχο ερωτηματολόγιο, την Κλίμακα Αποδοχής του Λίπους). Επίσης, βίωσαν υψηλότερα επίπεδα κοινωνικής εγγύτητας με την Άννα (π.χ. προθυμία συμμετοχής σε κοινωνικές δραστηριότητες μαζί της).

Δεν διαπιστώθηκαν αλλαγές στην πολυπλοκότητα της απόδοσης ,δηλαδή τη γνώση σχετικά με τους διάφορους παράγοντες που επηρεάζουν το σωματικό βάρος και είναι εκτός του προσωπικού ελέγχου και τη συμπάθεια προς την Άννα. Όσον αφορά τη συμπάθεια της Άννας, διαπιστώσαν ότι και οι δύο ομάδες αξιολόγησαν την Άννα ως αρκετά συμπαθή.

Πώς μπορούμε να μειώσουμε το στίγμα του βάρους;

Η εκτίμηση της λειτουργικότητας του σώματος άλλων ανθρώπων, ειδικά εκείνων με μεγαλύτερο σωματικό βάρος, θα μπορούσε να είναι μια πολλά υποσχόμενη στρατηγική για τη μείωση του στίγματος του βάρους. Ενδεχομένως, η εκτίμηση της λειτουργικότητας του σώματος της Άννας μπορεί να εξουδετέρωσε την τάση να την κρίνουν με βάση το σωματικό της βάρος και τη φυσική της εμφάνιση, αμβλύνοντας έτσι το στίγμα του βάρους.

Η ευθύνη για τη μείωση του στίγματος θα πρέπει να πέσει σε εκείνους που στιγματίζουν τους άλλους, παρά στα άτομα που βιώνουν το στίγμα του βάρους, ή στο να διδάσκουν αποκλειστικά σε άτομα που βιώνουν το στίγμα του βάρους στρατηγικές για να το αντιμετωπίσουν. Είναι ενθαρρυντικό ότι η παρούσα παρέμβαση διήρκεσε μόλις 15 λεπτά και η συγγραφή για τη λειτουργικότητα του σώματος της Άννας οδήγησε σε βελτίωση της κοινωνικής εγγύτητας με την συγκεκριμένη κοπέλα, αλλά και σε πιο θετικές αξιολογήσεις των ατόμων με μεγαλύτερο βάρος γενικότερα. Ως εκ τούτου, η προσέγγιση αυτή θα μπορούσε να αποτελέσει έναν αποτελεσματικό τρόπο για τη μείωση του στίγματος του βάρους σε ευρεία κλίμακα.

Δεδομένου ότι πρόκειται για το πρώτο πείραμα δοκιμής αυτής της τεχνικής, απαιτείται μελλοντική έρευνα για να ερμηνευτεί αν τα ευρήματα αυτά μπορούν να επαναληφθούν. Θα είναι επίσης πολύτιμο να εξεταστεί κατά πόσον η προσέγγιση λειτουργεί με παρόμοιο τρόπο προς διαφορετικά άτομα με μεγαλύτερο βάρος (π.χ. άτομα διαφορετικού φύλου ή εθνοτικής καταγωγής). Ελπίζουμε ότι η παρούσα μελέτη θα αποτελέσει έμπνευση για μελλοντική έρευνα σχετικά με τη μείωση του στίγματος του βάρους.