Πώς να μειώσετε τον υλισμό των παιδιών αυτές τις διακοπές

Ήρθε η εποχή που οι διαφημίσεις θα κάνουν την είσοδο τους, λόγω Black Friday αλλά κυρίως λόγω Χριστουγέννων. Λαμπερά αυτοκίνητα με τεράστιους φιόγκους στην κορυφή, οθόνες που κάνουν τα πάντα για εσάς και απεικονίζονται να κάνουν τα όνειρα ενός ατόμου πραγματικότητα, το ένα παιχνίδι μετά το άλλο. Κάθε παιδί που καταναλώνει έστω και την παραμικρή ποσότητα μέσων μαζικής ενημέρωσης βομβαρδίζεται με το μήνυμα ότι οι χειμερινές διακοπές, ιδίως τα Χριστούγεννα, περιλαμβάνουν δώρα, πράγματα και άλλα πολλά αντικείμενα. Ότι η απόκτηση υλικών αγαθών ισοδυναμεί με ζεστασιά και αγάπη. Ότι η “μαγεία” των Χριστουγέννων προέρχεται από αυτό που κρύβεται κάτω από το χαρτί περιτυλίγματος.

Ακόμα και τα παιδιά, που δεν απορροφούν αυτό το μήνυμα τόσο πολύ μέσω των μέσων ενημέρωσης, μπορεί να εξακολουθούν να είναι υπερβολικά επικεντρωμένα στον υλισμό και να ενδιαφέρονται πολύ περισσότερο για το τι δώρα τα περιμένουν παρά για οποιαδήποτε άλλη πτυχή των εορτών. Μερικές φορές είναι ένα μήνυμα που διαιωνίζουν οι ίδιοι οι γονείς εν αγνοία μας. Άλλες φορές είναι προϊόν του φυσικού ενθουσιασμού που απλά πρέπει να διοχετευτεί λίγο καλύτερα, ή είναι ένας αγώνας δρόμου με τους φίλους τους για να δουν ποιος θα βγει με τη μεγαλύτερη σακούλα με τα λάφυρα.

Αν αισθάνεστε ότι το παιδί σας θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει λιγότερο “Δώσε μου!” και να επικεντρωθεί περισσότερο σε αυτό που πραγματικά έχει σημασία αυτές τις γιορτές, δείτε μερικούς τρόπους για να επανακατανεμηθεί η έννοια της οικογένειάς σας.

1) Φτιάξτε έναν διαφορετικό τύπο λίστας: Για πολλά παιδιά, ένα από τα πρώτα γεγονότα που εγκαινιάζουν τις διακοπές είναι η δημιουργία μιας λίστας. Είτε για τον Άγιο Βασίλη είτε για τους γονείς τους, το επίκεντρο αυτής της λίστας είναι πάντα αυτό που θέλουν -ή ακόμα και περιμένουν- να τα περιμένει κάτω από το δέντρο στις 25 Δεκεμβρίου. Όσο περισσότερο χρόνο και περισυλλογή ξοδεύουν σε αυτή τη λίστα, τόσο περισσότερο η εστίαση περιορίζεται σε αυτό που θα λάβουν και τόσο ισχυρότερος είναι ο συνειρμός της λήψης αντικειμένων ως το κύριο θέμα των διακοπών. Γιατί να μην ξοδέψετε λίγη από αυτή την ενέργεια βοηθώντας τα να φτιάξουν μια λίστα με αυτά που θέλουν να δώσουν στους άλλους; Από δημιουργικά πράγματα που θα μπορούσαν να φτιάξουν για τη δασκάλα τους μέχρι το πώς θα μπορούσαν να χαρίσουν ένα χαμόγελο στο πρόσωπο της αδελφής τους, τα παιδιά συχνά λατρεύουν τον μυστικό σχεδιασμό που χρειάζεται για να κάνουν κάποιον άλλο ευτυχισμένο. Απλά πρέπει να τους το υπενθυμίσουμε.

2) Ενθαρρύνετε τη δημιουργικότητα: Μόλις μπουν στο δρόμο της σκέψης προς τους άλλους, ωθήστε τα να σκεφτούν έξω από το κουτί. Ναι, είναι υπέροχο που ξέρουν ακριβώς τι θέλουν να αγοράσουν στο  Jumbo για τον αδελφό τους -και είναι μάλιστα πρόθυμα να ξοδέψουν τα δικά τους χρήματα γι’ αυτό. Αυτό είναι μια θαυμάσια αρχή. Αλλά ακόμα καλύτερο είναι να απομακρυνθείτε από τη νοοτροπία του “τσεκάρω τη λίστα και πληρώνω τα μετρητά” και να προχωρήσετε σε κάτι δημιουργικό. Δεν υπάρχουν όρια στις χειροποίητες κατασκευές που μπορούν να φτιάξουν -και στην εποχή του Pinterest, με κάποια βασική καθοδήγηση και έμπνευση μπορεί να απέχει πολύ από τα μακαρόνια κολιέ του παρελθόντος. Η ζαχαροπλαστική είναι επίσης συχνά δημοφιλής – γιατί να μην τα ωθήσετε σε ένα απόγευμα που θα φτιάξετε κάποιο (εξαιρετικά απλό) γλυκό για τους γείτονές ή τους φίλους σας; Δεν είστε φιλότεχνοι ή δεν έχετε σχέση με την κουζίνα; Τότε παροτρύνετε το παιδί σας να σκεφτεί κουπόνια-κάρτες που μπορεί να φτιάξει για τους ανθρώπους. Από το να αφήσουν τον αδελφό τους να διαλέξει μια φορά παραπάνω την ταινία, μέχρι μια κάρτα “βγαίνω από τη φυλακή δωρεάν” για να βοηθήσει την αδελφή τους στη μονόπολη να μην χάσει την σειρά της χωρίς ποινή, οι επιλογές είναι ατελείωτες και πιθανότατα θα φέρουν ένα χαμόγελο τόσο στον δωρητή όσο και στον παραλήπτη, χωρίς να χρειάζεται πιστωτική κάρτα.

3) Δημιουργήστε παραδόσεις που δεν περιλαμβάνουν δώρα: Το να διαλέξετε δέντρο, να πάτε μια βόλτα στην φωτισμένη πλατεία της πόλης σας, να ψήσετε και να διακοσμήσετε τα μελομακάρονα και τους κουραμπιέδες της προγιαγιάς ή να τραγουδήσετε τα «Τρίγωνα κάλαντα» με τη συνοδεία όσο πιο παράξενων οικιακών οργάνων μπορείτε να βρείτε- τα πράγματα που τα παιδιά συχνά αναγνωρίζουν ως τα πιο διασκεδαστικά στην προετοιμασία των Χριστουγέννων- συχνά δεν έχουν καμία σχέση με τα δώρα. Για τους γονείς, είναι εύκολο να το ξεχάσουν. Η μαγεία είναι εκεί και περιμένει να λάμψει. Προσπαθήστε να καλλιεργήσετε το νόημα και τη σύνδεση μέσα στην οικογένειά σας μέσα από παραδόσεις που απέχουν πολύ από τα “αντικείμενα” και αντ’ αυτού περιλαμβάνουν όλα τα άλλα πράγματα που μπορούν να κάνουν τις γιορτές να νιώθουν τόσο ξεχωριστές: τη συντροφικότητα, τα φώτα και τη ζεστασιά.

4) Σκεφτείτε τα βιωματικά δώρα: Πολλοί γονείς έχουν νιώσει το αίσθημα του πόνου να βλέπουν ένα πολυπόθητο δώρο που θα περιμένει μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου, ή ένα πανάκριβο δώρο που ήταν “εγγυημένο” ότι θα έκανε τα μάτια τους να λάμψουν, να καταλήγει σπασμένο ή ξεχασμένο λίγους μήνες αργότερα. Τα υλικά πράγματα δεν έχουν την ίδια δύναμη με τις εμπειρίες, όταν πρόκειται για νόημα, αναμνήσεις και μακροχρόνια απόλαυση. Το να πάρετε στα παιδιά σας εισιτήρια για μια ξεχωριστή παράσταση, να προγραμματίσετε μια ημερήσια εκδρομή σε ένα μέρος που πάντα ήθελαν να πάνε, ή ακόμα και να τα αφήσετε να επιλέξουν μια μέρα από τον χρόνο σας, με τα ίδια να καθορίζουν την ατζέντα, παρέχει πολύ περισσότερες ευκαιρίες για την καλλιέργεια της σχέσης σας (και τη μάθηση!) από ένα απλό αντικείμενο στο κουτί με τα παιχνίδια τους. Ένα πρόσθετο μπόνους; Ο χρόνος που περνούν ανυπομονώντας για την εμπειρία, μιλώντας γι’ αυτήν και αναπολώντας την αργότερα, θα επιτείνει το ψυχολογικό νόημα γι’ αυτά.

5) Σκεφτείτε ένα ετήσιο οικογενειακό πρόγραμμα παροχής υπηρεσιών ή μια δωρεά: Φυσικά, πολλές οικογένειες ενσωματώνουν την προσφορά καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Είτε συμβαίνει αυτό είτε όχι, ωστόσο, γιατί να μην συνδέσετε ένα ιδιαίτερο είδος προσφοράς με την περίοδο των γιορτών; Η ανάπτυξη μιας παράδοσης γύρω από την παροχή βοήθειας σε άλλους που έχουν ανάγκη βοηθά να γίνει ένα θεμελιώδες μέρος των διακοπών που μοιάζει φυσικό και αυτόματο. Και όταν δίνεται στα παιδιά η ευκαιρία να έχουν λόγο και να χρησιμοποιήσουν τη δημιουργικότητά τους, μπορεί να ανακαλύψουν το ενδιαφέρον για τη βοήθεια των ανθρώπων που θα διαρκέσουν μια ζωή. Αφήστε τα να δείξουν το δρόμο με τα ενδιαφέροντά τους: ίσως θέλουν να συγκεντρώσουν τρόφιμα, να δώσουν χρήματα για να βοηθήσουν άρρωστα παιδιά, να φτιάξουν κάρτες ή να πάρουν ένα συμβολικό δώρο για τους ηλικιωμένους τους γεροκομείου της περιοχής σας, να δώσουν τα παιχνίδι που δεν θέλουν πια, τα οποία θα πάνε σε άστεγα παιδιά, ή ακόμη και να δωρίσουν κάποια αντικείμενα σε ένα καταφύγιο ζώων. Όσο πιο εξατομικευμένη και αυτοκατευθυνόμενη μπορεί να είναι η εμπειρία γι’ αυτά, τόσο περισσότερο θα τη διατηρήσουν και τόσο περισσότερο θα γίνει μόνιμο μέρος της νοοτροπίας τους για τις διακοπές.

6) Καλλιεργήστε την ευγνωμοσύνη: Όχι, δεν χρειάζεται να βομβαρδίζετε τα παιδιά σας με ανατρεπτικές εικόνες πόνου σε όλο τον κόσμο ή να προσπαθείτε διαρκώς να τα κάνετε να νιώθουν ένοχα που παραπονιούνται για το μεσημεριανό, όταν ένα τεράστιο πλήθος παιδιών παγκοσμίως δεν παίρνουν ούτε κατά διάνοια αρκετό φαγητό. Αλλά το να τους δώσετε κάποια προοπτική για το πόσα έχουν είναι σημαντικό. Ξεκινήστε συζητήσεις σχετικά με τους τρόπους με τους οποίους οι γιορτές γιορτάζονται διαφορετικά σε όλο τον κόσμο και την πραγματικότητα ότι πολλά παιδιά δεν έχουν καθόλου γιορτές. Ενσωματώστε στις συζητήσεις σας το θέμα της ευγνωμοσύνης – τόσο για τα πράγματα όσο και για τις εμπειρίες. Βοηθήστε τα να αναγνωρίσουν μικρές και μεγάλες στιγμές που έχουν σημασία για αυτά και ενθαρρύνετέ τα να έχουν κατά νου ότι το αίσθημα αγάπης και ασφάλειας είναι ξεχωριστό και σημαντικό και δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο. Το αίσθημα ευγνωμοσύνης για τα μικρά πράγματα κάνει το παιδί πιο ευτυχισμένο και λιγότερο επικεντρωμένο στο “δώσε μου” – και ναι, αυτό μπορεί να ενθαρρυνθεί και με ευχαριστήρια σημειώματα!