Παρενέργεια φαρμάκου ή φαρμακευτική αλλεργία; Πώς να τις ξεχωρίσετε;

Πολλοί άνθρωποι μπερδεύονται μεταξύ της αλλεργίας και των παρενεργειών που προκαλούν τα φάρμακα. Οι παρενέργειες μπορεί να καταλαγιάσουν με τον καιρό και μπορεί να υπάρχουν μέτρα που μπορείτε να λάβετε για να μειώσετε τον κίνδυνο. Αλλά αν έχετε μια αλλεργική αντίδραση λόγω ενός φαρμάκου, πρέπει να διακόψετε το φάρμακο και να μην το ξαναπάρετε ποτέ.

Πώς θα καταλάβετε αν είστε αλλεργικός σε κάποιο φάρμακο;

Είναι σημαντικό να έχετε επίγνωση των αλλεργιών σας, διότι αν πάρετε ξανά το ίδιο φάρμακο, η αντίδραση μπορεί να είναι πολύ χειρότερη από την πρώτη.

Τα αντιβιοτικά – ιδίως η πενικιλίνη – είναι η πιο κοινή σε αλλεργίες φαρμάκων. Η πρώτη αλλεργική αντίδραση που βιώνουν πολλοί άνθρωποι είναι ένα εξάνθημα που προκαλεί κνησμό. Μόλις όμως το σώμα σας αναγνωρίσει κάτι ως εχθρό, το ανοσοποιητικό σας σύστημα αντιδρά πιο έντονα. Στη χειρότερη περίπτωση, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια δυνητικά απειλητική για τη ζωή σας αντίδραση που ονομάζεται αναφυλαξία – ξαφνικό εξάνθημα που προκαλεί κνησμό (όπως το εξάνθημα τσουκνίδας), συριγμό, αίσθημα παλμών, ζάλη, πρήξιμο γύρω από το στόμα, τα χείλη και τη γλώσσα και άλλα.

Τα εξανθήματα συνήθως οφείλονται σε αλλεργία και αν εμφανίσετε ένα εξάνθημα λίγο μετά την λήψη ενός φαρμάκου θα πρέπει να το ελέγξετε.

Ενημερώστε το γιατρό ή το φαρμακοποιό σας αν γνωρίζετε ότι είστε αλλεργικοί σε κάποιο φάρμακο για να ξέρουν τι δεν πρέπει να σας χορηγήσουν.

Πότε μπορεί ένα φάρμακο να προκαλέσει μια παρενέργεια;

Οι παρενέργειες, σε αντίθεση με τις αλλεργίες, είναι πολύ πιο συχνές. Μεταξύ των πιο συνηθισμένων παρενέργειών είναι:

• Αίσθημα αδιαθεσίας ή/και διάρροια (π.χ. με αντιβιοτικά όπως η ερυθρομυκίνη, στατίνες, ορισμένα παυσίπονα και αντικαταθλιπτικά φάρμακα)
• Ανάγκη να ουρείτε πιο συχνά (π.χ. με δισκία “νερού” για υψηλή αρτηριακή πίεση ή καρδιακή ανεπάρκεια και ορισμένα φάρμακα για διαβήτη τύπου 2)
• Κόπωση (π.χ. με ισχυρά παυσίπονα, ορισμένα αντιισταμινικά ή δισκία κατάθλιψης και β-αναστολείς για μη φυσιολογικούς καρδιακούς ρυθμούς)
• Μυϊκοί πόνοι (π.χ. με στατίνες)

Στα περισσότερα φάρμακα, οι παρενέργειες τείνουν να είναι χειρότερες αμέσως μετά την λήψη των δισκίων και συχνά καταλαγιάζουν μέσα σε λίγες ημέρες ή το πολύ σε κάποιες εβδομάδες.

Αξίζει να μιλήσετε με τον φαρμακοποιό σας και να διαβάσετε τις οδηγίες χρήσης για τις παρενέργειες που πιθανόν να δημιουργεί το συγκεκριμένο σκεύασμα. Ωστόσο, είναι σημαντικό να μην πανικοβληθείτε όταν διαβάσετε τις παρενέργειες. Μην ξεχνάτε ότι πολλές ανεπιθύμητες παρενέργειες είναι πολύ σπάνιες – όλες πρέπει να αναφέρονται για νομικούς λόγους, ακόμη και αν το 99,9% των ανθρώπων δεν θα τις εμφανίσει ποτέ.

Ελέγξτε την ετικέτα του φαρμάκου σας – ορισμένα δισκία μπορεί να προκαλέσουν παρενέργειες αν ληφθούν με άδειο στομάχι.

Ο φαρμακοποιός σας είναι πραγματικά ο ειδικός σε ό,τι αφορά τη φαρμακευτική σας αγωγή.

Μπορεί  να σας πει αν ένα σύμπτωμα είναι πιθανό να οφείλεται στο φάρμακό σας, αν είναι πιθανό να καταλαγιάσει και τι πρέπει να κάνετε σε περίπτωση που κάποια παρενέργεια σας επηρεάσει. Μπορούν επίσης να σας συμβουλεύσουν σχετικά με τις πιθανές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των φαρμάκων που παίρνετε. Να θυμάστε ότι τα φυτικά φάρμακα, ακόμη και τα συμπληρώματα διατροφής μπορούν να προκαλέσουν παρενέργειες ή να αλληλεπιδράσουν με τα συνταγογραφούμενα φάρμακα – ενημερώστε τον φαρμακοποιό σας για όλα όσα φάρμακα παίρνετε.

Εάν αντιμετωπίζετε συμπτώματα που πιστεύετε ότι μπορεί να σχετίζονται με τη φαρμακευτική σας αγωγή, ο φαρμακοποιός σας θα πρέπει να είναι η πρώτη σας επαφή, εκτός εάν πρόκειται για επείγον ιατρικό περιστατικό. Όπως και με το ραντεβού με τον παθολόγο, βοηθάει να είστε προετοιμασμένοι. Κάντε μια λίστα με όλα τα συμπτώματα που έχετε καθώς και με τα φάρμακα που παίρνετε – και αυτό πρέπει να περιλαμβάνει και τα φάρμακα που αγοράσατε χωρίς συνταγή. Ακόμη και αντιφλεγμονώδη φάρμακα όπως η ιβουπροφαίνη, που διατίθενται χωρίς ιατρική συνταγή, μπορεί να προκαλέσουν πόνο στην κοιλιά, ακόμη και αιμορραγία.

Έχουν οι “φυσικές” θεραπείες παρενέργειες;

Πάρα πολλοί άνθρωποι υποθέτουν ότι τα “φυσικά συμπληρώματα” ή θεραπείες είναι ασφαλή και δεν έχουν παρενέργειες – αλλά οτιδήποτε έχει θετική επίδραση μπορεί να έχει και αρνητική επίδραση. Ο κατάλογος είναι ατελείωτος, αλλά τα πιο συνηθισμένα είναι το βαλσαμόχορτο, που χρησιμοποιείται για την κατάθλιψη, και η ασπιρίνη .

Εάν παίρνετε το αντιπηκτικό βαρφαρίνη, που χρησιμοποιείται συνήθως για την κολπική μαρμαρυγή, πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί. Αλληλεπιδρά με πλήθος συνταγογραφούμενων φαρμάκων, συμπληρωμάτων, ακόμη και με τρόφιμα και ποτά.

Είναι σημαντικό να κάνετε τακτικές εξετάσεις αίματος όταν παίρνετε βαρφαρίνη, αλλά είναι επίσης καλή ιδέα να συζητήσετε με τον φαρμακοποιό σας για πιθανές αλληλεπιδράσεις, ειδικά αν οι εξετάσεις αίματος δεν είναι σταθερές.