Πώς θα καταλάβετε εάν κάποιος αξίζει την εμπιστοσύνη σας;

“Γνώρισα έναν άνθρωπο που μου αρέσει πάρα πολύ”, είπε μια κοπέλα. ‘’Αλλά πώς ξέρω αν μπορώ να τον εμπιστευτώ; Δεν έχω μεγάλη εμπειρία, και ανησυχώ μήπως μου αρέσει για τους λάθος λόγους. Πώς μπορώ να το καταλάβω;”

“Έχω να επιλέξω ανάμεσα σε δύο πιθανές θέσεις εργασίας”, είπε ένας κύριος. “Όλοι και στα δύο μέρη φαίνονται πολύ καλοί, και οι δουλειές είναι και οι δύο καλές. Ξέρω ότι δεν πρέπει να παραπονιέμαι. Αυτό είναι ένα καλό πρόβλημα που έχω. Αλλά δεν μπορώ να καταλάβω προς τα πού να πάω. Ο πατέρας μου λέει ότι πρέπει να εμπιστευτώ το ένστικτό μου και να διαλέξω αυτό που μου αρέσει περισσότερο, και αυτό είναι σωστό- μπορώ να το κάνω. Αλλά δεν είναι το ένστικτό μου που με ανησυχεί, αλλά το αν μπορώ να εμπιστευτώ ή όχι ότι αυτές οι δουλείες είναι πραγματικά τόσο απίστευτες όσο φαίνονται. Ίσως το ένα – ή ίσως και τα δύο – να βάζει απλώς μια καλή βιτρίνα και να μην είναι στην πραγματικότητα τόσο σπουδαία δουλεία όταν τις μάθεις”.

Οι σχέσεις είναι συχνά σημαντικές για την ευτυχία μας – για την ίδια την ύπαρξή μας, κατά κάποιο τρόπο – και η εμπιστοσύνη είναι βασική στις σχέσεις. Το διαδικτυακό λεξικό της Google ορίζει την εμπιστοσύνη ως “σταθερή πίστη στην αξιοπιστία, την αλήθεια, την ικανότητα ή τη δύναμη κάποιου ή κάποιου πράγματος“. Η Esther Perel, η γνωστή και αγαπημένη αυθεντία σε θέματα σχέσεων, είπε κάποτε σε μια συνέντευξη ότι η εμπιστοσύνη μεταξύ δύο ανθρώπων που αγαπιούνται “είναι μια από τις πιο υπέροχες εμπειρίες που μπορεί να έχει κανείς. Είναι μια εμπειρία μεταξύ φίλων, είναι μια εμπειρία από ένα παιδί προς έναν γονέα και από έναν γονέα προς ένα παιδί αργότερα“.

Θα περίμενε κανείς λοιπόν ότι εμείς οι άνθρωποι θα είχαμε βρει μια επιτυχημένη φόρμουλα για να ξέρουμε ποιον και τι μπορούμε να εμπιστευτούμε. Αλλά δεν το έχουμε κάνει. Παρά όλα τα άρθρα που μας λένε πώς να καταλάβουμε αν κάποιος λέει ψέματα, πώς να καταλάβουμε τι πραγματικά εννοεί κάποιος μέσα από τις κινήσεις του προσώπου και του σώματος και πώς να χρησιμοποιήσουμε τις δικές μας αντιλήψεις για να ανακαλύψουμε την αλήθεια για κάποιον άλλο, η αλήθεια είναι ότι η εμπιστοσύνη είναι περίπλοκη.

Πώς η αντίληψή μας αποτελεί εμπόδιο για να εμπιστευτούμε κάποιον;

Πρώτον, πολλές μελέτες που δείχνουν ότι οι αντιλήψεις μας σπάνια είναι είτε αντικειμενικές ή ακριβείς. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι όλοι μας ερχόμαστε σε κάθε παρατήρηση με κάτι που ονομάζεται “προκατάληψη επιβεβαίωσης“, η οποία είναι μια κοινή ανθρώπινη “τάση να αναζητούμε ή να ερμηνεύουμε πληροφορίες με τρόπο που επιβεβαιώνει τις προκαταλήψεις μας“, σύμφωνα με ένα άρθρο στο Science Daily. Με άλλα λόγια, αναζητούμε στοιχεία που επιβεβαιώνουν αυτό που ήδη πιστεύουμε ότι είναι αληθινό. Σε περίπτωση που αναρωτιέστε αν κάποιος μπορεί να είναι αντικειμενικός παρατηρητής, ίσως σας ενδιαφέρει να μάθετε ότι, σύμφωνα με τον C. James Goodwin, συγγραφέα του «Research In Psychology: Methods and Design», ακόμη και οι ερευνητές πέφτουν θύματα της προκατάληψης επιβεβαίωσης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο κάθε έρευνα πρέπει να επαναλαμβάνεται πολλές φορές και από πολλούς διαφορετικούς παρατηρητές.

Να ένα μόνο παράδειγμα για το πώς οι πεποιθήσεις και οι προσδοκίες μας μπορούν να χρωματίσουν τις παρατηρήσεις μας. Γνωρίζετε κάποιον που σας αρέσει πραγματικά. Σας ελκύει σωματικά και πιστεύετε ότι είναι αστείος και έξυπνος. Οι δυο σας μοιράζεστε πολλούς κοινούς στόχους, ενδιαφέροντα και αξίες. Αρχίζετε να βγαίνετε ραντεβού. Κάποια στιγμή σε αυτό που μοιάζει με την αρχή μιας πραγματικά καλής σχέσης, συνειδητοποιείτε ότι ενώ έχει γνωρίσει κάποιους από τους φίλους σας, εσείς δεν έχετε γνωρίσει ποτέ κανέναν από τους δικούς τους. Αναρωτιέστε γιατί συμβαίνει αυτό; Τότε αρχίζετε να κάνετε άλλες ερωτήσεις. Για παράδειγμα, γιατί δεν υπάρχουν φωτογραφίες άλλων ανθρώπων ή δραστηριοτήτων στο σπίτι του; Τώρα που το σκέφτεστε, συνειδητοποιείτε ότι ποτέ δεν αισθανθήκατε απόλυτα άνετα στο διαμέρισμά του, το οποίο είναι κάπως ακατάστατο και μοιάζει ημιτελές.

Τι μπορεί να συμβαίνει εδώ; Με απλά λόγια, ξεκινήσατε μια σχέση με ένα σύνολο ελπίδων και προσδοκιών που επηρέασαν το τι επιτρέψατε στον εαυτό σας να δει. Καθώς περνούσε ο καιρός, αρχίσατε να επιτρέπετε να καταγράφονται και άλλες πληροφορίες. Σε αυτή την περίπτωση, έτυχε να είναι πληροφορίες που έρχονταν σε αντίθεση με τις προηγούμενες πεποιθήσεις σας ότι εσείς και αυτό το άτομο ταιριάζατε. Σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί να συμβαίνει το αντίθετο.

Για παράδειγμα, τι γίνεται αν γνωρίσετε κάποιον που θεωρείτε ότι είναι ένα ενδιαφέρον άτομο, αλλά με τον οποίο δεν έχετε καμία σεξουαλική χημεία; Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όπου συμβαίνει αυτό. Και όμως, με την πάροδο του χρόνου, σε πολλές από αυτές τις περιπτώσεις, καθώς οι δύο άνθρωποι γνώριζαν ο ένας τον άλλον, το σεξουαλικό ενδιαφέρον αναπτύχθηκε και εμπλούτισε τη σχέση τους. Αυτό, επίσης, μπορεί να είναι ένα παράδειγμα προκατάληψης επιβεβαίωσης, στο ότι έχουμε συγκεκριμένες ιδέες για το τι συνεπάγεται η σεξουαλική έλξη, και αν δεν αισθανόμαστε αυτά τα συγκεκριμένα πράγματα, υποθέτουμε (μερικές φορές λανθασμένα) ότι η έλξη δεν υπάρχει και δεν θα υπάρξει.

Η σεξουαλική έλξη είναι μόνο ένα παράδειγμα μιας από τις πτυχές μιας σχέσης που μπορεί να αναπτυχθεί καθώς μαθαίνουμε αν μπορούμε ή όχι να εμπιστευτούμε κάποιον άλλον. (Διαβάστε εδώ πώς θα διατηρήσετε τη σχέση σας υγιή)

Η εμπιστοσύνη δεν υπάρχει στο κενό. Δεν μπορείτε να καταλάβετε αν μπορείτε να εμπιστευτείτε κάποιον με βάση το πώς κινούνται τα μάτια του ή τι κάνει ή δεν κάνει με την έκφραση του προσώπου του. Η Esther Perel αναφέρει ότι “η εμπιστοσύνη είναι η ικανότητά μας κατά κάποιο τρόπο να ζούμε με αυτό που δεν θα μάθουμε ποτέ, αλλά να ανεχόμαστε με κάποιο τρόπο αυτό το άγνωστο αρκετά ώστε να μπορούμε να κινούμαστε και να παίρνουμε ρίσκα και να αγαπάμε”.

Η εμπιστοσύνη είναι κάτι που αναπτύσσεται με την πάροδο του χρόνου. Χτίζεται, καθώς δύο άνθρωποι γνωρίζονται μεταξύ τους. Μπορεί να καταστραφεί ή να χαθεί. Αλλά μπορεί επίσης να ξαναχτιστεί. Οι θεραπευτές ζευγαριών γνωρίζουν ότι οι σχέσεις μπορούν μερικές φορές να γίνουν ισχυρότερες από ποτέ, όταν ένα ζευγάρι καταβάλλει γνήσια προσπάθεια για την ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης.

Απαιτεί η εμπιστοσύνη αυθεντικότητα και γενναιοδωρία;

Το σημαντικό συμπέρασμα εδώ είναι ότι η εμπιστοσύνη δεν είναι κάτι που μπορούμε να δώσουμε ή να πάρουμε στα τυφλά. Και οι δύο άνθρωποι σε μια σχέση πρέπει να εργαστούν για να δείξουν ότι είναι αξιόπιστοι. Σε μια σχέση πρέπει να αναλάβετε την ευθύνη να δίνετε προσοχή σε αυτά που παρατηρείτε, σκέφτεστε και αισθάνεστε. Πρέπει επίσης να αναλάβετε την ευθύνη για τον τρόπο με τον οποίο ενεργείτε. Με άλλα λόγια, πρέπει να προσέχετε τον εαυτό σας, να έχετε επίγνωση αν το άλλο άτομο συμπεριφέρεται με αναξιόπιστους τρόπους– αλλά πρέπει επίσης να συμπεριφέρεστε και εσείς οι ίδιοι με αξιόπιστους τρόπους. Δεν μπορείτε να περιμένετε να σας εμπιστευτεί κάποιος άλλος αν εσείς δεν είστε αξιόπιστος.

Αλλά τέλος, αν επιλέξετε να επιτρέψετε στον εαυτό σας να είναι ευάλωτος, να ανεχθείτε το άγνωστο αρκετά ώστε να πάρετε τα ρίσκα που είναι μέρος της ύπαρξης σε μια σχέση, να θυμάστε ότι η εμπιστοσύνη απαιτεί δύναμη, αυθεντικότητα και γενναιοδωρία και από τους δύο συντρόφους σε μια σχέση. Δεν είναι κάτι που απλά δίνεις στα τυφλά, αλλά είναι κάτι που χτίζεις και ξαναχτίζεις, μαζί, με την πάροδο του χρόνου