Πόση δύναμη κρύβουν τα λόγια μας;

Πόση δύναμη μπορεί να κρύβουν τα λόγια μας; Είναι ικανά να αλλάξουν τους παλμούς της καρδιάς…ακόμα και την κρυσταλλική δομή του νερού!

Κατά τη δεκαετία του 1990, ο Dr Masaru Emoto, Ιάπωνας συγγραφέας, ερευνητής, φωτογράφος και επιχειρηματίας, πραγματοποίησε μια σειρά πειραμάτων παρατηρώντας τη φυσική επίδραση των λέξεων, των προσευχών, της μουσικής και του περιβάλλοντος στην κρυσταλλική δομή του νερού. Ο Emoto εξέθεσε το νερό σε διάφορες μεταβλητές και στη συνέχεια το πάγωσε, ώστε να σχηματιστούν κρυσταλλικές δομές.

Σε μια σειρά πειραμάτων, ο Emoto κόλλησε με ταινία διαφορετικές λέξεις, θετικές και αρνητικές, σε δοχεία γεμάτα με νερό. Το δοχείο νερού που είχε σφραγιστεί με θετικές λέξεις παρήγαγε πιο συμμετρικούς και αισθητικά ευχάριστους κρυστάλλους από το νερό σε δοχεία που είχαν σφραγιστεί με σκοτεινές, αρνητικές φράσεις. “Το νερό είναι ο καθρέφτης του νου“, σύμφωνα με τον Emoto. Η έρευνα του Emoto καταδεικνύει ότι η ανθρώπινη δονητική ενέργεια: οι λέξεις, προφορικές ή γραπτές, τα συναισθήματα και η μουσική επηρεάζουν τη μοριακή δομή του νερού. Αλλά δεν είναι μόνο το νερό που μπορούν να επηρεάσουν οι σκέψεις και τα συναισθήματά μας. Η έρευνα δείχνει ότι ακόμη και οι συσπάσεις της καρδιάς γίνονται ακανόνιστες, ακατάστατες, ασυνάρτητες με αρνητικά συναισθήματα, όπως ο θυμός ή η απογοήτευση. Αντίθετα, τα θετικά συναισθήματα, όπως η αγάπη ή η εκτίμηση, συνδέονται με ένα ομαλό, οργανωμένο, συνεκτικό μοτίβο.

Πολλοί άνθρωποι έχουν αναπαράγει το πείραμα ρυζιού του Emoto. Κρατούσαν δύο σημαδεμένα βάζα με μαγειρεμένο λευκό ρύζι πάνω στο πιάνο τους, όχι πολύ μακριά μεταξύ τους, ώστε να έχουν το ίδιο φως και την ίδια θερμοκρασία δωματίου κ.λπ. Προς το ρύζι στα αριστερά, κατεύθυναν καθημερινά τις φωνές τους, λέγοντας “Ευχαριστώ! Είσαι πανέμορφη!” Προς το ρύζι στα δεξιά, έλεγαν: “Ανόητε! Βρωμάς! Τρεις μήνες αργότερα το ρύζι στο πρώτο βάζο ήταν λίγο γκρίζο, ενώ το ρύζι στο δεύτερο βάζο ήταν σχεδόν μαύρο και είχε αρχίσει να αποσυντίθεται. Μετά από άλλους τρεις μήνες, το ρύζι στο πρώτο βάζο ήταν ακόμα σε αρκετά καλή κατάσταση, ενώ το ρύζι στο δεύτερο βάζο (με τα αρνητικά λόγια) είχε αποσυντεθεί εντελώς και, στην πραγματικότητα, μύριζε άσχημα.

Τι επίδραση έχουν οι λέξεις με συναισθηματική φόρτιση στους ανθρώπους;

Το νερό αποτελεί το 70 τοις εκατό του ρυζιού καθώς και του σώματός μας. Ενώ υπάρχουν πολλά ψυχολογικά στοιχεία για τη δύναμη των λέξεων, υπάρχει έλλειψη βιολογικών ερευνών για το θέμα αυτό. Ένα παράδειγμα της πρώτης προσέγγισης είναι η έρευνα του David Chamberlain, ψυχολόγου από το Σαν Ντιέγκο και ενός από τους πρώτους πρωτοπόρους της Προγεννητικής και Περιγεννητικής Ψυχολογίας. Σύμφωνα με τον Chamberlain, οι αναμνήσεις από τη γέννηση που προκύπτουν κατά τη διάρκεια μιας ψυχοθεραπείας προσανατολισμένης στην ενόραση καταδεικνύουν πώς τα μωρά μπορούν να τραυματιστούν και να δηλητηριαστούν για δεκαετίες από άσχημα σχόλια όπως “Τι έχει το κεφάλι της“. Ή, “Πω, αυτό το μωρό μοιάζει να είναι άρρωστο“.

Ποια είναι τα ψυχολογικά εργαλεία με προσανατολισμό την ενόραση και πως βοηθούν;

Ύπνωση

Ένα άλλο παράδειγμα του πώς οι λέξεις μπορούν να επηρεάσουν το μυαλό και πώς το μυαλό με τη σειρά του μπορεί να επηρεάσει το σώμα είναι η ύπνωση. Η ύπνωση περιγράφεται καλύτερα ως μια τροποποιημένη κατάσταση συνείδησης, παρόμοια με τη χαλάρωση, το διαλογισμό ή τον ύπνο. Παραδοσιακά, οι ψυχολόγοι και οι νευροεπιστήμονες ήταν επιφυλακτικοί απέναντι στην ύπνωση και δυσπιστούσαν απέναντι στις υποκειμενικές αναφορές των συμμετεχόντων για βαθιές αλλαγές στην αντίληψη μετά από συγκεκριμένες υποδείξεις. Ωστόσο, η έλευση της γνωστικής νευροεπιστήμης και η εφαρμογή των μεθόδων νευροαπεικόνισης στην ύπνωση επέφερε την επικύρωση των υποκειμενικών αντιδράσεων των συμμετεχόντων στην ύπνωση. Ως εκ τούτου, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το 1958 ο Αμερικανικός Ιατρικός Σύλλογος πρότεινε να συμπεριληφθεί η ύπνωση στο πρόγραμμα σπουδών των ιατρικών σχολών και το 1960 ο Σύλλογος Αμερικανών Ψυχολόγων αναγνώρισε επίσημα τη θεραπευτική χρήση της ύπνωσης από τους ψυχολόγους.

Άτομα που πάσχουν από χρόνιο πόνο, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και διαταραχή μετατραυματικού στρές έχουν επωφεληθεί από την ύπνωση. Οι ψυχοθεραπευτές έχουν επίσης χρησιμοποιήσει με επιτυχία την ύπνωση στην υπηρεσία της ηλικιακής παλινδρόμησης και της αποκάλυψης παρελθοντικών τραυμάτων. Αυτό που μας διδάσκει η ύπνωση είναι ότι τα λόγια ενός ατόμου το οποίο γίνεται αντιληπτό από το υποκείμενο ότι έχει συγκεκριμένες δυνάμεις μπορούν να αλλάξουν τη σωματική κίνηση (“Το χέρι σαε είναι ελαφρύ σαν πούπουλο, αφήστε το να σηκωθεί προς τον ουρανό”) ή να παράσχουν αναλγησία για επώδυνες διαδικασίες.

Placebos

Η ύπνωση και τα εικονικά φάρμακα (placebo) έχουν πολλά κοινά. Τι είναι το εικονικό φάρμακο; Το εικονικό φάρμακο είναι μια ανενεργή θεραπεία, που μερικές φορές αποκαλείται “χάπι ζάχαρης“. Στην πραγματικότητα, ένα εικονικό φάρμακο μπορεί να είναι ένα χάπι, ένα δισκίο, μια ένεση, μια ιατρική συσκευή ή μια πρόταση. Όποια και αν είναι η μορφή, τα εικονικά φάρμακα συχνά μοιάζουν με την πραγματική ιατρική θεραπεία που μελετάται, εκτός από το ότι δεν περιέχουν το ενεργό φάρμακο. Η χρήση εικονικών φαρμάκων σε κλινικές δοκιμές βοηθά τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα κατά πόσον μια νέα ιατρική θεραπεία είναι ασφαλέστερη και αποτελεσματικότερη από το να μην υπάρχει καθόλου θεραπεία.

Αυτό ονομάζεται “φαινόμενο εικονικού φαρμάκου“. Το φαινόμενο placebo περιγράφει κάθε ψυχολογική ή σωματική επίδραση που έχει μια θεραπεία placebo σε ένα άτομο. Έχει αποδειχθεί ότι τα εικονικά φάρμακα προκαλούν μετρήσιμες, φυσιολογικές αλλαγές, όπως αύξηση του καρδιακού ρυθμού ή της αρτηριακής πίεσης. Τα εικονικά φάρμακα μπορούν να μειώσουν τα συμπτώματα πολλών παθήσεων, όπως η νόσος του Πάρκινσον, η κατάθλιψη, το άγχος, το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και ο χρόνιος πόνος. Οι ερευνητές έχουν επανειλημμένα δείξει ότι παρεμβάσεις όπως ο “εικονικός” βελονισμός είναι εξίσου αποτελεσματικές με τον βελονισμό. Ο εικονικός βελονισμός χρησιμοποιεί ανασυρόμενες βελόνες που δεν τρυπούν το δέρμα.

Οι παρεμβάσεις εικονικού φαρμάκου ποικίλλουν σε ισχύ ανάλογα με πολλούς παράγοντες. Για παράδειγμα, μια ένεση προκαλεί ισχυρότερη επίδραση εικονικού φαρμάκου από ό,τι ένα δισκίο. Δύο δισκία λειτουργούν καλύτερα από ένα, οι κάψουλες είναι ισχυρότερες από τα δισκία και τα μεγαλύτερα χάπια προκαλούν μεγαλύτερες αντιδράσεις. Μια ανασκόπηση πολλαπλών μελετών διαπίστωσε ότι ακόμη και το χρώμα των χαπιών έκανε διαφορά στα αποτελέσματα του εικονικού φαρμάκου.

Το θετικό όφελος για την υγεία που βιώνει ένας ασθενής ως απάντηση σε ένα εικονικό φάρμακο είναι συνάρτηση των συμβόλων, των τελετουργιών και των συμπεριφορών που ενσωματώνονται στην κλινική τους συνάντηση. Μέρος της δύναμης του εικονικού φαρμάκου έγκειται στις προσδοκίες του ατόμου που τα λαμβάνει. Οι προσδοκίες αυτές μπορεί να σχετίζονται με τη θεραπεία, την ουσία ή τον συνταγογραφούντα γιατρό. Εάν αυτές οι προσδοκίες είναι θετικές, ο ασθενής θα έχει θετική ανταπόκριση στο εικονικό φάρμακο και το αντίστροφο.

Αυτό μοιάζει πολύ με την ύπνωση. Όσο περισσότερο περιμένει το υποκείμενο ότι η ύπνωση θα λειτουργήσει, τόσο βαθύτερα θα εισέλθει σε υπνωτική έκσταση. Ένα άτομο που περιμένει ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα, όπως η ανακούφιση από τον πόνο, θα ξεκινήσει μέσω των νοητικών του λειτουργιών έναν καταρράκτη φυσιολογικών αντιδράσεων (ορμονικών, ανοσολογικών κ.λπ.) που θα προκαλέσουν αποτελέσματα παρόμοια με αυτά που μπορεί να έχει επιτύχει ένα φάρμακο.

Πώς επηρεάζουν οι λέξεις τον εγκέφαλό σας;

Αυτή η διαδικασία των προσδοκιών επεκτείνεται μέχρι και στον εγκέφαλό μας. Έχει πλέον διαπιστωθεί ότι οι άνθρωποι εξαρτώνται από τις αισθήσεις τους για να αντιληφθούν τον κόσμο, τον εαυτό τους και ο ένας τον άλλον. Παρά το γεγονός ότι οι αισθήσεις είναι το μοναδικό παράθυρο προς τον έξω κόσμο, οι άνθρωποι σπάνια αμφισβητούν το πόσο πιστά αναπαριστούν την εξωτερική φυσική πραγματικότητα. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 20 ετών, η νευροεπιστημονική έρευνα αποκάλυψε ότι ο εγκεφαλικός φλοιός παράγει συνεχώς προβλέψεις για το τι θα συμβεί στη συνέχεια και ότι οι νευρώνες που είναι υπεύθυνοι για την αισθητηριακή επεξεργασία κωδικοποιούν μόνο τη διαφορά μεταξύ των προβλέψεών μας και της πραγματικής πραγματικότητας.

Μια ομάδα νευροεπιστημόνων του Τεχνικού Πανεπιστήμιού Δρέσδης με επικεφαλής την Katharina von Kriegstein παρουσιάζει νέα ευρήματα που δείχνουν ότι όχι μόνο ο εγκεφαλικός φλοιός, αλλά ολόκληρη η ακουστική οδός, αναπαριστά τους ήχους σύμφωνα με τις προηγούμενες προσδοκίες. Η ομάδα της Δρέσδης βρήκε ενδείξεις ότι η διαδικασία αυτή κυριαρχεί και στα πιο πρωτόγονα και εξελικτικά διατηρημένα τμήματα του εγκεφάλου. Όλα όσα αντιλαμβανόμαστε μπορεί να είναι βαθιά μολυσμένα από τις υποκειμενικές μας πεποιθήσεις για τον φυσικό κόσμο.