Πρόωρη γήρανση: Ποιος ο ρόλος της χρόνιας φλεγμονής;

Ο Claudio Franceschi, ένας παγκοσμίου φήμης επιστήμονας, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια (Ιταλία) και επικεφαλής του Ερευνητικού Εργαστηρίου Συστημάτων Ιατρικής Υγιεινής Γήρανσης στο Πανεπιστήμιο Lobachevsky, μαζί με άλλα μέλη μιας διεθνούς ερευνητικής ομάδας, περιέγραψε τους μηχανισμούς στους οποίους βασίζεται η χρόνια φλεγμονή και αναγνώρισε διάφορους παράγοντες κινδύνου που οδηγούν σε ασθένειες. Όπως σημειώνει στο άρθρο του «Χρόνια φλεγμονή: Αιτιολογία της νόσου καθ ‘όλη τη διάρκεια της ζωής», που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Medicine, οι βασικές αιτίες της χρόνιας φλεγμονής είναι οι λοιμώξεις, η σωματική αδράνεια, ο τρόπος διατροφής, περιβαλλοντικοί παράγοντες, τα τοξικά χημικά και το ψυχολογικό στρες.

Τι είναι θεωρία «φλεγμονής-γήρανσης»;

Η πολυετής έρευνα του καθηγητή Claudio Franceschi έχει οδηγήσει στη θεωρία της «φλεγμονής-γήρανσης», σύμφωνα με την οποία η γήρανση είναι μια γενική φλεγμονώδης διαδικασία, που εμπλέκει όλο το σώμα, προκαλεί ασθένειες που συνδέονται με την ηλικία, όπως η νόσος του Alzheimer, η αθηροσκλήρωση, η καρδιαγγειακή νόσος, ο διαβήτης και ο καρκίνος.

Οι χρόνιες φλεγμονώδεις ασθένειες συγκαταλέγονται στις κύριες αιτίες θανάτου και υπάρχουν αρκετές αποδείξεις πλέον, που δείχνουν ότι η χρόνια φλεγμονή, παρατηρείται σε ολόκληρη τη ζωή ενός ανθρώπου.

Σύμφωνα με τον Δρ. Franceschi, ένα από σημαντικότερα επιτεύγματα της επιστήμης μέχρι σήμερα, είναι η έννοια της γήρανσης του ανοσοποιητικού συστήματος, η οποία επιτρέπει στους ερευνητές να χαρακτηρίζουν την ανοσολογική λειτουργία ενός ατόμου και να προβλέπουν τις αιτίες της θνησιμότητας του με μεγαλύτερη ακρίβεια, από το να στηρίζονται μόνο στην χρονολογική του ηλικία. Ωστόσο, οι ειδικοί τονίζουν ότι πέραν από τους βιοδείκτες της φλεγμονής, όπως η C-αντιδρούσα πρωτεΐνη, οι ιντερλευκίνες 1 και 6 και οι παράγοντες νέκρωσης ενός όγκου, είναι σημαντικό να μελετηθούν προσθετοί βιοδείκτες του ανοσοποιητικού συστήματος, οι οποίοι διαφέρουν κατά πολύ από άτομο σε άτομο, όπως οι υποομάδες Τ- και Β-λεμφοκυττάρων, τα μονοκύτταρα κλπ.

Ποιοι παράγοντες συμβάλλουν στη συστηματική χρόνια φλεγμονή και την γήρανση;

Οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει ότι κοινωνικοί, περιβαλλοντικοί και παράγοντες που αφορούν τον τρόπο ζωής ενός ατόμου, συμβάλλουν στη εμφάνιση συστηματικής χρόνιας φλεγμονής, οι οποίοι στην ολότητα τους αποτελούν την κύρια αιτία αναπηρίας και θνησιμότητας σε παγκόσμιο επίπεδο.

Για να προσδιοριστούν οι παράγοντες γήρανσης και κατά συνέπεια φλεγμονής, σύμφωνα με την θεωρία «φλεγμονής-γήρανσης», οι επιστήμονες χρησιμοποιούν τις λεγόμενες διαδικασίες γήρανσης, δηλαδή γονιδιωματικές, μεταγραφικές και πρωτεομικές αναλύσεις (omics), τονίζοντας, ωστόσο, ότι παρόλο που η εξέλιξη της γήρανσης καθορίζεται από την στιγμή της εμβρυικής ανάπτυξης, υπάρχουν και άλλοι ισχυροί παράγοντες που επηρεάζουν ολόκληρο τον κύκλο ζωής ενός ανθρώπου, όπως ο ίδιος ο τρόπος ζωής του, στρεσογόνοι παράγοντες, το ιστορικό εμβολιασμού του και τα κοινωνικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά του από την γέννηση έως την ενηλικίωση του. Αυτοί οι παράγοντες λοιπόν, πρέπει να προσδιορίζονται και να λαμβάνονται υπόψη όσο το δυνατόν περισσότερο.

Ποιος ο ρόλος της χρόνιας φλεγμονής στη γήρανση και τη θνησιμότητα;

Ο ακριβής ρόλος της χρόνιας φλεγμονής στη γήρανση και τη θνησιμότητα δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί με ακρίβεια, με τους επιστήμονες, να χρησιμοποιούν σήμερα μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την μελέτη των μηχανισμών που προκαλούν χρόνια φλεγμονή, ώστε να καταφέρουν να ανακαλύψουν τον ρόλο που παίζει στην γήρανση και την θνησιμότητα και να είναι σε θέση να προβλέψουν τις αλλαγές που μπορεί να συμβούν στην υγεία ενός ατόμου καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του.

Συμπερασματικά

Τα αποτελέσματα της έρευνας αποκαλύπτουν νέες στρατηγικές έγκαιρης διάγνωσης, πρόληψης και θεραπείας ενός ευρέος φάσματος ασθενειών που σχετίζονται με τη χρόνια φλεγμονή. Η πρόληψη και η θεραπεία των φλεγμονωδών διεργασιών, αναμένεται ότι θα βοηθήσει στην επιβράδυνση της γήρανσης και στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής των ανθρώπων.