Διατροφή, Θεραπεία

Προβιοτικά: Πώς αντισταθμίζουν τις αρνητικές επιπτώσεις των αντιβιοτικών;

Τις τελευταίες δεκαετίες, η χρήση των αντιβιοτικών έχει αυξηθεί κατακόρυφα σε όλο τον κόσμο. Παρόλο που τα αντιβιοτικά είναι αποτελεσματικά ενάντια σε δυνητικά απειλητικά για τη ζωή παθογόνα βακτήρια, η χρήση τους μπορεί ταυτόχρονα να διαταράξει τη σύνθεση και λειτουργία της μικροχλωρίδας του εντέρου. Συγκεκριμένα, η χρήση αντιβιοτικών μπορεί να μειώσει την ποικιλομορφία και την αφθονία των ευεργετικών βακτηρίων του εντέρου, με αποτέλεσμα να επιτρέπει τον πολλαπλασιασμό των παθογόνων βακτηρίων, αυξάνοντας το ενδεχόμενο μόλυνσης από αυτά.

Αυτές οι αλλαγές που προκαλεί η χρήση αντιβιοτικών στη μικροχλωρίδα του εντέρου μπορούν να οδηγήσουν σε γαστρεντερικά συμπτώματα, όπως η διάρροια, σε μεγάλο ποσοστό ανθρώπων (5-35%). Επιπλέον, στοιχεία από μελέτες σε ζώα έχουν δείξει πως η διατάραξη της σύνθεσης της μικροχλωρίδας του εντέρου, λόγω της χρήσης αντιβιοτικών, μπορεί να έχει και μόνιμες αρνητικές επιπτώσεις, όπως ο αυξημένος κίνδυνος παχυσαρκίας και οι αλλεργίες.

Μια πρόσφατη συστηματική ανασκόπηση μελετών, που δημοσιεύθηκε στο Journal of Medical Microbiology, πρότεινε πως η λήψη συμπληρωμάτων με προβιοτικά θα μπορούσε να αποτρέψει ή να μειώσει τις αρνητικές επιδράσεις των αντιβιοτικών στη σύνθεση και ποικιλομορφία της μικροχλωρίδας του εντέρου, αλλά και να μειώσει τον κίνδυνο διάρροιας, που σχετίζεται με τη χρήση των αντιβιοτικών.

Τι είναι τα προβιοτικά;

Τα προβιοτικά είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί, οι οποίοι συνήθως ανήκουν στα γένη Lactobacillus, Bifidobacterium και Saccharomyces, και η πρόσληψή τους έχει ευεργετικά αποτελέσματα για την υγεία του ανθρώπου.

Μελέτες στο παρελθόν έχουν δείξει πως η ταυτόχρονη λήψη αντιβιοτικών και προβιοτικών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο διάρροιας, που σχετίζεται με τα αντιβιοτικά. Τα προβιοτικά θεωρείται πως μπορούν να καταστείλουν την ανάπτυξη των παθογόνων ή επιβλαβών βακτηρίων, τα οποία παράγουν μεταβολίτες που αλλάζουν τη σύνθεση της εντερικής μικροχλωρίδας, να ρυθμίσουν το ανοσοποιητικό σύστημα, καθώς και να προστατέψουν την ακεραιότητα του εντερικού φραγμού.

Ωστόσο, μερικοί γιατροί διστάζουν να συνταγογραφήσουν προβιοτικά, λόγω ανησυχιών πως αυτά θα αλλάξουν τη σύνθεση της εντερικής μικροχλωρίδας μακροπρόθεσμα. Για την απόκτηση σαφήνειας σχετικά με το πώς τα συμπληρώματα προβιοτικών επηρεάζουν τη σύνθεση της μικροχλωρίδας του εντέρου, ερευνητές από το Τέξας διεξήγαγαν πρόσφατα μια συστηματική ανασκόπηση, τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύθηκαν στο Journal of Medical Microbiology, όπως προαναφέρθηκε.

Τι μπορεί να προσφέρει η ταυτόχρονη λήψη αντιβιοτικών και προβιοτικών;

Η προαναφερθείσα ανασκόπηση περιέλαβε δεδομένα από 22 τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές που αφορούσαν την επίδραση των αντιβιοτικών και των προβιοτικών στη σύνθεση της μικροχλωρίδας του εντέρου και των γαστρεντερικών συμπτωμάτων, όταν αυτά χρησιμοποιούνταν ξεχωριστά ή όταν συνταγογραφούνταν ταυτόχρονα.

Μεταξύ των μελετών που αφορούσαν τη χρήση αντιβιοτικών σε συνδυασμό με τα αντιβιοτικά, πέντε μελέτες ανέφεραν μείωση της διάρροιας και άλλων γαστρεντερικών συμπτωμάτων, ενώ τέσσερις από αυτές διαπίστωσαν πως η λήψη συμπληρωμάτων με προβιοτικά απέτρεψε τη μείωση της μικροβιακής ποικιλομορφίας που προκαλείται από τα αντιβιοτικά και βοήθησε στην αποκατάσταση της αρχικής σύνθεσης της εντερικής μικροχλωρίδας πριν τη χρήση αντιβιοτικών.

Για παράδειγμα, η χρήση αντιβιοτικών συσχετίστηκε με μείωση των βακτηρίων του εντέρου που ανήκουν στο γένος Firmicutes και αύξηση αυτών που ανήκουν στο γένος Proteobacteria. Τα βακτήρια του γένους Firmicutes τείνουν να είναι ευεργετικά για την υγεία, ενώ αντιθέτως η αφθονία αυτών του γένους Proteobacteria σχετίζεται με την ανισορροπία της σύνθεσης της μικροχλωρίδας του εντέρου και νοσηρότητα.  Η λήψη προβιοτικών σε συνδυασμό με τα αντιβιοτικά μπόρεσε να μετριάσει τις αλλαγές στη συγκέντρωση αυτών των βακτηρίων, αλλά όχι να τις αναστρέψει εντελώς.

Ωστόσο, η μεμονωμένη λήψη προβιοτικών είχε πιο μεταβλητά αποτελέσματα, καθώς μόνο 4 από τις 11 μελέτες ανέφεραν αύξηση της ποικιλότητας της μικροχλωρίδας του εντέρου. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι τα άτομα που δεν χρησιμοποιούσαν αντιβιοτικά είχαν ήδη μια υγιή σύνθεση μικροχλωρίδας του εντέρου, με αποτέλεσμα αυτό να περιόρισε την επίδραση των προβιοτικών.

Είναι ευεργετική η ταυτόχρονη λήψη αντιβιοτικών και προβιοτικών;

Τα ευρήματα της παραπάνω ανασκόπησης υποστηρίζουν ξεκάθαρα τη χρήση προβιοτικών για τη βελτίωση των αρνητικών επιδράσεων των αντιβιοτικών στη σύνθεση της εντερικής μικροχλωρίδας και στο πεπτικό σύστημα. Εκτός όμως από τα ευρήματα αυτά, πολλές ακόμη μελέτες έχουν δείξει πως η προσθήκη προβιοτικών κατά τη λήψη αντιβιοτικών μπορεί να προστατέψει τον εντερικό φραγμό και το ανοσοποιητικό σύστημα, να βοηθήσει στην εξάλειψη των λοιμώξεων και στη μείωση της εμφάνισης ανθεκτικών στα αντιβιοτικά μικροβίων.

Επιπλέον, έχει διαπιστωθεί πως η επέκταση της χρήσης των προβιοτικών και λίγο μετά τη διακοπή της αντιβιοτικής θεραπείας μπορεί να είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση των ευεργετικών αποτελεσμάτων όσον αφορά τη σύνθεση της εντερικής μικροχλωρίδας και μείωση των γαστρεντερικών συμπτωμάτων.

Επομένως, δεδομένων των ευεργετικών επιδράσεων της λήψης προβιοτικών και της έλλειψης αντικρουόμενων απόψεων, θεωρείται πως δεν υπάρχει λόγος να μην χρησιμοποιούνται τα συμπληρώματα προβιοτικών σε συνδυασμό με τα αντιβιοτικά.


+ 2 πηγές

©2022 WikiHealth All Rights Reserved

Probiotics may offset gut damage caused by antibiotics https://www.medicalnewstoday.com/articles/probiotics-may-offset-gut-damage-caused-by-antibiotics

Effect of adding probiotics to an antibiotic intervention on the human gut microbial diversity and composition: a systematic review https://www.microbiologyresearch.org/content/journal/jmm/10.1099/jmm.0.001625