Ψευδάργυρος: Ποια είναι η σημασία του για την υγεία του ανθρώπινου οργανισμού;

Ο ψευδάργυρος είναι ένα ιχνοστοιχείο απαραίτητο για πολλές από τις φυσιολογικές λειτουργίες και τα συστήματα του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του ανοσοποιητικού συστήματος, της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα, της πήξης του αίματος, της επούλωσης των πληγών και των αισθήσεων της γεύσης και της όσφρησης.

Ο ψευδάργυρος βοηθά επίσης στην ανάπτυξη και πολλαπλασιασμό των κυττάρων, στη δόμηση των πρωτεϊνών και τη δημιουργία του DNA, με αποτέλεσμα να είναι εξαιρετικά σημαντική η πρόσληψη επαρκούς ποσότητάς του κατά τη διάρκεια των περιόδων ταχείας ανάπτυξης, όπως η εγκυμοσύνη, η παιδική ηλικία και η εφηβεία.

Ποιος είναι ο ρόλος του ψευδάργυρου;

Ο ψευδάργυρος βρίσκεται σε όλα τα κύτταρα του σώματος και είναι απαραίτητος για τη δράση των ενζύμων, των πρωτεϊνών και του DNA. Δεδομένου του ότι ο ψευδάργυρος δεν μπορεί να παραχθεί στο σώμα, είναι απαραίτητη η πρόσληψή του μέσω της διατροφής ή μέσω της λήψης συμπληρωμάτων διατροφής. Οι μυς και τα οστά είναι τα μέρη του σώματος στα οποία κυρίως αποθηκεύεται ο ψευδάργυρος.

Μερικές καταστάσεις στις οποίες είναι σημαντικός ο ψευδάργυρος είναι οι εξής:

• Ανοσοποιητικό σύστημα: Το σώμα χρειάζεται το ψευδάργυρο για την καταπολέμηση των λοιμώξεων και όσα άτομα δεν προσλαμβάνουν επαρκή ποσότητά του διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο μολύνσεων.
• Επούλωση πληγών: Ο ψευδάργυρος υποστηρίζει την υγεία του δέρματος και η έλλειψή του μπορεί να οδηγήσει σε δερματικές αλλαγές που μοιάζουν με έκζεμα.
• Κοινό κρυολόγημα: Η έρευνα έχει δείξει πως η λήψη ορισμένων προϊόντων ψευδαργύρου (παστίλιες, σιρόπι) μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της διάρκειας και της σοβαρότητας των συμπτωμάτων του κοινού κρυολογήματος.
• Εκφύλιση της ωχράς κηλίδας: Μελέτες έχουν δείξει πως ο ψευδάργυρος είναι σημαντικός για την πρόληψη, αλλά και επιβράδυνση της εξέλιξης της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας που σχετίζεται με την ηλικία.
• Γεύση και οσμή: Ο ψευδάργυρος είναι ζωτικής σημασίας για ένα από τα ένζυμα που είναι απαραίτητα για την αίσθηση της γεύσης και της οσμής.

Ποια είναι η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη ψευδαργύρου;

Ποιες είναι οι καλύτερες πηγές πρόσληψης ψευδαργύρου;

• Οστρακοειδή (στρείδια, καβούρι, αστακός)
• Πουλερικά
• Βοδινό κρέας
• Όσπρια
• Ξηροί καρποί & σπόροι
• Δημητριακά ολικής αλέσεως
• Αυγά

Σε γενικές γραμμές, οι χορτοφαγικές δίαιτες έχουν χαμηλότερη περιεκτικότητα σε ψευδάργυρο σε σχέση με τις μη χορτοφαγικές, καθώς τα όσπρια και τα δημητριακά ολικής αλέσεως που είναι οι κυριότερες φυτικές πηγές ψευδάργυρου, περιέχουν ουσίες οι οποίες συνδέονται με το ψευδάργυρο και μειώνουν την απορρόφησή του στο σώμα.

Όσον αφορά τα συμπληρώματα ψευδαργύρου, αυτά διατίθενται σε διάφορες μορφές και περιέχουν διάφορες συγκεντρώσεις ψευδαργύρου. Δύο από τις κύριες μορφές είναι ο θειικός και ο γλυκονικός ψευδάργυρος, εκ των οποίων ο θειικός περιέχει μεγαλύτερες συγκεντρώσεις ψευδαργύρου. Τα συμπληρώματα ψευδαργύρου θα πρέπει πάντα να λαμβάνονται μαζί με το φαγητό για την πρόληψη των στομαχικών διαταραχών.

Πότε μπορεί να χρειάζεται μεγαλύτερη πρόσληψη ψευδαργύρου;

Η ανεπάρκεια ψευδαργύρου είναι σπάνια, αλλά υπάρχουν ορισμένες συνθήκες που μπορεί να αυξήσουν την ανάγκη για ψευδάργυρο. Αυτές περιλαμβάνουν τα εξής:

• Σύνδρομο Down
• Ορισμένες μορφές αναιμίας (δρεπανοκυτταρική αναιμία, θαλασσαιμία)
• Εντεροπαθητική ακροδερματίτιδα
• Εκτεταμένα εγκαύματα
• Παρατεταμένο στρες
• Χρήση διουρητικών για μεγάλο χρονικό διάστημα
• Σύνδρομα δυσαπορρόφησης (νόσος του Crohn, κοιλιοκάκη, κυστική ίνωση, ελκώδης κολίτιδα)
• Χρόνια ηπατική ή νεφρική νόσος
• Υπερβολική ή παρατεταμένη διάρροια
• Αλκοολισμός
• Κίρρωση του ήπατος
• Διατροφικές διαταραχές (ανορεξία, βουλιμία)

Τι μπορεί να προκαλέσει η υπερβολική πρόσληψη ψευδαργύρου;

Η πρόσληψη υπερβολικής ποσότητας ψευδαργύρου μέσω της διατροφής είναι σπάνια και παρατηρείται συνήθως μόνο σε συνδυασμό με την υπερβολική λήψη συμπληρωμάτων διατροφής. Η λήψη δύο ή περισσότερων γραμμαρίων ψευδαργύρου την ημέρα μπορεί να οδηγήσει σε τοξικότητα. Τα συμπτώματα της τοξικότητας του ψευδαργύρου είναι τα εξής:

• Ναυτία και έμετος
• Μειωμένη όρεξη
• Πόνος ή κράμπες στην κοιλιά
• Πονοκέφαλος
• Διάρροια
• Υπνηλία
• Δυσάρεστη μεταλλική γεύση στο στόμα

Η μακροχρόνια κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων ψευδαργύρου μπορεί επίσης να οδηγήσει σε ανεπάρκεια χαλκού, διότι ο ψευδάργυρος ανταγωνίζεται το χαλκό για την απορρόφηση από το έντερο.