“Ο γάμος σκοτώνει τον έρωτα”: Ισχύει τελικά κι αν ναι πως μπορούμε να το διαχειριστούμε;

Μόνο στα παραμύθια τα ζευγάρια παντρεύονται και ζουν ευτυχισμένα. Στην πραγματική ζωή, όλοι οι γάμοι έχουν τα πάνω και τα κάτω τους, τις καλές και τις κακές στιγμές τους. Αλλά ενώ πολλά ζευγάρια είναι γενικά ικανοποιημένα από τις σχέσεις τους, άλλα απογοητεύονται πολύ από τις δικές τους, είτε χωρίζουν τελικά με τον σύντροφό τους είτε όχι.

Η παρακμή της ικανοποίησης από τη σχέση είναι αναπόφευκτη

Όπως επισημαίνουν οι ψυχολόγοι του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας στο Chapel Hill, Danielle Weber και Donald Baucom, οι πρώτοι μήνες του γάμου είναι οι πιο ευτυχισμένοι για όλα σχεδόν τα ζευγάρια. Ωστόσο, η ένταση των θετικών συναισθημάτων που είναι τόσο χαρακτηριστική για το στάδιο του μήνα του μέλιτος είναι απλώς μη βιώσιμη, καθώς κάθε σύντροφος αισθάνεται το ισχυρό τράβηγμα της πραγματικότητας που τον απομακρύνει από τη συζυγική ευτυχία. Υπάρχουν καριέρες που πρέπει να ακολουθήσουν, παιδιά που πρέπει να μεγαλώσουν, οικονομικά ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπίσουν, και όλα αυτά αφαιρούν από την έκσταση του γάμου.

Ορισμένα ζευγάρια καταφέρνουν να διατηρούν ένα λογικό επίπεδο ενθουσιασμού στο γάμο τους. Αυτά είναι τα ευτυχισμένα ζευγάρια που όλοι φιλοδοξούμε να μιμηθούμε. Άλλα ζευγάρια αφήνουν τους γάμους τους να εξελίσσονται σε έναν φαύλο κύκλο κακίας γεμάτο θυμό και πικρία. Αυτά είναι τα ζευγάρια που συνήθως αναζητούν συμβουλευτική καθοδήγηση, συνήθως μόνο όταν είναι πολύ αργά για να σώσουν το γάμο τους.

Ακόμα, άλλα ζευγάρια παραμένουν ευγενικά μεταξύ τους, παρόλο που ο γάμος τους έχει γίνει άτονος. Δεν είναι τόσο πολύ ότι υπάρχει κάτι αρνητικό στη σχέση τους. Απλώς δεν υπάρχουν και πολλά θετικά σε αυτήν.

Δεν είναι κακό, αλλά ούτε και ιδιαίτερα καλό

Αυτή η τελευταία ομάδα είναι που ενδιαφέρει περισσότερο τους Weber και Baucom ως συμβούλους γάμου. Σύμφωνα με τους Weber και Baucom, έχουν αναπτυχθεί αρκετά αποτελεσματικές θεραπευτικές τεχνικές για να βοηθήσουν τα ζευγάρια να μειώσουν την αρνητικότητα στη σχέση τους. Μέχρι πρόσφατα, ωστόσο, οι θεραπευτές έδιναν μικρότερη βαρύτητα στο να βοηθήσουν τα ζευγάρια να ενισχύσουν τις θετικές αλληλεπιδράσεις.

Εν μέρει, αυτή η κατάσταση απορρέει από τη λανθασμένη αντίληψη ότι το θετικό και το αρνητικό είναι δύο πόλοι σε μια συναισθηματική κλίμακα. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, η μείωση των αρνητικών αλληλεπιδράσεων θα πρέπει να ενισχύσει τη συνολική θετικότητα της σχέσης. Αλλά τα ζευγάρια μπορεί να παραμένουν δυσαρεστημένα με τη σχέση τους ακόμη και όταν οι αρνητικές αλληλεπιδράσεις είναι λίγες.

Η έρευνα μας δείχνει ότι η ευχαρίστηση και ο πόνος επεξεργάζονται σε διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου. Αυτό σημαίνει ότι η μείωση του πόνου δεν οδηγεί απαραίτητα σε μια ευχάριστη εμπειρία. Και έτσι συμβαίνει και με τις θετικές και αρνητικές αλληλεπιδράσεις μέσα σε μια σχέση.

Οι θετικές εμπειρίες κάνουν έναν γάμο διασκεδαστικό, ενώ οι αρνητικές τον κάνουν δυστυχισμένο. Παρόλο που η μείωση της αρνητικότητας μπορεί να κάνει μια σχέση πιο ανεκτή, η αύξηση της θετικότητας είναι ο μόνος τρόπος για να γίνει πιο ικανοποιητική.

Οι Weber και Baucom σημειώνουν ότι υπάρχουν δύο κοινοί λόγοι για τους οποίους οι θετικές εμπειρίες τείνουν να μειώνονται με την πάροδο του γάμου. Ο πρώτος λόγος είναι ότι οι εξωτερικές απαιτήσεις περιορίζουν τις ευκαιρίες που έχει ένα ζευγάρι για θετικές αλληλεπιδράσεις. Η καριέρα και η ανατροφή των παιδιών ειδικότερα απαιτούν σημαντικό χρόνο και προσοχή από κάθε σύντροφο, και αυτά μπορούν να προκαλέσουν και αρκετό άγχος. Ως αποτέλεσμα, το ζευγάρι περνάει λιγότερο ποιοτικό χρόνο μαζί, οπότε έχει λιγότερες ευκαιρίες να κάνει πράγματα που είναι ευχάριστα μαζί.

Ο δεύτερος λόγος είναι ότι οι δραστηριότητες που κάποτε το ζευγάρι απολάμβανε να κάνει μαζί γίνονται με την πάροδο του χρόνου αδιάφορες. Το κύριο παράδειγμα εδώ είναι το σεξ. Στην αρχή κάθε νέας στενής σχέσης, το σεξ είναι συναρπαστικό καθώς οι σύντροφοι γνωρίζονται μεταξύ τους. Αλλά με την πάροδο του χρόνου, τα ζευγάρια συχνά πέφτουν σε μια σεξουαλική ρουτίνα -την ίδια ώρα, στο ίδιο μέρος και στην ίδια στάση. Έτσι, κάτι που κάποτε αποτελούσε μεγάλο θετικό στοιχείο στη σχέση, απλώς δεν προσφέρει τόσο ενθουσιασμό όσο πριν.

Τι να κάνετε όταν ο γάμος σας δεν είναι πλέον διασκεδαστικός;

Τι πρέπει να κάνουν λοιπόν τα ζευγάρια όταν διαπιστώνουν ότι ο γάμος τους δεν είναι πλέον διασκεδαστικός; Στην πρακτική τους, οι Weber και Baucom προσφέρουν διάφορες συμβουλές.

Πρώτον, τα ζευγάρια πρέπει να κατανοήσουν ότι η απώλεια ενθουσιασμού στο γάμο είναι αναπόφευκτη με την πάροδο του χρόνου. Ορισμένοι άνθρωποι έχουν τη λανθασμένη αντίληψη ότι η έξαψη του μήνα του μέλιτος θα πρέπει να είναι η φυσιολογική κατάσταση του γάμου. Αυτή, βέβαια, είναι η παραμυθένια εκδοχή του γάμου, όχι αυτή που βασίζεται στην πραγματικότητα. Οι άνθρωποι τείνουν να έχουν ένα καθορισμένο επίπεδο ευτυχίας στη ζωή τους. Σημαντικά γεγονότα της ζωής, όπως η έναρξη μιας νέας σχέσης, μπορούν να ανεβάσουν σημαντικά τη διάθεση, αλλά μετά από κάποιο χρονικό διάστημα τείνουμε να διολισθαίνουμε ξανά στο αρχικό επίπεδο ευτυχίας μας. Έτσι, ένας στόχος της συμβουλευτικής είναι να βοηθήσει τα ζευγάρια να κατανοήσουν ότι το “ευτυχισμένοι για πάντα” είναι απλώς ένα παραμύθι.

Δεύτερον, προσπαθούν να βοηθήσουν τους πελάτες τους να βρουν περισσότερες ευκαιρίες για θετικές αλληλεπιδράσεις. Η παλιά καθιερωμένη συμβουλή εδώ είναι να πηγαίνετε σε βραδιές ραντεβού. Ωστόσο, οι Weber και Baucom αναγνωρίζουν ότι πολλά νεαρά ζευγάρια δεν έχουν τα οικονομικά μέσα για να προσλάβουν νταντά ή να πληρώσουν για ακριβά δείπνα και διασκέδαση. Αντ’ αυτού, προτείνουν στα ζευγάρια να αξιοποιήσουν στο έπακρο τον περιορισμένο χρόνο που έχουν μόνοι τους μαζί. Η διατήρηση των καθημερινών αλληλεπιδράσεων σε θετικό επίπεδο με πολλά κομπλιμέντα και εκφράσεις ευγνωμοσύνης συμβάλλει επίσης πολύ στη διατήρηση μιας ικανοποιητικής σχέσης.

Τρίτον, ενθαρρύνουν τα ζευγάρια να δοκιμάζουν νέα πράγματα, είτε ως άτομα είτε ως ζευγάρι. Μεγαλώνουμε προσωπικά μέσα από νέες εμπειρίες και τα ζευγάρια έρχονται πιο κοντά καθώς μοιράζονται αυτές τις περιπέτειες. Το ζευγάρι μπορεί να παρακολουθήσει μαζί μαθήματα χορού, ή να ταξιδέψει σε έναν νέο προορισμό, ή ακόμη και να αλλάξει απλώς τη σεξουαλική τους ρουτίνα – όλα αυτά μπορούν να χρησιμεύσουν ως εμπειρίες που κάνουν τη σχέση τους ξανά συναρπαστική.

Επιπλέον, τα ζευγάρια μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη γνωστική επανεκτίμηση για να επαναπροσδιορίσουν καθημερινές τελετουργίες, όπως τα γεύματα. Αντί να τις βλέπουν ως ρουτίνες που πρέπει να περάσουν, μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν ως ευκαιρίες επανασύνδεσης. Το θέμα εδώ είναι ότι οι κοινές εμπειρίες έχουν νόημα σε μια σχέση και δεν χρειάζεται να περιλαμβάνουν ακριβά δείπνα σε φανταχτερά εστιατόρια ή μακρινά ταξίδια σε εξωτικά μέρη. Αντίθετα, κάτι τόσο απλό όσο το να μοιραστείτε ένα πρωινό φλιτζάνι καφέ μπορεί να αποτελέσει μια εμπειρία οικοδόμησης της σχέσης.

Οι πρώτες μέρες του γάμου είναι συνήθως το υψηλότερο σημείο ικανοποίησης του ζευγαριού από τη σχέση του, και η ευτυχία αναπόφευκτα θα μειωθεί μετά από αυτό. Ωστόσο, το γεγονός ότι πολλά ζευγάρια καταφέρνουν να διατηρούν το γάμο τους σχετικά συναρπαστικό μας λέει ότι είναι δυνατόν να διαχειριστούν υψηλά επίπεδα ικανοποίησης από τη σχέση τους σε βάθος χρόνου. Το κλειδί είναι να βρίσκουμε ευκαιρίες για ευχάριστες στιγμές μαζί ως ζευγάρι.