Σφηνοειδή συμπιεστικά κατάγματα σπονδυλικής στήλης: Οι πιο συχνές ερωτήσεις

Τι είναι το σφηνοειδές συμπιεστικό κάταγμα;

Το σφηνοειδές κάταγμα αποτελεί τον πιο συνηθισμένο τύπο συμπιεστικού κατάγματος. Συνήθως εμφανίζεται στο μπροστινό μέρος του σπονδύλου (σπονδυλικό σώμα), προκαλώντας την κατάρρευσή του, αλλά αφήνοντας άθικτο το πίσω μέρος του οστού, σχηματίζοντας έτσι τη μορφή σφήνας.

Πώς προκύπτει ένα σφηνοειδές συμπιεστικό κάταγμα;

Ένα σφηνοειδές συμπιεστικό κάταγμα προκύπτει έπειτα από θραύση της πρόσθιας κολώνας (σώμα σπονδύλου), εξαιτίας συμπιεστικών δυνάμεων που ασκήθηκαν στην περιοχή. Οι δυνάμεις αυτές μπορεί να προκληθούν όταν ασκείται εξωτερική δύναμη στη σπονδυλική στήλη, όπως από πτώση, τροχαίο ατύχημα ή μεταφορά ξαφνικού μεγάλου βάρους. Στις περιπτώσεις αυτές, οι δυνάμεις μπορεί να υπερβαίνουν την ικανότητα του οστού μέσα στο σπονδυλικό σώμα να υποστηρίζει το φορτίο. Αυτό μπορεί να προκαλέσει τη σύνθλιψη του μπροστινού μέρους του σπονδυλικού σώματος σχηματίζοντας σφήνα. Πολύ συχνά, σε μεγαλύτερες ηλικίες, είναι και τα οστεοπορωτικά συμπιεστικά κατάγματα. Η διατήρηση ανέπαφης της μεσαίας κολώνας διαχωρίζει αυτά τα κατάγματα από τα εκρηκτικά.

Τα σφηνοειδή συμπιεστικά κατάγματα παρατηρούνται κυρίως στους τελευταίους θωρακικούς σπονδύλους (οι σπόνδυλοι της θωρακικής μοίρας είναι 12) ή στους πρώτους οσφυικούς (οι σπόνδυλοι της οσφυικής μοίρας είναι 5). Η συχνότητά τους στην θωρακοοσφυική συμβολή εξηγείται από το γεγονός ότι η σπονδυλική στήλη είναι συχνά σε κάμψη στην περιοχή αυτή. Απαντώνται και στην Θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης εξαιτίας της φυσιολογικής της κύφωσης.

 Ποια είναι τα συμπτώματα ενός συμπιεστικού κατάγματος;

Το κύριο σύμπτωμα που θα παρατηρήσετε σε περίτπωση συμπιεστικού κατάγματος ΣΣ είναι ο πόνος στην πλάτη ή στη μέση (αναλόγως το ύψος του σπονδύλου που συμπιέστηκε). Ο πόνος μπορεί να ξεκινήσει σταδιακά και να επιδεινωθεί με την πάροδο του χρόνου ή να εμφανιστεί ξαφνικά και απότομα. Αλλά ανεξάρτητα από το πώς συμβαίνει, είναι σημαντικό να ενημερώσετε το γιατρό σας για αυτό, ειδικά εάν είστε γυναίκα που είναι κοντά ή πάνω από 50 ετών. Τα περισσότερα κατάγματα συμπίεσης σε γυναίκες σε αυτήν την ηλικία συμβαίνουν λόγω της οστεοπόρωσης, μιας κατάστασης που ορίζεται από τα οστά που είναι αδύναμα και εύθραυστα. Η θεραπεία ενός κατάγματος συμπίεσης μπορεί να σας βοηθήσει να μειώσετε τον κίνδυνο για περισσότερα κατάγματα.

Μαζί με τον πόνο στην πλάτη ή τη μέση, τα κατάγματα συμπίεσης της σπονδυλικής στήλης μπορούν επίσης να προκαλέσουν:

• Πόνο που επιδεινώνεται όταν στέκεστε ή περπατάτε αλλά ανακουφίζεται όταν ξαπλώνετε
• Πρόβλημα κάμψης ή συστροφής του σώματός σας
• Απώλεια ύψους
• Ένα καμπυλωτό, σκυφτό σχήμα στην σπονδυλική στήλη σας (κύφωση)

Ο πόνος συνήθως συμβαίνει με μια μικρή καταπόνηση της πλάτης κατά τη διάρκεια μιας καθημερινής δραστηριότητας όπως:

1. Σηκώνοντας μια σακούλα με είδη παντοπωλείου
2. Σκύβοντας στο πάτωμα για να πάρω κάτι
3. Γλιστρώντας σε ένα χαλί ή κάνοντας ένα λάθος βήμα (παραπάτημα)
4. Σηκώνοντας μια βαλίτσα από το πορτ μπαγκάζ ενός αυτοκινήτου
5. Σηκώνοντας τη γωνία ενός στρώματος κατά την αλλαγή κλινοσκεπασμάτων

Ένα συμπιεστικό κάταγμα ΣΣ θα πονάει λιγότερο καθώς το οστό επουλώνεται. Αυτό μπορεί να διαρκέσει 2 έως και 3 μήνες. Άλλοι άνθρωποι θα εξακολουθούν να έχουν πόνο μετά την επούλωση του κατάγματος. Σε μερικές περιπτώσεις οι ασθενείς δεν αισθάνονται σχεδόν καθόλου συμπτώματα από συμπιεστικά κατάγματα ΣΣ. Οι ρωγμές μπορεί να συμβούν τόσο σταδιακά, ώστε ο πόνος να είναι σχετικά ήπιος ή απαρατήρητος. Για άλλους, όμως, ο πόνος μπορεί να μετατραπεί σε χρόνια οσφυαλγία στην τραυματισμένη περιοχή.

Στην περίπτωση που διαγνωστείτε με πολλαπλά συμπιεστικά κατάγματα της ΣΣ, η σπονδυλική σας στήλη θα αλλάξει πολύ. Μέρος των σπονδύλων μπορεί να καταρρεύσει επειδή δεν θα αντέχουν το βάρος της σπονδυλικής σας στήλης. Αυτό μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο λειτουργίας του σώματός σας.

Τα συμπτώματα στην περίπτωση αυτή περιλαμβάνουν:

Απώλεια ύψους: Με κάθε κάταγμα σπονδύλου, η σπονδυλική στήλη κονταίνει. Αν έχουν καταρρεύσει αρκετοί σπόνδυλοι, η διαφορά στο ύψος γίνεται πιο αισθητή.

Κύφωση (καμπύλη πλάτη): Όταν οι σπόνδυλοι καταρρέουν, σχηματίζουν ένα σφηνοειδές σχήμα, το οποίο κάνει τη σπονδυλική στήλη να κάμπτεται προς τα εμπρός. Τελικά, θα έχετε πόνο στον αυχένα και στην πλάτη καθώς το σώμα σας προσπαθεί να προσαρμοστεί.

Στομαχικά προβλήματα: Μια πιο κοντή σπονδυλική στήλη μπορεί να συμπιέσει το στομάχι σας, προκαλώντας πεπτικά προβλήματα όπως δυσκοιλιότητα, αδύναμη όρεξη και απώλεια βάρους.

Πόνος στο ισχίο: Η κοντύτερη σπονδυλική στήλη φέρνει τον κλωβό σας πιο κοντά στα ισχία. Εάν αυτά τα οστά τρίβονται μεταξύ τους, μπορεί να τα βλάψει.

Αναπνευστικά προβλήματα: Εάν η σπονδυλική στήλη είναι πολύ συμπιεσμένη, οι πνεύμονές σας μπορεί να μην λειτουργούν σωστά και μπορεί να έχετε πρόβλημα αναπνοής.

Πώς διαγιγνώσκεται ένα σφηνοειδές συμπιεστικό κάταγμα;

Τα σφηνοειδή συμπιεστικά κατάγματα απαιτούν άμεση ιατρική φροντίδα από ορθοπαιδικό. Η φυσική εξέταση περιλαμβάνει νευρολογική εκτίμηση της κινητικής (λειτουργίας) του ασθενούς, της αισθητηριακής (αίσθησης) και αντανακλαστικών αποκρίσεων.

Οι ακτινογραφίες μπορεί να περιλαμβάνουν πλευρικές και προσθιοπίσθιες λήψεις του προσβεβλημένου τμήματος της σπονδυλικής στήλης. Ο γιατρός μπορεί να ζητήσει αξονική τομογραφία, με (μυελογραφία) ή χωρίς μέσο αντίθεσης για να βοηθήσει στον προσδιορισμό του τύπου του κατάγματος, την κατάστασή του (σταθερή έναντι ασταθούς), και αν θραύσματα έχουν εισέλθει στο νωτιαίο κανάλι.

Περαιτέρω, μπορεί να παραγγελθεί μαγνητική τομογραφία εάν υπάρχει υποψία τραύματος μαλακών ιστών ή αιματώματος (θρόμβος αίματος). Οι φυσικές και νευρολογικές εξετάσεις μαζί με τα ακτινογραφικά ευρήματα συγκρίνονται για τη σωστή και πλήρη διάγνωση.

Πώς θεραπεύεται το σφηνοειδές συμπιεστικό κάταγμα;

Η πλειοψηφία των ελαφρών έως μέτριων από άποψης συμπίεσης σφηνοειδών καταγμάτων αντιμετωπίζονται με ακινητοποίηση σε κηδεμόνα ή νάρθηκα κορμού για περίοδο έξι έως δώδεκα εβδομάδων. Τις πρώτες 15-20 ημέρες καλό είναι ο ασθενής να βρίσκεται σε αυτστηρό κλινοστατισμό. Η διάρκεια της θεραπείας βασίζεται στα συμπτώματα του ασθενούς και τις ακτινογραφίες που επαναλαμβάνονται κάθε μήνα μέχρι τη θεραπεία του.

Πόσος χρόνος χρειάζεται και τι πρέπει να προσέξει ένας ασθενής για να επουλωθεί ένα σφηνοειδές συμπιεστικό κάταγμα της σπονδυλικής στήλης;

Τα συμπιεστικά κατάγματα συνήθως επουλώνονται μόνα τους σε περίπου 3 μήνες. Κατά τη διάρκεια αυτή ο ορθοπαιδικός σας μπορεί να σας προτείνει να δοκιμάσετε κάποια πράγματα στο σπίτι που μπορούν να σας κάνουν να νιώσετε καλύτερα, όπως να σας δώσει παυσίπονα, να προτείνει ξεκούραση, φυσικοθεραπεία ή στήριγμα-κηδεμόνα σπονδυλικής στήλης. Σε περίπτωση αυστηρού κλινοστατισμού (ακινησία στο κρεββάτι χωρίς νάρθηκα ή κηδεμόνα) μπορεί ο ιατρός να σας συνταγογραφήσει αντιπηκτικές ενέσεις για να αποφευχθεί η δημιουργία θρόμβου.  Όταν περάσει το χρονικό διάστημα ακινησίας καλό είναι ο ασθενής να σηκωθεί σταδιακά και αργά, περίπου μισή ώρα να μείνει καθιστός στο κρεββάτι με μαξιλάρια, καθώς αν σηκωθεί απότομα θα επέλθει ζάλη, υπόταση και πιθανό λιποθυμικό επεισόδιο. Η κινητοποίηση του ασθενούς πρέπει να γίνεται με ειδικό κηδεμόνα ή νάρθηκα κορμού για την περίπτωσή του και τη χρήση περπατητή τύπου πι.

Πόσο σοβαρό είναι το συμπιεστικό κάταγμα του σπονδύλου;

Ένα σπονδυλικό συμπιεστικό κάταγμα όταν αφεθεί χωρίς θεραπεία, μπορεί να οδηγήσει σε πολλά προβλήματα στην πλάτη, καθώς και σε κινδύνους για την υγεία, ακόμη και σε θάνατο. Ενώ ορισμένα προβλήματα υγείας όπως η κύφωση – μια αφύσικη καμπυλότητα της σπονδυλικής στήλης – προκύπτουν απευθείας από ένα συμπιεστικό κάταγμα, άλλοι κίνδυνοι για την υγεία συνεπάγονται από τον πόνο και την ακινησία.

Τα σφηνοειδή συμπιεστικά κατάγματα θεωρούνται σοβαρά όταν το κάταγμα προσβάλλει τους γειτονικούς σπονδύλους, το σώμα του σπονδύλου έχει χάσει περισσότερο από το 50% του ύψους του, υπάρχει σοβαρή υπερκύφωση (λυγισμένη προς τα εμπρός) ή υπάρχουν ύποπτα θραύσματα οστών στον σπονδυλικό σωλήνα. Στο τελευταίο, μπορεί να υπάρχουν συμπτώματα και σημάδια μυελοπάθειας (δυσλειτουργία του νωτιαίου μυελού).

Μπορεί ένα σφηνοειδές συμπιεστικό κάταγμα να χειροτερέψει;

Το κύριο σύμπτωμα που θα παρατηρήσετε στο συμπιεστικό κάταγμα σπονδυλικής είναι ο πόνος στην πλάτη. Μπορεί να ξεκινήσει σταδιακά και να επιδεινωθεί με την πάροδο του χρόνου ή να εμφανιστεί ξαφνικά και απότομα. Αν δεν τηρήσετε πιστά τις οδηγίες του ορθοπαιδικού σας το συμπιεστικό κάταγμα στη σπονδυλική στήλη μπορεί να επιδεινωθεί και να υπάρχει χρόνιος πόνος.

Πώς πρέπει να κοιμάστε εάν διαγνωστείτε με σπασμένο σπόνδυλο;

Μια πολύ βολική θέση για τη σπονδυλική στήλη είναι να κοιμηθείτε ανάσκελα με ένα μαξιλάρι κάτω από τα γόνατά σας. Η στάση αυτή μειώνει την πίεση στην πλάτη σας. Όσοι δεν βολεύεστε ανάσκελα ή πιάνεστε μπορείτε επίσης να κοιμηθείτε στο πλάι με 1 ή και τα δύο γόνατά σας λυγισμένα και ένα μαξιλάρι ανάμεσά τους. Προσοχή όμως χρειάζεστε στον τρόπο που θα μετακινηθείτε από τη μία θέση στην άλλη. Πρέπει να γίνεται μονοκόμματα σαν «βαρελάκι» η μετακίνηση.  Μπορεί επίσης να κοιμάστε μπρούμυτα με ένα μαξιλάρι από κάτω σας στο επίπεδο της μέσης.

Μπορεί να χαθεί ύψος από ένα συμπιεστικό κάταγμα;

Τα σφηνοειδή συμπιεστικά κατάγματα συμβαίνουν όταν «καταρρέει» το οστικό μπλοκ ή αλλιώς το σπονδυλικό σώμα, όπως προαναφέραμε. Αυτό οδηγεί σε έντονο πόνο, παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης και απώλεια ύψους.