Τι είναι η αιματέμεση;

Η αιματέμεση, ή εμετός με αίμα, είναι η παλινδρόμηση στομαχικού περιεχομένου αναμεμειγμένο με αίμα ή η παλινδρόμηση μόνο αίματος. Η αιματέμεση μπορεί να είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις η αιτία δεν είναι σοβαρή. Αυτό περιλαμβάνει την κατάποση αίματος από ένα τραυματισμό στο στόμα ή τη ρινορραγία.

Αυτοί οι μικροτραυματισμοί δεν προκαλούν μακροπρόθεσμη βλάβη. Η αιματέμεση μπορεί όμως να προκαλείται και από πιο σοβαρές παθήσεις, όπως εσωτερικούς τραυματισμούς, αιμορραγία οργάνων ή ρήξη οργάνων.

Η παλινδρόμηση αίματος μπορεί να έχει χρώμα καφέ, σκούρο κόκκινο ή ανοιχτό κόκκινο. Το καφέ αίμα συχνά ομοιάζει με κόκκους καφέ κατά τον εμετό. Το χρώμα του αίματος στον εμετό κάποιες φορές υποδεικνύει την πηγή και τη σοβαρότητα της αιμορραγίας.

Για παράδειγμα, σκούρο χρώμα αίματος υποδεικνύει ότι η αιμορραγία προέρχεται από το άνω γαστρεντερικό σύστημα, όπως ο στόμαχος. Το σκούρο αίμα συνήθως αντιπροσωπεύει μία σταθερή πηγή αιμορραγίας.

Το ανοιχτό κόκκινο αίμα, από την άλλη πλευρά, συνήθως υποδεικνύει ένα επεισόδιο οξείας αιμορραγίας που προέρχεται από τον οισοφάγο ή το στόμαχο. Η αιμορραγία μπορεί να είναι έντονη.

Το χρώμα του αίματος στον εμετό δεν υποδεικνύει πάντα την πηγή και τη σοβαρότητα της αιμορραγίας, αλλά θα πρέπει να αξιολογηθεί από το γιατρό.

Εάν κάνετε εμετό μεγάλη ποσότητα αίματος, τυπικά 500 cc, ή αν έχετε αιματέμεση σε συνδυασμό με ζάλη ή αλλαγές στην αναπνοή, καλέστε αμέσως το 166.

Ποιες είναι οι αιτίες της αιματέμεσης;

Υπάρχουν πολλές αιτίες της αιματέμεσης, οι οποίες ποικίλλουν σε σοβαρότητα και είναι συνήθως αποτέλεσμα τραυματισμού, ασθένειας ή χρήσης φαρμάκων.

Η αιματέμεση μπορεί να προκαλείται από κάποια ήπια πάθηση, όπως:

• Ερεθισμός του οισοφάγου
• Ρινορραγία
• Κατάποση αίματος
• Ρήξη στον οισοφάγο λόγω χρόνιου βήχα ή εμετού
• Κατάποση ξένου αντικειμένου

Άλλες κοινές αιτίες της αιματέμεσης περιλαμβάνουν:

• Στομαχικά έλκη
• Παρενέργειες της ασπιρίνης
• Γαστρίτιδα
• Παρενέργειες μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων
• Παγκρεατίτιδα

Πιο σοβαρές αιτίες της αιματέμεσης είναι οι εξής:

• Κίρρωση
• Καρκίνος του οισοφάγου
• Διάβρωση του στομαχικού τοιχώματος
• Καρκίνος του παγκρέατος

Όλες οι περιπτώσεις αιματέμεσης θα πρέπει να αναφέρονται στο γιατρό.

Ποια συμπτώματα συνοδεύουν την αιματέμεση;

Αρκετά συμπτώματα μπορεί να παρουσιάζονται σε συνδυασμό με την αιματέμεση. Αυτά τα συμπτώματα περιλαμβάνουν, αλλά δεν περιορίζονται, στα εξής:

• Ναυτία
• Κοιλιακή δυσφορία
• Κοιλιακό άλγος
• Εμετός στομαχικών περιεχομένων

Η αιματέμεση μπορεί να υποδεικνύει μία σοβαρή πάθηση. Καλέστε αμέσως το 166 εάν παρουσιάζετε οποιοδήποτε από τα παρακάτω συμπτώματα:

• Ζάλη
• Θολή όραση
• Ταχυπαλμία
• Αλλαγές στην αναπνοή
• Κρύο ή ιδρωμένο δέρμα
• Σύγχυση
• Λιποθυμία
• Έντονο κοιλιακό άλγος
• Αιματέμεση μετά από ένα τραυματισμό

Στο γραφείο του γιατρού

Υπάρχουν πολλές πιθανές αιτίες για την αιματέμεση. Για την πραγματοποίηση της διάγνωσης, ο γιατρός θα ξεκινήσει κάνοντας ερωτήσεις αναφορικά με τα συμπτώματά σας και το εάν έχετε υποστεί πρόσφατο τραυματισμό.

Ο γιατρός μπορεί να ζητήσει απεικονιστικές τεχνικές για τον έλεγχο του εσωτερικού του σώματός σας. Οι εξετάσεις αυτές θα αποκαλύψουν ανωμαλίες, όπως ρήξη οργάνων ή μη φυσιολογικούς όγκους. Κοινές απεικονιστικές εξετάσεις που χρησιμοποιούνται για αυτούς τους σκοπούς είναι:

• Αξονική τομογραφία
• Ενδοσκόπηση, μία συσκευή που επιτρέπει στο γιατρό να ελέγξει το εσωτερικό του στομάχου
• Υπερηχογράφημα
• Ακτινογραφία ακτίνων-Χ
• Μαγνητική τομογραφία

Ο γιατρός μπορεί να ζητήσει μία ενδοσκόπηση άνω γαστρεντερικού σωλήνα για τον έλεγχο αίματος στο στόμαχο. Αυτή η διαδικασία πραγματοποιείται ενώ βρίσκεστε υπό νάρκωση. Ο γιατρός θα τοποθετήσει ένα μικρό ευέλικτο σωλήνα, που ονομάζεται ενδοσκόπιο, από το στόμα σας στο στόμαχο και το λεπτό έντερο.

Μία κάμερα οπτικών ινών στο ενδοσκόπιο επιτρέπει στο γιατρό να δει τα περιεχόμενα και στομάχου και να σας εξετάσει εσωτερικά για πήγες αιμορραγίας.

Ο γιατρός μπορεί να ζητήσει μία εξέταση αίματος που ονομάζεται πλήρες αιμοδιάγραμμα. Αυτό βοηθά στην αξιολόγηση της ποσότητας αίματος που έχετε χάσει. Μία βιοψία μπορεί επίσης να πραγματοποιηθεί εάν η πηγή της αιμορραγίας θεωρείται πως είναι μία φλεγμονώδης, μολυσμένη ή καρκινική πηγή. Ο γιατρός μπορεί να ζητήσει επιπλέον εξετάσεις με βάση τα αποτελέσματα του αιμοδιαγράμματος.

Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές της αιματέμεσης;

Η πνιγμονή, ή η εισρόφηση, είναι μία από τις κύριες επιπλοκές της αιματέμεσης. Μπορεί να οδηγήσει στην είσοδο αίματος στους πνεύμονες κάτι το οποίο παρεμποδίζει τη φυσιολογική αναπνοή. Η εισρόφηση αίματος μετά τον εμετό, παρόλο που είναι σπάνια, μπορεί να αποβεί απειλητική για τη ζωή αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα.

Τα άτομα που βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο εισρόφησης στομαχικών περιεχομένων είναι:

• Οι ηλικιωμένοι
• Τα άτομα με ιστορικό κατάχρησης αλκοόλ
• Τα άτομα με ιστορικό εγκεφαλικού
• Τα άτομα με ιστορικό διαταραχών που επηρεάζουν την ικανότητα κατάποσης

Ανάλογα με την αιτία, η αιματέμεση μπορεί να προκαλέσει επιπρόσθετες επιπλοκές της υγείας.

Η αναιμία είναι μία επιπλοκή που απορρέει από την υπερβολική αιμορραγία. Η αναιμία είναι η ανεπάρκεια υγιών ερυθρών αιμοσφαιρίων και μπορεί να εμφανιστεί όταν η απώλεια αίματος είναι ταχεία και ξαφνική.

Όμως, τα άτομα με παθήσεις που εξελίσσονται αργά, όπως η γαστρίτιδα, ή άτομα με χρόνια χρήση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων αναπτύσσουν αναιμία μέσα στην πάροδο αρκετών εβδομάδων ή μηνών. Σε αυτή την περίπτωση, η αναιμία μπορεί να παραμείνει ασυμπτωματική έως ότου τα επίπεδα αιμοσφαιρίνης είναι πολύ χαμηλά.

Η αιματέμεση που προκαλείται από ακατάσχετη αιμορραγία μπορεί να οδηγήσει σε σοκ. Τα ακόλουθα συμπτώματα υποδεικνύουν σοκ:

• Ζάλη σε όρθια θέση
• Ταχεία, ρηχή αναπνοή
• Ολιγουρία
• Παγωμένο, ωχρό δέρμα

Αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, το σοκ μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη πίεση του αίματος που ακολουθείται από κώμα και θάνατο. Αν βιώνετε οποιοδήποτε από τα προαναφερθέντα συμπτώματα, καλέστε αμέσως το 166 ή ζητήστε από κάποιον να σας οδηγήσει στα πλησιέστερα επείγοντα.

Πώς αντιμετωπίζεται η αιματέμεση;

Ανάλογα με την ποσότητα αίματος που έχετε χάσει, μπορεί να χρειαστείτε μετάγγιση. Η μετάγγιση αίματος αντικαθιστά το χαμένο αίμα με το αίμα ενός δότη. Το αίμα χορηγείται απευθείας σε εσάς ενδοφλέβια.

Μπορεί επιπλέον να χρειαστείτε ενδοφλέβια χορήγηση υγρών για την επανενυδάτωση του σώματος. Ο γιατρός μπορεί να σας συνταγογραφήσει φάρμακα για τον τερματισμό του εμετού ή τη μείωση των στομαχικών οξέων. Εάν έχετε έλκος, ο γιατρός θα σας συνταγογραφήσει την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή.

Σε ορισμένες πιο σοβαρές περιπτώσεις αιμορραγίας του άνω γαστρεντερικού συστήματος, ο γιατρός θα σε παραπέμψει σε έναν γαστρεντερολόγο.

Ο γαστρεντερολόγος μπορεί να πραγματοποιήσει μία ενδοσκόπηση άνω γαστρεντερικού, όχι μόνο για τη διάγνωση, αλλά και για την αντιμετώπιση της πηγής της αιμορραγίας. Σε σοβαρές περιπτώσεις, όπως κατά τη διάτρηση του στομάχου ή του εντέρου, η χειρουργική επέμβαση κρίνεται απαραίτητη. Οι σοβαρές περιπτώσεις επίσης περιλαμβάνουν αιμορραγικό έλκος ή εσωτερικό τραυματισμό.

Ορισμένες τροφές και ροφήματα αυξάνουν την πιθανότητα αιματέμεσης, όπως οι τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε οξέα και τα αλκοολούχα ροφήματα. Αν καταναλώνετε τακτικά αυτές τις τροφές και ροφήματα, ο γιατρός θα σας βοηθήσει να δημιουργήσετε μία ειδική διατροφή για τη μείωση του κινδύνου.

Βιβλιογραφία

Mayo Clinic Staff. (2017). Anemia.
mayoclinic.org/diseases-conditions/anemia/symptoms-causes/syc-20351360

Mayo Clinic Staff. (2018). Vomiting blood.
mayoclinic.com/health/vomiting-blood/MY00571/METHOD=print

Upper GI bleeding. (n.d.).
summitmedicalgroup.com/library/adult_health/upper_gi_bleeding/