Τι είναι η αιμορραγία;

Η αιμορραγία είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την απώλεια αίματος. Μπορεί να αναφέρεται σε απώλεια αίματος εντός του σώματος (εσωτερική αιμορραγία) ή εκτός του σώματος (εξωτερική αιμορραγία).

Απώλεια αίματος μπορεί να συμβεί σχεδόν σε οποιαδήποτε περιοχή του σώματος. Η εσωτερική αιμορραγία συμβαίνει όταν αίμα διαρρέει έξω από ένα κατεστραμμένο αγγείο ή όργανο. Η εξωτερική αιμορραγία, από την άλλη πλευρά, λαμβάνει χώρα όταν το αίμα εξέρχεται μέσω μιας ασυνέχειας του δέρματος.

Η απώλεια αίματος από έναν ιστό που αιμορραγεί μπορεί να είναι έκδηλη όταν το αίμα εξέρχεται μέσω ενός φυσικού ανοίγματος του σώματος όπως:

• Το στόμα
• Ο κόλπος
• Η μύτη
• Ο πρωκτός

Ποιες είναι οι κοινές αιτίες της αιμορραγίας;

Η αιμορραγία είναι ένα κοινό σύμπτωμα που μπορεί να προκληθεί από μία πληθώρα ατυχημάτων ή παθήσεων. Πιθανές αιτίες της είναι οι εξής:

Τραυματική αιμορραγία

Ένας τραυματισμός μπορεί να προκαλέσει τραυματική αιμορραγία η οποία ποικίλει στη σοβαρότητα.

Κοινοί τύποι τραυματισμών περιλαμβάνουν:

• Τραύμα διάτρησης από αντικείμενα, όπως βελόνες, νύχια ή μαχαίρια
• Τραύμα από σφαίρα
• Εκδορές που δεν διεισδύουν πολύ κάτω από το δέρμα
• Αιμάτωμα ή μώλωπας
• Τραύμα από κόψιμο
• Τραύμα σύγκρουσης

Ιατρικές παθήσεις

Υπάρχουν αρκετές ιατρικές παθήσεις που μπορούν να προκαλέσουν αιμορραγία. Ωστόσο, η αιμορραγία εξαιτίας μιας νόσου είναι λιγότερο κοινή από την τραυματική αιμορραγία.

Παθήσεις που μπορούν να προκαλέσουν αιμορραγία περιλαμβάνουν:

• Ηπατοπάθεια
• Αιμορροφιλία
• Λευχαιμία
• Καρκίνος των πνευμόνων
• Ανεπάρκεια βιταμίνης Κ
• Οξεία βρογχίτιδα
• Θρομβοκυτταροπενία (μειωμένος αριθμός αιμοπεταλίων)
• Τραύμα στον εγκέφαλο
• Νόσος von Willebrand
• Εκκολπωματίτιδα
• Μηνορραγία ή υπερμηνόρροια, έντονη ή παρατεταμένη εμμηνορρυσία, κάτι σαν αυτό που παρατηρείται στην ενδομητρίωση

Φάρμακα

Κάποια φάρμακα και θεραπείες μπορεί να αυξήσουν τις πιθανότητες αιμορραγίας ή να προκαλέσουν αιμορραγία. Ο γιατρός θα σας προειδοποιήσει αν υπάρχει αυτός ο κίνδυνος όταν σας συνταγογραφεί μία θεραπεία και θα σας πει τι να κάνετε αν η αιμορραγία συμβεί.

Φάρμακα και θεραπείες υπεύθυνα για αιμορραγία περιλαμβάνουν:

• Αντιπηκτικά
• Αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται σε μακροχρόνια βάση
• Ασπιρίνη και άλλα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα
• Ακτινοθεραπεία

Πότε είναι η αιμορραγία ένδειξη επείγουσας ιατρικής κατάστασης;

Αν εμφανίζετε σοβαρή αιμορραγία, αναζητήστε άμεση ιατρική βοήθεια. Επίσης, θα πρέπει να αναζητήσετε άμεση φροντίδα αν υποπτεύεστε εσωτερική αιμορραγία διότι αυτή μπορεί να απειλήσει τη ζωή σας.

Τα άτομα που έχουν αιμορραγικές διαταραχές ή λαμβάνουν αντιπηκτικά θα πρέπει επίσης να αναζητήσουν άμεση φροντίδα, ώστε να σταματήσουν την αιμορραγία.

Αναζητήστε άμεση βοήθεια αν:

• Το άτομο έχει υποστεί σοκ ή έχει πυρετό
• Η πληγή χρειάζεται ράμματα για να σταματήσει να αιμορραγεί
• Η αιμορραγία δεν μπορεί να ελεγχθεί με την εφαρμογή πίεσης
• Ο τραυματισμός προκλήθηκε εξαιτίας δαγκώματος από ζώο ή άνθρωπο
• Υπάρχουν ξένα αντικείμενα εντός της πληγής
• Η πληγή χρειάζεται αιμοστατικό επίδεσμο
• Η αιμορραγία προκλήθηκε από σοβαρό τραυματισμό
• Η πληγή φαίνεται να έχει μολυνθεί, δηλαδή παρατηρείται διόγκωση ή διαρροή λευκοκίτρινου ή καφέ πύου ή ερυθρότητα

Όταν κάλεσε το 166 για βοήθεια, θα σας πουν τι να κάνετε έως ότου καταφθάσει το ασθενοφόρο.

Στις περισσότερες περιπτώσεις θα σας συμβουλεύσουν να συνεχίσετε να ασκείτε πίεση στην πληγή και να καθησυχάσετε το άτομο που αιμορραγεί. Επιπλέον, θα χρειαστεί να ξαπλώσετε το άτομο στο έδαφος, ώστε να μειώσετε τον κίνδυνο λιποθυμίας.

Πώς αντιμετωπίζεται η αιμορραγία;

Ένα άτομο μπορεί να πεθάνει από αιμορραγία μέσα σε πέντε λεπτά. Αν κάποιος βρίσκεται κοντά του, μπορεί να του σώσει τη ζωή έως ότου φτάσει το διασωστικό προσωπικό.

Πρώτες βοήθειες για τραυματική αιμορραγία

Μπορεί να είστε σε θέση να αντιμετωπίσετε μία εξωτερική τραυματική αιμορραγία. Αναζητήστε άμεση βοήθεια αν το άτομο εμφανίζει οποιεσδήποτε από τα προαναφερθείσες ενδείξεις και αν χρειάζεται να σταματήσετε την αιμορραγία.

Το άτομο που αιμορραγεί θα πρέπει να παραμείνει ήρεμο, ώστε να διατηρήσει τον καρδιακό παλμό και την πίεση του αίματος υπό έλεγχο. Σε περίπτωση που αυξηθεί είτε ο καρδιακός παλμός είτε η πίεση του αίματος, θα αυξηθεί και η ταχύτητα της αιμορραγίας.

Ξαπλώστε το άτομο στο έδαφος όσο το δυνατόν συντομότερα, ώστε να μειώσετε τον κίνδυνο λιποθυμίας και προσπαθήστε να ανύψωσε την περιοχή που αιμορραγεί.

Αφαιρέστε οποιαδήποτε ξένα υλικά γύρω από την πληγή. Μη μετακινείται μεγάλα αντικείμενα που πιθανώς να βρίσκονται εντός της, όπως μαχαίρια ή τόξα. Η αφαίρεσή τους μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω βλάβη και κατά πάσα πιθανότητα θα εντείνει την αιμορραγία. Σε αυτή την περίπτωση χρησιμοποιήστε γάζες και επιδέσμους που θα διατηρήσουν τα αντικείμενα στη θέση τους και θα απορροφήσουν το αίμα που αιμορραγεί.

Χρησιμοποιήστε τα ακόλουθα για να εφαρμόσετε πίεση στην πληγή:

• Ένα καθαρό ρούχο
• Γάζες και επιδέσμους
• Τα χέρια σας (αφού φορέσετε προστατευτικά γάντια)

Εφαρμόστε μέτρια πίεση έως ότου η αιμορραγία έχει επιβραδυνθεί και σταματήσει.

Τι δεν πρέπει να κάνετε σε καμία περίπτωση:

• Μην αφαιρέσετε τον επίδεσμο ή το ρούχο όταν η αιμορραγία σταματήσει. Χρησιμοποιήστε λευκοπλάστ ή άλλο υλικό ή κάποιο ρούχο για να τυλίξετε τον επίδεσμο και να τον διατηρήσετε στη θέση του. Ύστερα τοποθετήστε μία παγοκύστη πάνω στην πληγή.
• Μην μετακινείτε το άτομο που έχει τραυματιστεί στο κεφάλι, τον αυχένα, την πλάτη ή το πόδι.
• Μην ανασηκώνετε τον επίδεσμο ή το ρούχο για να δείτε αν η αιμορραγία έχει σταματήσει. Αυτό μπορεί να διαταράξει την πληγή και να προκαλέσει εκ νέου έναρξη της αιμορραγίας.
• Μην αφαιρείτε τον επίδεσμο ή το ρούχο από την πληγή ακόμη και αν έχει εμποτιστεί από το αίμα. Προσθέστε κι άλλους επιδέσμους ή ρούχα και συνεχίστε να εφαρμόζετε πίεση.
• Μην εφαρμόζετε πίεση σε τραυματισμό του οφθαλμού.

Χρησιμοποιείστε αιμοστατικούς επιδέσμους (τουρνικέ) ως την έσχατη λύση. Μόνο ένα έμπειρο άτομο θα πρέπει να τους εφαρμόσει, ακολουθώντας τα παρακάτω βήματα:

• Βρείτε το σημείο όπου θα τοποθετήσετε τον αιμοστατικό επίδεσμο.
• Φτιάξτε τον επίδεσμο χρησιμοποιώντας ελαστικούς επιδέσμους, αν αυτό είναι δυνατόν. Τυλίξτε τους γύρω από το άκρο και δέστε μισό κόμπο. Βεβαιωθείτε ότι μπορείτε να δέσετε έναν ακόμη κόμπο με τα άκρα που περισσεύουν.
• Τοποθετήστε έναν κύλινδρο μεταξύ των δύο κόμπων.
• Περιστρέψτε τον κύλινδρο ώστε να σφίξετε τον επίδεσμο.
• Βεβαιωθείτε ότι ο στατικός επίδεσμος παραμένει στη θέση του με λευκοπλάστ ή κάποιο ρούχο.
• Ελέγξτε τον αιμοστατικό επίδεσμο τουλάχιστον κάθε 10 λεπτά. Αν η αιμορραγία έχει επιβραδυνθεί αρκετά ώστε να μπορεί να ελεγχθεί με εφαρμογή πίεσης, απελευθερώστε τον αιμοστατικό επίδεσμο και εφαρμόστε απευθείας πίεση.

Ποιες είναι οι ενδείξεις που χρήζουν επείγουσας ιατρικής φροντίδας;

Θα χρειαστείτε επείγουσα ιατρική φροντίδα αν:

• Η αιμορραγία προκαλείται από σοβαρό τραυματισμό
• Η αιμορραγία δεν μπορεί να ελεγχθεί
• Η αιμορραγία είναι εσωτερική

Το διασωστικό προσωπικό θα προσπαθήσει να ελέγξει την αιμορραγία προτού φτάσετε στο νοσοκομείο. Σε μερικές περιπτώσεις, η φροντίδα μπορεί να δοθεί στο σπίτι ή στο φορείο. Η θεραπευτική επιλογή θα εξαρτηθεί από την αιτία της αιμορραγίας.

Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστείτε χειρουργική επέμβαση.

Ποιες είναι οι επιπτώσεις μιας αιμορραγίας που δεν αντιμετωπίζεται;

Τραυματική αιμορραγία

Αν ένας τραυματισμός ή ατύχημα προκαλέσει αιμορραγία, αυτή μπορεί να ελεγχθεί επί τόπου με πρώτες βοήθειες. Αν δεν είναι ιδιαίτερα σημαντική, μπορεί να επουλωθεί χωρίς περαιτέρω φροντίδα.

Πιο σοβαρές πληγές ίσως χρειαστούν ράμματα ή διορθωτική επέμβαση.

Ιατρική αιμορραγία

Αν μία πάθηση προκαλεί την αιμορραγία και η πάθηση αυτή δεν έχει ταυτοποιηθεί ή διαγνωστεί, το πιο πιθανό είναι ότι η αιμορραγία θα ξανασυμβεί.

Οποιαδήποτε αιμορραγία συνεχίζει χωρίς να αντιμετωπίζεται ιατρικά μπορεί να αποβεί θανατηφόρος. Για παράδειγμα, αν κάποιος έχει οξεία αιμορραγία σε μικρό χρονικό διάστημα και χάσει πάνω από το 30% του όγκου του αίματος, θα αιμορραγήσει πολύ γρήγορα μέχρι θανάτου. Για τη διάσωση του θα χρειαστεί χορήγηση ενδοφλέβιων υγρών και μετάγγιση ερυθρών αιμοσφαιρίων.

Ακόμη και οι ιατρικές παθήσεις που προκαλούν αργή απώλεια αίματος με την πάροδο του χρόνου μπορεί να καταλήξουν σε σοβαρή οργανική βλάβη, ακόμη και στο θάνατο.

Η αφαίμαξη, η οποία είναι πολύ σοβαρή αιμορραγία ή αιμορραγία μέχρι θανάτου, μπορεί να συμβεί δίχως καμία ορατή εξωτερική αιμορραγία. Καταστροφικές εσωτερικές αιμορραγίες μπορούν να προκαλέσουν τεράστια απώλεια αίματος, όπως το ανεύρυσμα.

Βιβλιογραφία

Bleeding. (n.d.).
stjohn.org.nz/First-Aid/First-Aid-Library/Bleeding

Clinical transfusion practice: Guidelines for medical interns. (n.d.).
who.int/bloodsafety/transfusion_services/ClinicalTransfusionPracticeGuidelinesforMedicalInternsBangladesh.pdf

Mayo Clinic Staff. (2017). Severe bleeding: First aid.
mayoclinic.org/first-aid/first-aid-severe-bleeding/basics/art-20056661

Learn first aid for someone who is bleeding heavily. (n.d.).
redcross.org.uk/first-aid/learn-first-aid/bleeding-heavily

Stop the bleed. (2018).
dhs.gov/stopthebleed