Τι είναι η αίσθηση καύσου;

Η αίσθηση καύσου είναι ένας τύπος πόνου που διαφέρει από αμβλύ ή οξύ πόνο. Η αίσθηση καύσου συχνά σχετίζεται με νευρικά προβλήματα, ωστόσο υπάρχουν και πολλές ακόμη πιθανές αιτίες. Λοιμώξεις και αυτοάνοσες διαταραχές έχουν τη δυνατότητα να πυροδοτούν νευρικό πόνο και, σε ορισμένες περιπτώσεις, να προκαλούν νευρική βλάβη.

Πολλές παθήσεις που προκαλούν αίσθηση καύσου δεν έχουν ίαση, αλλά οι θεραπείες είναι αποτελεσματικές στον έλεγχο του πόνου. Θα πρέπει να αναζητήσετε ιατρική φροντίδα αν ανησυχείτε αναφορικά με την αίσθηση καύσου και υποπτεύεστε ότι έχετε κάποιο πρόβλημα υγείας.

Ποιες είναι οι αιτίες της αίσθησης καύσου;

Μία από τις πιο κοινές αιτίες της αίσθησης καύσου είναι η βλάβη ή δυσλειτουργία του νευρικού συστήματος. Το νευρικό σύστημα αποτελείται από το κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ) και το περιφερικό νευρικό σύστημα (ΠΝΣ).

Το κεντρικό νευρικό σύστημα είναι το κύριο κέντρο εντολών και περιλαμβάνει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Το περιφερικό νευρικό σύστημα αποτελείται από τα νεύρα που διακλαδίζονται από τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό και συνδέουν το υπόλοιπο σώμα με το κεντρικό νευρικό σύστημα. Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι παθήσεων των νεύρων και του νωτιαίου μυελού που μπορούν να προκαλέσουν αίσθημα καύσου ως σύμπτωμα.

• Το κεντρικού σύνδρομο πόνου είναι μία εγκεφαλική διαταραχή που εμφανίζεται όταν τα νεύρα στο κεντρικό νευρικό σύστημα υφίστανται βλάβη. Η πάθηση μπορεί να προκαλέσει διαφορετικούς τύπους επώδυνης αίσθησης, συμπεριλαμβανομένης της αίσθησης καύσου.
• Η αυχενική σπονδύλωση είναι το αποτέλεσμα γήρανσης. Η φθορά και η ρήξη στα οστά και τους χόνδρους του αυχένα προκαλούν συμπίεση στα νεύρα. Αυτό οδηγεί σε χρόνιο πόνο στον αυχένα σε συνδυασμό με αίσθηση καύσου.
• Η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου (ή δισκοκήλη) εμφανίζεται όταν ένας δίσκος στη σπονδυλική στήλη «γλιστρά» έξω από τη φυσιολογική του θέση. Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι προστατεύουν τα οστά στη σπονδυλική στήλη απορροφώντας τους κραδασμούς από καθημερινές δραστηριότητες, όπως το περπάτημα και το τρέξιμο. Όταν ένας δίσκος μετακινείται εκτός της φυσιολογικής του θέσης, μπορεί να συμπιέσει ένα νεύρο και να προκαλέσει αίσθηση καύσου και πόνο. Επίσης μπορεί να προκαλέσει μούδιασμα ή μυϊκή αδυναμία.
• Η μονονευροπάθεια είναι μία ομάδα παθήσεων που μπορεί να προκαλέσει βλάβη σε έναν μόνο νεύρο. Η βλάβη οδηγεί σε αίσθηση τσιμπήματος ή καψίματος στο πάσχον μέρος του σώματος. Υπάρχουν αρκετοί τύποι μονονευροπάθειας, συμπεριλαμβανομένου του συνδρόμου καρπιαίου σωλήνα, της παράλυσης ωλένιου νεύρου και της ισχιαλγίας.
• Η πολλαπλή σκλήρυνση είναι μία πάθηση που επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η πολλαπλή σκλήρυνση προκαλεί την επίθεση του ανοσοποιητικού συστήματος στη μυελίνη, το προστατευτικό στρώμα που περιβάλλει τα νευρικά κύτταρα. Μόλις η μυελίνη διαβρωθεί, η επικοινωνία μεταξύ των νευρικών κυττάρων στον κεντρικό νευρικό σύστημα διακόπτεται. Όταν αυτό συμβεί, κάποια μέρη του σώματος δεν λαμβάνουν εντολές από τον εγκέφαλο. Αυτό οδηγεί σε μία πληθώρα συμπτωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της αίσθησης καύσου και των σπασμών.
• Η νευραλγία είναι μία αίσθηση καψίματος και οξέος πόνου που εμφανίζεται σε ένα νεύρο που έχει υποστεί βλάβη ή ερεθισμό. Το πάσχον νεύρο μπορεί να υπάρχει σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος, αλλά πιο συχνά εντοπίζεται στο πρόσωπο ή τον αυχένα.
• Η περιφερική νευροπάθεια είναι μία διαταραχή που αναπτύσσεται όταν ένα περιφερικό νεύρο υφίσταται βλάβη, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η ικανότητα φυσιολογικής λειτουργίας του. Αυτό μπορεί να πυροδοτήσει αίσθηση καύσου. Όταν τουλάχιστον δύο νεύρα ή περιοχές επηρεάζονται, όπως συμβαίνει στη λέπρα, η πάθηση ονομάζεται πολλαπλή μονονευρίτιδα.
• Η ριζοπάθεια, επίσης γνωστή και ως συμπίεση νεύρου στη σπονδυλική στήλη, είναι φυσιολογικό μέρος της γήρανσης. Εμφανίζεται όταν τα περιβάλλοντα οστά, ο χονδρός οι μύες επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου. Η πάθηση μπορεί να πυροδοτηθεί και από τραυματισμό στη σπονδυλική στήλη. Η ριζοπάθεια προκαλεί αίσθηση καύσου σε κάποιες περιπτώσεις, όμως όχι πάντα.

Ατυχήματα και τραυματισμοί είναι επίσης πιθανές αιτίες της αίσθησης καύσου.

• Το κρυοπάγημα συμβαίνει όταν το δέρμα και ο υποκείμενος ιστός παγώνουν. Πριν εμφανιστεί το μούδιασμα, το κρυοπάγημα δημιουργεί αίσθηση καύσου.
• Τα τσιμπήματα από έντομα ή δηλητηριώδη ζώα, όπως τα φίδια, δημιουργούν αίσθηση καύσου στην πάσχουσα περιοχή.
• Ο τραυματισμός δίκην μαστιγίου είναι ένας τραυματισμός που συμβαίνει όταν η κεφαλή ενός ατόμου κινείται προς τα εμπρός και προς τα πίσω ξαφνικά και με πολύ μεγάλη ταχύτητα. Αυτός ο τραυματισμός είναι περισσότερο κοινός σε αυτοκινητιστικά δυστυχήματα. Μπορεί να προκαλέσει αίσθηση καύσου και ακαμψία στον αυχένα.

Συγκεκριμένες διατροφικές ανεπάρκειες μπορούν επίσης να προωθήσουν αίσθηση καύσου ως σύμπτωμα.

• Η νόσος Beriberi είναι μία ανεπάρκεια στη θειαμίνη (βιταμίνη B-1).
• Ο υποπαραθυρεοειδισμός είναι μία σπάνια ασθένεια που χαρακτηρίζεται μειωμένη παραγωγή παραθυρεοειδούς ορμόνης, μιας ορμόνης που παράγεται από αδένες στο λαιμό. Μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια ασβεστίου.
• Η μεγαλοβλαστική αναιμία σχετίζεται με ανεπάρκεια βιταμίνης Β-12 ή φολικού οξέως.
• Η κακοήθης αναιμία προκαλεί ανεπάρκεια βιταμίνης Β-12.

Υπάρχουν και άλλες πιθανές αιτίες της αίσθησης καύσου σε διάφορα μέρη του σώματος.

• Τα στοματικά έλκη είναι πληγές στο στόμα που προκαλούνται από ιό και συνήθως είναι πολύ επώδυνα.
• Η νόσος γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης είναι η χρόνια παλινδρόμηση οξέων, η οποία συμβαίνει όταν τα στομαχικά περιεχόμενα κινούνται προς τα πάνω εντός του οισοφάγου. Η πάθηση μπορεί να προκαλέσει αίσθηση καψίματος στον οισοφάγο, το στήθος ή το στόμαχο.
• Ο απλός έρπης είναι μία μεταδοτική ιογενής λοίμωξη που προκαλεί επώδυνα έλκη με αίσθηση τσιμπήματος σε διάφορα μέρη του σώματος, κυρίως στα γεννητικά όργανα ή το στόμα.
• Η περιφερική αγγειοπάθεια είναι μία διαταραχή της αιματικής κυκλοφορίας που επηρεάζει φλέβες και αρτηρίες εκτός από την καρδιά και τους πνεύμονες. Συχνά προκαλεί αίσθηση καύσου που επιδεινώνεται κατά τη βάδιση.
• Η ροδόχρους νόσος είναι μία δερματική πάθηση που παράγει ερυθρά, γεμάτα πύον σπυράκια σε διάφορες περιοχές του σώματος. Οι πάσχουσες περιοχές μερικές φορές είναι θερμές στην αφή.
• Ο έρπης ζωστήρ εμφανίζεται σε άτομα που είχαν μολυνθεί με τον ιό της ανεμοβλογιάς. Συνήθως εμφανίζεται ως ένα επώδυνο εξάνθημα με αίσθηση καύσου στη μία πλευρά του σώματος.

Πώς διαγιγνώσκεται η αιτία της αίσθησης καύσου;

Πραγματοποιήστε ένα ραντεβού με τον γιατρό σας αν βιώνετε επιμονή αίσθηση καύσου. Ο γιατρός θα πραγματοποιήσει μία κλινική εξέταση και θα σας κάνει ερωτήσεις αναφορικά με τον πόνο και την αίσθηση καύσου που βιώνετε. Θα πρέπει να απαντήσετε αναφορικά με:

• Τη θέση του πόνου
• Τη σοβαρότητα του πόνου
• Πότε ξεκίνησε ο πόνος
• Πόσο συχνά βιώνετε πόνο
• Ποια άλλα συμπτώματα έχετε

Ο γιατρός θα ζητήσει συγκεκριμένες εξετάσεις για να ταυτοποιήσει την υποκείμενη αιτία της αίσθησης καύσου. Αυτές οι διαγνωστικές εξετάσεις περιλαμβάνουν:

• Εξετάσεις αίματος ή ούρων για τον έλεγχο διατροφικών ανεπαρκειών και άλλων παθήσεων
• Απεικονιστικές τεχνικές, όπως ακτινογραφία ακτίνων-Χ ή αξονική τομογραφία, για την εξέταση των οστών και των μυών στη σπονδυλική στήλη
• Ηλεκτρομυογράφημα, για την αξιολόγηση της υγείας των νεύρων και των μυών
• Δοκιμή ταχύτητας νευρικής αγωγιμότητας, για να καθοριστεί πόσο γρήγορα οι ηλεκτρικές ώσεις κινούνται μέσω ενός περιφερικού νεύρου
• Βιοψία νεύρων, για τον έλεγχο νευρικής βλάβης σε ένα συγκεκριμένο μέρος του σώματος
• Δερματική βιοψία, για τον έλεγχο μικρού δείγματος πάσχοντος δέρματος κάτω από ένα μικροσκόπιο για την παρουσία ανώμαλων κυττάρων

Πώς αντιμετωπίζεται η αίσθηση καύσου;

Η θεραπεία για την αίσθηση καύσου εξαρτάται από την υποκείμενη αιτία. Εάν ο γιατρός εντοπίσει το υποκείμενο πρόβλημα, θα θεραπεύσει πρώτα αυτό. Το θεραπευτικό πλάνο ποικίλλει ανάλογα με το πρόβλημα. Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει:

• Φαρμακευτική αγωγή
• Χειρουργική επέμβαση
• Φυσικοθεραπεία
• Διατροφικές αλλαγές
• Αλλαγές του τρόπου ζωής

Η αίσθηση καύσου μπορεί να ελεγχθεί με αντιφλεγμονώδη φάρμακα και συνταγογραφούμενα ή μη συνταγογραφούμενα παυσίπονα. Ο γιατρός μπορεί επίσης να σας προτείνει και κατ’ οίκον θεραπείες για την αντιμετώπιση της πάθησης.

Τι μπορείτε να κάνετε τώρα

Πολλές παθήσεις που προκαλούν αίσθηση καύσου δεν έχουν ίαση, αλλά οι θεραπείες κάνουν μεγάλη διαφορά στη μείωση του πόνου και άλλων συμπτωμάτων. Θα πρέπει να επισκεφτείτε το γιατρό σας, ώστε να λάβετε σωστή διάγνωση και θεραπεία για το πρόβλημα που προκαλεί την αίσθηση καύσου. Ακολουθήστε πιστά το θεραπευτικό πλάνο και πραγματοποιήστε όλα τα απαραίτητα ιατρικά ραντεβού.

Βιβλιογραφία

Central pain syndrome information page. (2017).
ninds.nih.gov/Disorders/All-Disorders/Central-Pain-Syndrome-Information-Page

Mayo Clinic Staff. (2018). GERD.
mayoclinic.org/diseases-conditions/gerd/symptoms-causes/syc-20361940

Mayo Clinic Staff. (2018). Hypoparathyroidism.
mayoclinic.org/diseases-conditions/hypoparathyroidism/symptoms-causes/syc-20355375

Rodway I. (2015). Cervical radiculopathy (pinched nerve).
orthoinfo.aaos.org/topic.cfm?topic=A00332