Τι είναι οι ακούσιες κινήσεις;

Μία ακούσια κίνηση συμβαίνει όταν το σώμα σας κινείται με έναν ανεξέλεγκτο τρόπο ή χωρίς να το επιθυμείτε. Αυτές οι κινήσεις μπορεί να κυμαίνονται από γρήγορα, σπασμωδικά τικ έως μεγαλύτερης διάρκειας τρόμους και επιληπτικές κρίσεις.

Αυτές οι κινήσεις μπορούν να παρατηρηθούν σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του αυχένα, του προσώπου και των άκρων.

Υπάρχει μία πληθώρα τύπων ανεξέλεγκτων κινήσεων και αιτιών. Ακούσιες κινήσεις σε μία ή περισσότερες περιοχές του σώματος μπορεί να υποχωρούν γρήγορα σε ορισμένες περιπτώσεις, ενώ άλλοτε να αποτελούν ένα μακροχρόνιο πρόβλημα που επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου.

Ποιοι είναι οι τύποι ακούσιων κινήσεων;

Υπάρχουν αρκετοί διαφορετικοί τύποι ακούσιων κινήσεων. Η νευρική βλάβη, για παράδειγμα, συχνά δημιουργεί μικρούς μυϊκούς σπασμούς στον πάσχοντα μυ. Οι κύριοι τύποι ακούσιων κινήσεων περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

Όψιμη δυσκινησία (TD)

Η όψιμη δυσκινησία είναι μία νευρολογική πάθηση που απορρέει από τον εγκέφαλο και εκδηλώνεται με τη χρήση νευροληπτικών φαρμάκων. Οι γιατροί συνταγογραφούν αυτά τα φάρμακα για την αντιμετώπιση ψυχιατρικών διαταραχών.

Τα άτομα με όψιμη δυσκινησία συχνά παρουσιάζουν ανεξέλεγκτες επαναλαμβανόμενες κινήσεις του προσώπου που περιλαμβάνουν:

• Γκριμάτσες
• Γρήγορο πετάρισμα των βλεφάρων
• Προεξέχουσα γλώσσα
• Σούφρωμα των χειλιών
• Πλατάγισμα των χειλιών

Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Νευρολογικών Διαταραχών και Εγκεφαλικού (NINDS) των ΗΠΑ, υπάρχουν φάρμακα που φαίνεται πως έχουν κάποια αποτελεσματικότητα για την όψιμη δυσκινησία. Θα πρέπει να συμβουλευτείτε το γιατρό σας για να βρείτε τη βέλτιστη για εσάς θεραπεία.

 Μυϊκός τρόμος

Οι τρόμοι είναι ρυθμικές κινήσεις μέρους του σώματος που οφείλονται σε σποραδικές μυϊκές συσπάσεις.

Σύμφωνα με τη Σχολή Ιατρικής του Stanford, τα περισσότερα άτομα βιώνουν τρόμο απόκριση σε παράγοντες, όπως:

• Χαμηλά επίπεδα σακχάρου του αίματος
• Στέρηση από το αλκοόλ
• Εξάντληση

Ωστόσο, ο τρόμος μπορεί να εκδηλωθεί και σε πιο σοβαρές υποκείμενες παθήσεις, όπως:

• Πολλαπλή σκλήρυνση
• Νόσος του Parkinson

Μυοκλονία

Η μυοκλονία χαρακτηρίζεται από ταχείες, τύπου σοκ, σπασμωδικές κινήσεις. Αυτές μπορεί να συμβαίνουν φυσικά κατά τη διάρκεια του ύπνου ή όταν τρομάζετε ξαφνικά.

Όμως, υπάρχει περίπτωση, η πάθηση να οφείλεται σε πιο σοβαρά υποκείμενα προβλήματα, όπως:

• Η επιληψία
• Η νόσος του Αλτσχάιμερ

Τικ

Τα τικ είναι ξαφνικές, επαναλαμβανόμενες κινήσεις. Ταξινομούνται ως απλά και σύνθετα, ανάλογα με το εάν περιλαμβάνουν μικρό ή μεγάλο αριθμό μυϊκών ομάδων.

Το υπερβολικό ανασήκωμα των ώμων ή η κάμψη ενός δακτύλου είναι ένα παράδειγμα απλού τικ. Η επαναλαμβανόμενη κίνηση ή το χτύπημα του χεριού στο πλάι του σώματος είναι ένα παράδειγμα σύνθετου τικ.

Στα νεαρά άτομα, τα τικ εμφανίζονται κυρίως στο σύνδρομο Tourette. Τα κινητικά τικ, που αποτελούν απόρροια της διαταραχής, μπορεί να εξαφανίζονται για μικρές χρονικές περιόδους. Αν ζείτε με σύνδρομο Tourette, μπορεί να είστε σε θέση να καταστέλλετε τα τικ έως ένα βαθμό.

Στους ενήλικες, τα τικ μπορεί να εκδηλώνονται ως σύμπτωμα της νόσου του Parkinson. Η έναρξη των τικ στην ενήλικη ζωή μπορεί επίσης να οφείλεται σε:

• Τραύμα
• Χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων, όπως οι αμφεταμίνες

Αθέτωση

Η αθέτωση αναφέρεται σε αργές, σπαρταριστές κινήσεις. Σύμφωνα με τη Σχολή Ιατρικής του Stanford, αυτός ο τύπος ακούσιων κινήσεων επηρεάζει κυρίως τα χέρια.

Ποιες είναι οι αιτίες των ακούσιων κινήσεων;

Υπάρχουν πολλές διαφορετικές αιτίες για τις ακούσιες κινήσεις. Γενικά, όταν εκδηλώνονται, οι ανεξέλεγκτες κινήσεις υποδεικνύουν βλάβη στα νεύρα ή σε περιοχές του εγκεφάλου που ελέγχουν την κίνηση και το συντονισμό. Ωστόσο, μία πληθώρα υποκειμένων παθήσεων μπορεί να δημιουργεί τις ακούσιες κινήσεις.

Στα παιδιά

Στα παιδιά, κάποιες από τις πιο κοινές αιτίες ακούσιων κινήσεων είναι:

• Η υποξία, η ανεπάρκεια οξυγόνου τη στιγμή της γέννησης
• Ο κερνίκτερος, ο οποίος προκαλείται από την υπερβολική παραγωγή μιας χρωστικής από το ήπαρ που ονομάζεται χολερυθρίνη
• Η εγκεφαλική παράλυση, η οποία είναι μία νευρολογική διαταραχή που επηρεάζει την κίνηση του σώματος και τη μυϊκή λειτουργία

Ο κερνίκτερος παρατηρείται σπάνια πλέον στις Ηνωμένες Πολιτείες λόγω του τυπικού ελέγχου χολερυθρίνης στον οποίο υποβάλλονται όλα τα νεογνά.

Στους ενήλικες

Στους ενήλικες, κάποιες από τις πιο κοινές αιτίες ακούσιων κινήσεων είναι οι εξής:

• Χρήση ουσιών
• Χρήση νευροληπτικών φαρμάκων που συνταγογραφούνται για ψυχιατρικές διαταραχές για μεγάλο χρονικό διάστημα
• Όγκοι
• Εγκεφαλική βλάβη
• Εγκεφαλικό
• Νευροεκφυλιστικές διαταραχές, όπως η νόσος του Parkinson
• Επιληπτικές διαταραχές
• Σύφιλη για την οποία δεν λαμβάνεται θεραπεία
• Νόσοι του θυρεοειδούς
• Γενετικές διαταραχές, όπως η νόσος του Huntington και η νόσος Wilson

Πώς διαγιγνώσκεται η αίτια των ακούσιων κινήσεων;

Πραγματοποιήστε ένα ραντεβού με το γιατρό σας αν εσείς ή το παιδί σας βιώνετε επίμονες ακούσιες κινήσεις και δεν γνωρίζετε την αιτία.

Το ραντεβού σας θα ξεκινήσει με τη λήψη του ιατρικού ιστορικού σας. Ο γιατρός θα σας ρωτήσει για το προσωπικό και το οικογενειακό ιατρικό ιστορικό σας, καθώς και για οποιαδήποτε φάρμακα λαμβάνετε ή έχετε λάβει στο παρελθόν.

Άλλες ερωτήσεις που μπορεί να σας κάνει είναι οι εξής:

• Πότε και πώς ξεκίνησαν οι ακούσιες κινήσεις;
• Ποια μέρη του σώματος επηρεάζονται;
• Τι φαίνεται να επιδεινώνει ή να βελτιώνει τις ακούσιες κινήσεις;
• Το στρες επηρεάζει αυτές τις κινήσεις;
• Πόσο συχνά εκδηλώνονται οι ακούσιες κινήσεις;
• Οι ακούσιες κινήσεις επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου;

Είναι σημαντικό να αναφέρετε οποιαδήποτε άλλα συμπτώματα βιώνετε σε συνδυασμό με τις ανεξέλεγκτες κινήσεις. Τα επιπλέον συμπτώματα και οι απαντήσεις σας θα βοηθήσουν το γιατρό να καταλήξει στη βέλτιστη θεραπεία.

Διαγνωστικές εξετάσεις

Ανάλογα με την αιτία που υποπτεύεται ο γιατρός, μπορεί να ζητήσει μία ή περισσότερες εξετάσεις. Θα χρειαστεί να υποβληθείτε σε εξετάσεις αίματος για τον έλεγχο των παρακάτω:

• Ανάλυση ηλεκτρολυτών
• Έλεγχος θυρεοειδικής λειτουργίας για τον αποκλεισμό πιθανής θυρεοειδικής δυσλειτουργίας
• Έλεγχος χαλκού ή σερουλοπλασμίνης του όρου για τον αποκλεισμό της νόσου Wilson
• Ορολογικές εξετάσεις για σύφιλη για τον αποκλεισμό νευροσύφιλης
• Εξετάσεις για ασθένειες του συνδετικού ιστού για τον αποκλεισμό συστηματικού ερυθηματώδους λύκου και άλλων συναφών παθήσεων
• Ασβέστιο ορού
• Πλήρες αιμοδιάγραμμα

Επιπλέον ο γιατρός μπορεί να ζητήσει:

• Εξετάσεις ούρων για τον αποκλεισμό τοξινών
• Οσφυονωτιαία παρακέντηση για την ανάλυση εγκεφαλονωτιαίου υγρού
• Αξονική ή μαγνητική τομογραφία του εγκεφάλου για τον εντοπισμό δομικών ανωμαλιών
• Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα

Η ψυχοφαρμακολογία μπορεί επίσης να είναι βοηθητική στη διάγνωση. Όμως αυτό εξαρτάται από το αν λαμβάνετε συγκεκριμένα φάρμακα ή ουσίες.

Για παράδειγμα, η όψιμη δυσκινησία αποτελεί παρενέργεια χρήσης νευροληπτικών για μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Ανάλογα με το αν έχετε όψιμη δυσκινησία ή κάποια άλλη πάθηση, οι επιπτώσεις των φαρμάκων θα πρέπει να αξιολογηθούν κατά τη διάρκεια αυτής της εξέτασης. Αυτό θα βοηθήσει το γιατρό να πραγματοποιήσει μία ακριβή διάγνωση.

Πώς αντιμετωπίζονται οι ακούσιες κινήσεις;

Η έκβαση ποικίλει ανάλογα με τη σοβαρότητα του συμπτώματος. Ωστόσο, υπάρχουν φάρμακα που μπορούν να μειώσουν την ένταση των ακούσιων κινήσεων. Για παράδειγμα, ένα ή περισσότερα φάρμακα μπορούν να θέσουν υπό έλεγχο τις ακούσιες κινήσεις που σχετίζονται με επιληπτικές διαταραχές.

Η σωματική δραστηριότητα, που συμφωνεί με τις οδηγίες του γιατρού σας, μπορεί να βελτιώσει το συντονισμό και να επιβραδύνει τη μυϊκή βλάβη. Πιθανές μορφές σωματικής δραστηριότητας είναι:

• Η κολύμβηση
• Οι διατάσεις
• Οι ασκήσεις ισορροπίας
• Το περπάτημα

Μπορείτε να αναζητήσετε βοήθεια και από ειδικές ομάδες υποστήριξης αν υποφέρετε από ακούσεις κινήσεις.

Βιβλιογραφία

Introduction involuntary movements. (n.d.).
stanfordmedicine25.stanford.edu/the25/im.html

Mayo Clinic Staff. (2018). Parkinson’s disease.
mayoclinic.org/diseases-conditions/parkinsons-disease/basics/definition/con-20028488

Overview of nervous system disorders. (n.d.).
hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/overview-of-nervous-system-disorders

Spinal cord injuries and disorders. (n.d.).
neurosurgery.uw.edu/patients-and-family/what-we-treat/conditions/spinal-cord-injuries-and-disorders

Tardive dyskinesia information page. (2019).
ninds.nih.gov/Disorders/All-Disorders/Tardive-Dyskinesia-Information-Page