Τι είναι η ακράτεια κοπράνων;

Η ακράτεια κοπράνων είναι η απώλεια ελέγχου του παχέος εντέρου που οδηγεί σε ακούσεις κενώσεις του εντέρου. Η ακράτεια μπορεί να κυμαίνεται από σπάνια ακούσια ακράτεια μικρής ποσότητας κοπράνων ως πλήρη απώλεια ελέγχου του παχέος εντέρου.

Κάποια άτομα με ακράτεια κοπράνων αισθάνονται την ανάγκη μιας άμεσης κένωσης του εντέρου, αλλά δεν καταφέρνουν να φτάσουν έγκαιρα στην τουαλέτα, ενώ άλλα δεν νιώθουν την αίσθηση της ανάγκης κένωσης, με αποτέλεσμα τα κόπρανα να αποβάλλονται αυτοί χωρίς να έχουν επίγνωση.

Η ακράτεια κοπράνων είναι σαφώς μία δυσάρεστη κατάσταση, αλλά βελτιώνεται με την κατάλληλη θεραπεία.

Τι προκαλεί την ακράτεια κοπράνων;

Ο φυσιολογικός έλεγχος του παχέος εντέρου έγκειται στην κατάλληλη λειτουργία:

• Των πυελικών μυών
• Του ορθού, του κατώτερου τμήματος του παχέος εντέρου
• Των πρωκτικών μυϊκών σφιγκτήρων (των μυών στον πρωκτό)
• Του νευρικού συστήματος

Τραυματισμός ή βλάβη σε οποιαδήποτε από αυτές τις περιοχές μπορεί να οδηγήσει σε ακράτεια κοπράνων.

Κοινές αιτίες της ακράτειας κοπράνων είναι οι εξής:

Ενσφήνωση κοπράνων

Η χρόνια δυσκοιλιότητα μπορεί να οδηγήσει σε ενσφήνωση κοπράνων. Αυτό συμβαίνει όταν σκληρά κόπρανα αποφράσσουν το ορθό. Η συσσώρευση των κοπράνων μπορεί να εξασθενήσει το σφικτήρα, καθιστώντας τους μύες ανίκανους να σταματήσουν τη διέλευση των κοπράνων.

Μία άλλη επιπλοκή της ενσφήνωσης κοπράνων είναι η διαρροή υγρών κοπράνων μέσω του πρωκτού.

Διάρροια

Η διάρροια είναι το αποτέλεσμα υγρών κοπράνων, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν άμεση ανάγκη κένωσης του εντέρου. Η ανάγκη αυτή μπορεί να είναι τόσο ξαφνική, ώστε να μην έχετε το χρόνο να φτάσετε μέχρι την τουαλέτα.

Αιμορροΐδες

Οι εξωτερικές αιμορροΐδες μπορούν να παρεμποδίσουν το φυσιολογικό κλείσιμο του πρωκτικού σφιγκτήρα. Αυτό επιτρέπει την ακούσια δίοδο κοπράνων και βλέννας.

Μυϊκή βλάβη

Βλάβη στον πρωκτικό σφιγκτήρα διακόπτει τη λειτουργία των μυών που κρατούν τον πρωκτό σφιχτά κλειστό. Χειρουργική επέμβαση μέσα ή γύρω από την ορθοπρωκτική περιοχή, τραύμα και δυσκοιλιότητα μπορούν να προκαλέσουν βλάβη στους μύες του σφιγκτήρα.

Νευρική βλάβη

Εάν τα νεύρα που ελέγχουν την κίνηση του σφιγκτήρα υποστούν βλάβη, οι μύες του σφιγκτήρα δεν κλείνουν φυσιολογικά. Όταν αυτό συμβεί, μπορεί επίσης να μην αισθάνεστε την ανάγκη να πάτε στην τουαλέτα.

Αιτίες νευρικής βλάβης περιλαμβάνουν:

• Τραύμα κατά τον τοκετό
• Χρόνια δυσκοιλιότητα
• Εγκεφαλικό
• Διαβήτη
• Πολλαπλή σκλήρυνση

Δυσλειτουργία πυελικού εδάφους

Οι γυναίκες μπορεί να υποστούν βλάβη στους μύες και τα νεύρα της πυέλου κατά τον τοκετό, αλλά τα συμπτώματα μιας δυσλειτουργίας του πυελικού εδάφους μπορεί να μην είναι άμεσα ορατά. Μπορεί μάλιστα να εκδηλωθούν χρόνια αργότερα. Οι επιπλοκές περιλαμβάνουν:

• Αδυναμία των πυελικών μυών που χρησιμοποιούνται κατά τις κενώσεις του εντέρου
• Πρόπτωση του ορθού (όταν το ορθό προβάλει μέσα από τον πρωκτό)
• Ορθοκήλη (όταν δημιουργείται εξόγκωμα του ορθού εντός του κόλπου)

Και οι άντρες μπορεί να εμφανίσουν δυσλειτουργία πυελικού εδάφους.

Ποιος βρίσκεται σε κίνδυνο ακράτειας κοπράνων;

Οποιοσδήποτε μπορεί να βιώσει ακράτεια κοπράνων, αλλά κάποια άτομα έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες από άλλα. Πιθανώς βρίσκεστε σε αυξημένο κίνδυνο ακράτειας κοπράνων εάν:

• Είστε άνω των 65 ετών
• Είστε γυναίκα
• Είστε γυναίκα που έχει γεννήσει φυσιολογικά
• Έχετε χρόνια δυσκοιλιότητα
• Έχετε ασθένεια ή τραυματισμό που προκαλεί νευρική βλάβη

Πώς διαγιγνώσκεται η ακράτεια κοπράνων;

Ο γιατρός θα πραγματοποιήσει μία ενδελεχή κλινική εξέταση και θα λάβει το ιατρικό ιστορικό σας ώστε να διαγνώσει την ακράτεια κοπράνων. Θα σας ρωτήσει αναφορικά με τη συχνότητα της ακράτειας και ποτέ εκδηλώνεται, καθώς και για τη διατροφή σας, τα φάρμακα που λαμβάνετε και οποιαδήποτε άλλα προβλήματα υγείας.

Οι παρακάτω εξετάσεις θα βοηθήσουν στη διάγνωση:

• Δακτυλική εξέταση του ορθού
• Καλλιέργεια κοπράνων
• Κλύσμα βαρίου (ακτινογραφία ακτίνων-Χ του παχέος εντέρου, συμπεριλαμβανομένου του ορθού, με σκιαγραφικό υλικό το βάριο)
• Εξετάσεις αίματος
• Ηλεκτρομυογραφία (για τον έλεγχο της λειτουργίας των μυών και των σχετιζόμενων νεύρων)
• Ορθοπρωκτικό υπερηχογράφημα
• Πρωκτογραφία (δημιουργία βίντεο με τη χρήση ακτίνων-Χ κατά τη διάρκεια μιας κένωσης του εντέρου)

Πώς αντιμετωπίζεται η ακράτεια κοπράνων;

Η θεραπεία της ακράτειας κοπράνων εξαρτάται από την αιτία. Ορισμένες θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν:

Διατροφή

Τροφές που προκαλούν διάρροια ή δυσκοιλιότητα θα πρέπει να ταυτοποιηθούν και να απομακρυνθούν από τη διατροφή σας. Αυτό θα βοηθήσει στην κανονικοποίηση και ρύθμιση των κενώσεων του εντέρου. Ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει αύξηση στην πρόσληψη υγρών και συγκεκριμένων τύπων φυτικών ινών.

Φαρμακευτική αγωγή

Για τη διάρροια, αντιδιαρροϊκά φάρμακα, όπως η λοπεραμίδη, η κωδεΐνη ή η διφαινοξυλάτη/ατροπίνη μπορούν να συνταγογραφηθούν για την επιβράδυνση των κενώσεων του εντέρου. Ο γιατρός μπορεί να σας προτείνει συμπληρώματα διατροφής για τη δυσκοιλιότητα.

Επανεκπαίδευση του εντέρου

Ακολουθώντας μία ρουτίνα επανεκπαίδευσης του εντέρου, μπορείτε να επιστρέψετε στις φυσιολογικές κενώσεις. Πτυχές αυτής της ρουτίνας είναι:

• Να πηγαίνετε στην τουαλέτα με βάση ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα
• Να χρησιμοποιείτε υπόθετα για τη διέγερση των κενώσεων του εντέρου

Πάνες ακράτειας

Μπορείτε να φοράτε ειδικά σχεδιασμένες πάνες ακράτειας για επιπλέον προστασία. Αυτές οι πάνες είναι διαθέσιμες είτε ως μιας χρήσης είτε επαναχρησιμοποιούμενες και ορισμένες εταιρείες χρησιμοποιούν τεχνολογία που εξουδετερώνει τις οσμές.

Ασκήσεις Κegel

Οι ασκήσεις Κegel δυναμώνουν τους μύες του πυελικού εδάφους. Είναι ασκήσεις που περιλαμβάνουν μία ρουτίνα επαναλαμβανόμενης συστολής των μυών που χρησιμοποιούνται όταν πηγαίνετε στην τουαλέτα. Θα πρέπει να συμβουλευτείτε το γιατρό σας ώστε να μάθετε πώς ακριβώς να τις πραγματοποιείτε σωστά.

Βιοανάδραση

Η βιοανάδραση είναι μία εναλλακτική ιατρική τεχνική. Θα μάθετε πώς να χρησιμοποιείτε το μυαλό σας για να ελέγχετε τις σωματικές λειτουργίες με τη βοήθεια των αισθήσεων.

Αν έχετε ακράτεια κοπράνων, η βιοανάδραση θα σας διδάξει πώς να ελέγξετε και να ενδυναμώσετε τους μύες του σφιγκτήρα. Μερικές φορές, ιατρικός εξοπλισμός που χρησιμοποιείται για την εκπαίδευση τοποθετείται στον πρωκτό και το ορθό. Ο γιατρός στη συνέχεια εξετάζει τη λειτουργικότητα του μυός του σφιγκτήρα του ορθού και του πρωκτού.

Ο μυϊκός τόνος, ο οποίος μετράται, απεικονίζεται στην οθόνη του υπολογιστή, επομένως μπορείτε να παρατηρήσετε τη δύναμη των μυών σας. Παρατηρώντας αυτή την πληροφορία μπορείτε να μάθετε πώς να ελέγχετε το μυ του ορθού.

Χειρουργική επέμβαση

Η χειρουργική θεραπεία γενικά χρησιμοποιείται μόνο σε σοβαρές περιπτώσεις ακράτειας κοπράνων. Υπάρχουν αρκετές χειρουργικές επιλογές διαθέσιμες:

• Σφιγκτηροπλαστική. Τα άκρα του πρωκτικού σφιγκτήρα ενώνονται ξανά, ώστε ο μυς να ενδυναμωθεί και ο σφιγκτήρας να σφίξει.
• Μεταμόσχευση έσω ορθού μηριαίου μυός. Ο μυς μεταφέρεται από τον προσαγωγό και τοποθετείται γύρω από το μυ του πρωκτικού σφιγκτήρα, ώστε να προσδώσει δύναμη και υποστήριξη.
• Τεχνητός σφιγκτήρας. Ο τεχνητός σφιγκτήρας είναι ένας δακτύλιος σιλικόνης που εμφυτεύεται γύρω από τον πρωκτό. Θα ξεφουσκώνετε χειρωνακτικά τον τεχνητό σφιγκτήρα, ώστε να επιτρέπετε την απομάκρυνση κοπράνων, και στη συνέχεια θα τον φουσκώνετε για να κλείσει ο πρωκτός και να αποτραπούν τυχόν διαρροές.
• Κολοστομία. Κάποια άτομα που πάσχουν από έντονη ακράτεια κοπράνων επιλέγουν να υποβληθούν σε εγχείρηση κολοστομίας. Κατά τη διάρκεια αυτής της επέμβασης, ο χειρουργός επανακατευθύνει το τέλος του παχέος εντέρου, ώστε να περνά μέσα από το κοιλιακό τοίχωμα. Ένα σάκος συνδέεται στο εξωτερικό μέρος της κοιλιακής χώρας, γύρω από το «στόμα», τη θέση όπου το έντερο συνδέεται στο άνοιγμα της κοιλιακής χώρας. Μετά την ολοκλήρωση της χειρουργικής επέμβασης, τα κόπρανα δεν περνούν πλέον μέσω του πρωκτού, αλλά αδειάζουν μέσω του στόματος σε έναν σάκο.

Solesta

Το Solesta είναι ένα ενέσιμο τζελ που εγκρίθηκε το 2011 από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) για τη θεραπεία της ακράτειας κοπράνων. Ο στόχος της θεραπείας με Solesta είναι η αύξηση της ποσότητας ιστού του ορθού.

Το τζελ χορηγείται με ένεση στο τοίχωμα του πρωκτού και αποτελεσματικά μειώνει ή αντιμετωπίζει πλήρως την ακράτεια κοπράνων σε κάποια άτομα. Δρα προκαλώντας αύξηση του όγκου και πάχυνση του ιστού του πρωκτού, στενεύοντας το άνοιγμά του και διατηρώντας τον κλειστό.

Το Solesta χορηγείται αυστηρά από επαγγελματίες υγείας.

Μπορεί να προληφθεί η ακράτεια κοπράνων;

Η ηλικία, ένα παλαιότερο τραύμα και συγκεκριμένες ιατρικές παθήσεις μπορεί να οδηγήσουν σε ακράτεια κοπράνων. Η πάθηση δεν είναι πάντα αποτρέψιμη. Ο κίνδυνος όμως μπορεί να μειωθεί ακολουθώντας ένα πρόγραμμα τακτικών κενώσεων του εντέρου και διατηρώντας τους πυελικούς μύες ισχυρούς.

Βιβλιογραφία

Mayo Clinic Staff. (2018). Fecal incontinence.
mayoclinic.org/diseases-conditions/fecal-incontinence/symptoms-causes/dxc-20166883

O’Neill T. (2018). Preparing for your Solesta.
med.umich.edu/1libr/MBCP/Solesta.pdf

Symptoms & causes of fecal incontinence. (2017).
niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/bowel-control-problems-fecal-incontinence/symptoms-causes