Τι είναι η ανικανότητα ελέγχου των συναισθημάτων;

Όταν οι άνθρωποι δεν είναι σε θέση να ελέγξουν τα συναισθήματά τους, η απόκριση τους μπορεί να είναι ακατάλληλη δεδομένης της χρονικής στιγμής ή της κατάστασης.

Ο θυμός, η λύπη, η αγωνία και ο φόβος είναι μερικά από τα συναισθήματα που μπορεί ένα άτομο να έχει.

Η ανικανότητα ελέγχου τους μπορεί να είναι προσωρινή και να προκαλείται, για παράδειγμα, από πτώση σακχάρου του αίματος ή εξάντληση λόγω έλλειψης ύπνου.

Όμως, κάποια άτομα παρουσιάζουν διαρκή ανικανότητα να ελέγξουν τα συναισθήματά τους λόγω κάποιας χρόνιας πάθησης. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε πότε πρέπει να αναζητήσετε βοήθεια, επειδή η ανικανότητα ελέγχου των συναισθημάτων μπορεί να παρεμποδίζει την καθημερινή σας ζωή.

Τι είναι τα συναισθηματικά ξεσπάσματα;

Τα συναισθηματικά ξεσπάσματα αναφέρονται σε ταχείες αλλαγές της συναισθηματικής έκφρασης όπου εκδηλώνονται ισχυρά ή υπερβολικά αισθήματα.

Το εν λόγω νευρολογικό πρόβλημα συχνά επηρεάζει άτομα με κάποια προϋπάρχουσα πάθηση ή άτομα που έχουν υποστεί τραυματισμό στον εγκέφαλο στο παρελθόν.

Κάποια άτομα με ψυχικές παθήσεις, όπως η οριακή διαταραχή προσωπικότητας, επίσης παρουσιάζουν συναισθηματικές μεταπτώσεις, αλλά για διαφορετικούς λόγους από ό, τι οι νευρολογικές παθήσεις.

Παραδείγματα τέτοιων τύπων συναισθηματικών ξεσπασμάτων περιλαμβάνουν:

• Ξαφνική ευερεθιστότητα
• Έντονο κλάμα ή γέλιο
• Θυμός, αλλά χωρίς να γνωρίζετε το γιατί
• Ξεσπάσματα θυμού

Τα άτομα που έχουν υποστεί εγκεφαλικό μπορεί να παρουσιάζουν συναισθηματικά ξεσπάσματα.

Ποιες είναι οι αιτίες της ανικανότητας ελέγχου των συναισθημάτων;

Οι αιτίες της ανικανότητας ελέγχου των συναισθημάτων ποικίλουν. Κάποια παιδιά μπορεί να μην είναι σε θέση να ελέγξουν τα συναισθήματά τους, επειδή αισθάνονται ιδιαίτερα φορτισμένα ή αγχωμένα. Μπορεί να έχουν ξεσπάσματα θυμού ή κλάματος.

Τα παιδιά, όμως, τυπικά ξεκινούν να αναπτύσσουν μεγαλύτερο αυτοέλεγχο καθώς μεγαλώνουν.

Υπάρχουν ορισμένες εξαιρέσεις οι οποίες περιλαμβάνουν τα παιδιά που πάσχουν από τις παρακάτω παθήσεις:

• Διαταραχή προσαρμογής
• Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής υπερκινητικότητας
• Αυτισμός
• Εναντιωματική προκλητική διαταραχή

Άλλες παθήσεις που σχετίζονται με την ανικανότητα ελέγχου των συναισθημάτων είναι οι εξής:

• Διαταραχή χρήσης αλκοόλ
• Διαταραχή αντικοινωνικής προσωπικότητας
• Σύνδρομο Asperger
• Διπολική διαταραχή
• Ντελίριο
• Διαβήτης
• Κατάχρηση ουσιών
• Τραυματισμός στο κεφάλι
• Υπογλυκαιμία
• Επιλόχεια κατάθλιψη
• Διαταραχή μετατραυματικού στρες
• Ψύχωση
• Σχιζοφρένεια

Πολλές από αυτές τις παθήσεις απαιτούν μακροχρόνια θεραπεία, ώστε τα άτομα να είναι σε θέση να ελέγξουν τα συναισθήματά τους.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ανικανότητας ελέγχου των συναισθημάτων;

Οι άνθρωποι ελέγχουν ή ρυθμίζουν τα συναισθήματά τους σε καθημερινή βάση και καθορίζουν:

• Τι συναισθήματα έχουν
• Πότε έχουν αυτά τα συναισθήματα
• Πώς βιώνουν τα συναισθήματα

Ο συναισθηματικός έλεγχος αποτελεί συνήθεια για κάποια άτομα, ενώ για άλλα η συναισθηματική απόκριση είναι αυτόματη.

Τα συμπτώματα που σχετίζονται με την ανικανότητα ελέγχου των συναισθημάτων περιλαμβάνουν:

• Αίσθηση ότι κατακλύζεστε από συναισθήματα
• Φόβο έκφρασης των συναισθημάτων
• Θυμό, αλλά χωρίς προφανή αιτία
• Αίσθηση ότι βρίσκεστε εκτός εαυτού
• Δυσκολία να κατανοήσετε τα συναισθήματά σας
• Κατάχρηση αλκοόλ ή ουσιών για να κρύψετε ή να «μουδιάσετε» τα συναισθήματά σας

Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ, η δυσκολία ελέγχου των συναισθημάτων αποτελεί κύριο σύμπτωμα των ατόμων με διαταραχές άγχους ή διάθεσης.

Τα ακόλουθα συμπτώματα αποτελούν ένδειξη ότι ένα άτομο θα πρέπει να αναζητήσει ιατρική φροντίδα:

• Αίσθηση ότι δεν αξίζει πλέον να ζείτε
• Τάση αυτοτραυματισμού
• Βλέπετε πράγματα ή ακούτε φωνές που δεν υπάρχουν
• Απώλεια αισθήσεων ή αίσθημα λιποθυμίας

Ψευδοπρομηκικό συναίσθημα

Το ψευδοπρομηκικό συναίσθημα (PBA) είναι μία πάθηση που επηρεάζει άτομα με νευρολογικές παθήσεις ή όσους έχουν υποστεί τραυματισμό του εγκεφάλου. Ακούσια ξεσπάσματα κλάματος, γέλιου ή θυμού είναι τα κύρια συμπτώματα της πάθησης.

Το ψευδοπρομηκικό συναίσθημα εκδηλώνεται όταν έχει διακοπεί η επικοινωνία μεταξύ του μετωπιαίου λοβού, που ελέγχει τα συναισθήματα, και της παρεγκεφαλίδας και του εγκεφαλικού στελέχους.

Το ψευδοπρομηκικό συναίσθημα είναι το αποτέλεσμα:

• Εγκεφαλικού
• Νόσου του Πάρκινσον
• Όγκου στον εγκέφαλο
• Άνοιας
• Τραυματισμού του εγκεφάλου
• Πολλαπλής σκλήρυνσης

Πραγματοποιήστε ένα ραντεβού με τον γιατρό σας αν παρουσιάζετε τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Έχετε συναισθήματα που δεν έχουν γνωστή αιτία
• Έχετε συχνά συναισθηματικά ξεσπάσματα
• Αισθάνεστε λύπη, θυμό ή κατάθλιψη τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας
• Έχετε δυσκολία στην έκφραση των συναισθημάτων σας

Καλέστε το γιατρό σας αν εσείς ή ένα δικό σας άτομο έχει συμπεριφορικά συμπτώματα που διαρκούν περισσότερο από λίγες μέρες.

Πώς διαγιγνώσκεται η ανικανότητα ελέγχου των συναισθημάτων;

Ο γιατρός θα ξεκινήσει την διαγνωστική διαδικασία ζητώντας το ιατρικό ιστορικό σας και τα τρέχοντα συμπτώματά σας. Επίσης, θα πρέπει να γνωρίζει όλα τα φάρμακα που λαμβάνετε (συνταγογραφούμενα και μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, συμπληρώματα ή βότανα).

Σε ορισμένες περιπτώσεις, νευροαπεικονιστικές τεχνικές, όπως αξονική ή μαγνητική τομογραφία, μπορεί να κριθούν απαραίτητες.

Επειδή πολλές αιτίες ανικανότητας ελέγχου των συναισθημάτων σχετίζονται με ψυχολογικές διαταραχές, ο γιατρός θα σας παραπέμψει σε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας.

Πολλές από αυτές τις διαταραχές δεν διαγιγνώσκονται με ένα και μοναδικό τεστ.

Πώς αντιμετωπίζεται η ανικανότητα ελέγχου των συναισθημάτων;

Η θεραπεία ποικίλει ανάλογα με την υποκείμενη αιτία της ανικανότητας ελέγχου των συναισθημάτων.

Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ αναφέρουν ότι τα άτομα με διαβήτη είναι δύο έως τρεις φορές πιο πιθανό να παρουσιάσουν συμπτώματα κατάθλιψης, συμπεριλαμβανομένων των εναλλαγών της διάθεσης και της ευερεθιστότητας, τα οποία συχνά συνδέονται με τα επίπεδα σακχάρου του αίματος.

Η υπογλυκαιμία μπορεί να αντιμετωπιστεί με δισκία γλυκόζης, καραμέλες, χυμούς ή οτιδήποτε άλλο περιέχει ζάχαρη.

Όσοι έχουν χρόνια χαμηλά επίπεδα σακχάρου του αίματος θα πρέπει να κάνουν αλλαγές στη διατροφή τους και να τρώνε πιο συχνά γεύματα.

Η θεραπεία για τις ψυχολογικές διαταραχές μπορεί να περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή και ψυχοθεραπεία. Αυτές οι παθήσεις συχνά απαιτούν μακροχρόνιες παρεμβάσεις, ώστε να παρέχουν τα βέλτιστα εργαλεία για τον έλεγχο των συναισθημάτων.

Επιπρόσθετα με τη φαρμακευτική αγωγή και την ψυχοθεραπεία, υπάρχουν πολλοί τρόποι αυτοφροντίδας που μπορούν να βοηθήσουν στη ρύθμιση των συναισθημάτων.

Κρατήστε ένα ημερολόγιο συναισθημάτων όπου θα καταγράφετε τη διάθεσή σας όταν είναι δύσκολο να την ελέγξετε, καθώς και τις δράσεις σας γύρω από αυτή τη δυσκολία. Η καταγραφή των προβλημάτων στο χαρτί θα σας βοηθήσει να τα δείτε πιο καθαρά, καθώς και να εντοπίσετε λύσεις, βρίσκοντας τρόπους μείωσης του στρες και της αγωνίας.

Κάντε το για πολλές μέρες ή εβδομάδες ώστε να εντοπίσετε πρότυπα συναισθηματικής απόκρισης σε στρεσογόνες καταστάσεις.

Σύνοψη

Υπάρχουν πολλές αιτίες γιατί ένα άτομο μπορεί να μην είναι σε θέση να ελέγξει τα συναισθήματά του. Οι συναισθηματικές μεταπτώσεις δεν επηρεάζουν μόνο όσους πάσχουν από διαταραχές της διάθεσης, αλλά και άτομα με γνωστικές διαταραχές, καθώς και όσους έχουν υποστεί τραυματισμό στον εγκέφαλο.

Αν βιώνετε τα προαναφερθέντα συμπτώματα, συμβουλευτείτε το γιατρό σας ώστε να λάβετε κατάλληλη διάγνωση και να ξεκινήσετε θεραπεία.

Βιβλιογραφία

Cisler JM, et al. (2012). Emotion regulation and the anxiety disorders. DOI:
10.1007/s11920-012-0262-2

Diabetes — stress & depression. (2015).
my.clevelandclinic.org/health/diseases_conditions/hic_Diabetes_Basics/hic-diabetes_and_emotions-stress_depression

Hart T, et al. (2018). Emotional problems after traumatic brain injury.
brainline.org/article/emotional-problems-after-traumatic-brain-injury

Kostiuk L, et al. (2002). Understanding of emotions and emotion regulation in adolescent females with conduct problems: A qualitative analysis.
nova.edu/ssss/QR/QR7-1/kostiuk.html

Mazefsky CA, et al. (2013). The role of emotion regulation in autism spectrum disorder RH: Emotion regulation in ASD. DOI:
10.1016/j.jaac.2013.05.006

Mental health conditions: Depression and anxiety. (2018).
cdc.gov/tobacco/campaign/tips/diseases/depression-anxiety.html

Pseudobulbar affect (PBA). (2018).
stroke.org/en/about-stroke/effects-of-stroke/emotional-effects-of-stroke/pseudobulbar-affect

Regulating emotions. (n.d.).
madison.va.gov/documents/women/RegulatingEmotions.pdf

Rosanbalm KD, et al. (2017). Promoting self-regulation in the first five years: A practical brief.
fpg.unc.edu/sites/fpg.unc.edu/files/resources/reports-and-policy-briefs/PromotingSelf-RegulationIntheFirstFiveYears.pdf

Traumatic brain injury and concussion. (2019).
cdc.gov/traumaticbraininjury/index.html

Understanding diabetes and mental health. (n.d.).
diabetes.org/diabetes/mental-health

Young KS, et al. (2019). Positive and negative emotion regulation in adolescence: Links to anxiety and depression. DOI:
10.3390/brainsci9040076