Τι είναι η απώλεια ακοής;

Η απώλεια ακοής είναι η κατάσταση στην οποία δεν είστε σε θέση να ακούσετε μερικώς ή εντελώς ήχους από το ένα ή και τα δύο αυτιά. Η απώλεια ακοής τυπικά συμβαίνει σταδιακά με την πάροδο του χρόνου. Το Εθνικό Ινστιτούτο Κώφωσης και Άλλων Διαταραχών της Επικοινωνίας των ΗΠΑ αναφέρει ότι περίπου 25% των ατόμων ηλικίας 65 έως 74 ετών βιώνουν απώλεια ακοής.

Τα τρία κυρία μέρη του αυτιού είναι το έξω ους, το μέσο ους και το έσω ους. Η ακοή ξεκίνα όταν τα ηχητικά κύματα περνούν μέσω του έξω ωτός στο τύμπανο, το οποίο είναι μία λεπτή μεμβράνη μεταξύ του έξω και του μέσου ωτός. Όταν τα ηχητικά κύματα φτάνουν στο τύμπανο, αυτό δονείται.

Τα τρία οστά του μέσου ωτός ονομάζονται οστάρια και είναι η σφύρα, ο άκμονας και ο αναβολέας. Το τύμπανο και τα οστάρια του μέσου ωτός συνεργάζονται για να αυξήσουν τις δονήσεις, καθώς ο ήχος ταξιδεύει προς το μέσο ους.

Όταν τα ηχητικά κύματα φτάνουν στο μέσο αυτί, ταξιδεύουν μέσω των υγρών του κοχλία. Ο κοχλίας είναι μία δομή σαν σαλιγκάρι στο μέσο αυτί. Στον κοχλία υπάρχουν νευρικά κύτταρα με χιλιάδες μικροσκοπικά τριχοειδή κύτταρα προσκολλημένα σε αυτά. Αυτά τα τριχοειδή κύτταρα βοηθούν στη μετατροπή των δονήσεων ηχητικών κυμάτων σε ηλεκτρικά σήματα που ταξιδεύουν στον εγκέφαλο. Ο εγκέφαλος μεταφράζει αυτά τα ηλεκτρικά σήματα σε ήχο. Διαφορετικές δονήσεις δημιουργούν διαφορετικές αντιδράσεις στα τριχοειδή κύτταρα με αποτέλεσμα την αντίληψη διαφορετικών ήχων από τον εγκέφαλο.

Τι προκαλεί την απώλεια ακοής;

Η Αμερικανική Ένωση Λόγου-Γλώσσας-Ακοής αναφέρει ότι υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι απώλειας ακοής καθένας από τους οποίους προκαλείται από διαφορετικούς παράγοντες. Οι τρεις κύριοι τύποι μείωσης της ακοής είναι η βαρηκοΐα αγωγιμότητας, η νευροαισθητήρια βαρηκοΐα και η μικτή βαρηκοΐα.

Βαρηκοΐα αγωγιμότητας

Η βαρηκοΐα αγωγιμότητας συμβαίνει όταν οι ήχοι δεν μπορούν να ταξιδέψουν από το έξω αυτί στο τύμπανο και τα οστά του μέσου ωτός. Όταν συμβαίνει αυτός ο τύπος απώλειας της ακοής, είναι δύσκολο να ακούσετε απαλούς ή μαλακούς ήχους. Η βαρηκοΐα αγωγιμότητας δεν είναι πάντα μόνιμη. Μπορεί να αντιμετωπιστεί με τις κατάλληλες ιατρικές παρεμβάσεις. Η θεραπεία περιλαμβάνει αντιβιοτικά ή χειρουργικές επεμβάσεις, όπως την εμφύτευση κοχλία. Το εμφύτευμα κοχλία είναι μία μικρή ηλεκτρική συσκευή που τοποθετείται κάτω από το δέρμα πίσω από το αυτί. Μεταφράζει ηχητικές δονήσεις σε ηλεκτρικά σήματα τα οποία μπορεί ο εγκέφαλος να αντιληφθεί ως ήχους.

Η βαρηκοΐα αγωγιμότητας μπορεί να είναι αποτέλεσμα:

• Λοιμώξεων του αυτιού
• Αλλεργιών
• Εξωτερικής ωτίτιδας («αυτί του κολυμβητή»)
• Συσσώρευσης κυψελίδας (κεριού) στο αυτί

Ένα ξένο αντικείμενο που έχει κολλήσει στο αυτί, καλοήθεις όγκοι ή ουλοποίηση του καναλιού του αυτιού λόγω επαναλαμβανόμενων λοιμώξεων είναι όλα πιθανές αιτίες απώλειας της ακοής.

Νευροαισθητήρια βαρηκοΐα

Η νευροαισθητήρια βαρηκοΐα (SNHL) συμβαίνει όταν υπάρχει βλάβη στις δομές του έσω ωτός ή στα νευρικά σήματα του εγκεφάλου. Αυτός ο τύπος απώλειας της ακοής είναι συνήθως μόνιμος. Η νευροαισθητήρια βαρηκοΐα καθιστά ακόμη και μακρινούς, φυσιολογικούς ή δυνατούς ήχους να μοιάζουν συγκεχυμένοι ή ασαφείς.

Η νευροαισθητήρια βαρηκοΐα μπορεί να είναι αποτέλεσμα:

• Συγγενών ανωμαλιών που αλλάζουν τη δομή του αυτιού
• Γήρανσης
• Εργασίας σε περιβάλλον με δυνατούς ήχους
• Τραύματος στο κεφάλι
• Νόσου του Μeniere, η οποία είναι μία διαταραχή του μέσου ωτός που μπορεί να επηρεάσει την ακοή και την ισορροπία
• Ακουστικού νευρινώματος, το οποίο είναι ένας μη καρκινικός όγκος που αναπτύσσεται στο νεύρο που συνδέει το αυτί με τον εγκέφαλο και ονομάζεται «αιθουσαίο κοχλιακό νεύρο»

Λοιμώξεις

Οι παρακάτω λοιμώξεις μπορούν επίσης να προκαλέσουν βλάβη στα νεύρα του αυτιού και να οδηγήσουν σε νευροαισθητήρια βαρηκοΐα:

• Μηνιγγίτιδα
• Ιλαρά
• Παρωτίτιδα
• Οστρακιά

Ωτοτοξικά φάρμακα

Τα ωτοτοξικά φάρμακα μπορούν επίσης να προκαλέσουν νευροαισθητήρια βαρηκοΐα. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Λόγου-Γλώσσας-Ακοής, υπάρχουν πάνω από 200 συνταγογραφούμενα και μη συνταγογραφούμενα φάρμακα που μπορούν να προκαλέσουν απώλεια ακοής. Εάν λαμβάνετε φάρμακα για καρκίνο, για καρδιοπάθειες ή για κάποια σοβαρή λοίμωξη, μίλησε στο γιατρό σας αναφορικά με τους κινδύνους που φέρει το καθένα.

Μικτή βαρηκοΐα

Η μικτή βαρηκοΐα είναι η κατάσταση στην οποία η βαρηκοΐα αγωγιμότητας και η νευροαισθητήρια βαρηκοΐα συμβαίνουν ταυτόχρονα.

Ποια είναι τα συμπτώματα της απώλειας ακοής;

Η απώλεια ακοής τυπικά συμβαίνει σταδιακά. Αρχικά, μπορεί να μην παρατηρήσετε αλλαγές στην ακοή σας. Αν, όμως, βιώνετε οποιαδήποτε από τα παρακάτω συμπτώματα, θα πρέπει να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας:

• Απώλεια ακοής που επηρεάζει τις καθημερινές δραστηριότητες
• Απώλεια ακοής που επιδεινώνεται ή δεν βελτιώνεται
• Απώλεια ακοής που επιδεινώνεται στο ένα αυτί
• Ξαφνική απώλεια ακοής
• Σοβαρή απώλεια ακοής
• Πόνος στο αυτί σε συνδυασμό με προβλήματα ακοής
• Κουδούνισμα στο αυτί
• Πονοκέφαλοι
• Μούδιασμα
• Αδυναμία

Θα πρέπει να αναζητήσετε επείγουσα ιατρική φροντίδα αν βιώνετε πονοκεφάλους, μούδιασμα ή αδυναμία σε συνδυασμό με οποιοδήποτε από τα ακόλουθα:

• Ρίγη
• Γρήγορη αναπνοή
• Ακαμψία του αυχένα
• Εμετό
• Ευαισθησία στο φως
• Πνευματική σύγχυση

Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να συμβούν σε απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις οι οποίες χρήζουν άμεσης ιατρικής φροντίδας, όπως η μηνιγγίτιδα.

Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές για την απώλεια ακοής;

Εάν αναπτύξετε απώλεια ακοής εξαιτίας της συσσώρευσης κυψελίδας στο κανάλι του αυτιού, μπορείτε να την αφαιρέσετε στο σπίτι. Μη συνταγογραφούμενα διαλύματα, όπως μαλακτικά κεριού, μπορούν να βοηθήσουν στην εύκολη απομάκρυνσή της. Με τη βοήθεια μιας σύριγγας μπορείτε να εισάγετε ζεστό νερό στο κανάλι του αυτιού για την απομάκρυνση του κεριού. Συμβουλευτείτε το γιατρό σας προτού προσπαθήσετε να αφαιρέσετε κάποιο αντικείμενο που έχει κολλήσει εντός του αυτιού, για να αποφύγετε ακούσια βλάβη.

Για άλλες αιτίες απώλειας της ακοής θα χρειαστεί να επισκεφτείτε το γιατρό σας. Αν η απώλεια ακοής είναι αποτέλεσμα λοίμωξης, ο γιατρός θα σας συνταγογραφήσει αντιβιοτικά. Αν είναι αποτέλεσμα άλλων προβλημάτων ακοής, θα σας παραπέμψει σε έναν ειδικό για να λάβετε τη βοήθεια που χρειάζεστε.

Ποιες επιπλοκές σχετίζονται με την απώλεια ακοής;

Η απώλεια ακοής έχει δειχθεί ότι επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής των ατόμων, καθώς και την πνευματική τους κατάσταση. Εάν αναπτύξετε απώλεια ακοής, θα είναι δύσκολο να κατανοήσετε τους άλλους. Αυτό μπορεί να αυξήσει το επίπεδο άγχους ή να προκαλέσει κατάθλιψη. Η θεραπεία για την απώλεια της ακοής μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τη ζωή σας. Θα αποκαταστήσει την αυτοπεποίθησή σας, ενώ παράλληλα θα βελτιώσει την ικανότητα επικοινωνίας με τους γύρω σας.

Πώς μπορώ να αποτρέψω την απώλεια ακοής;

Δεν μπορούν να αποτραπούν όλες οι περιπτώσεις απώλειας ακοής. Ωστόσο, υπάρχουν προληπτικά μέτρα που μπορείτε να λάβετε για την προστασία της ακοής σας:

• Χρησιμοποιήστε τον κατάλληλο προστατευτικό εξοπλισμό αν εργάζεστε σε περιοχή με δυνατούς θορύβους και φορέστε ωτοασπίδες όταν κολυμπάτε ή πηγαίνετε σε συναυλίες. Το Εθνικό Ινστιτούτο Κώφωσης και Άλλων Διαταραχών της Επικοινωνίας των ΗΠΑ αναφέρει ότι 15% των ατόμων ηλικίας 20 έως 69 ετών βιώνουν απώλεια της ακοής λόγω δυνατών θορύβων.
• Αν εργάζεστε σε περιβάλλον με δυνατούς θορύβους, αν κολυμπάτε συχνά ή αν πηγαίνετε σε συναυλίες σε τακτική βάση, θα πρέπει να κάνετε τακτικούς ελέγχους της ακοής.
• Αποφύγετε την παρατεταμένη έκθεση σε δυνατούς θορύβους και μουσική.
• Αναζητήστε ιατρική φροντίδα για λοιμώξεις του αυτιού. Αν δεν αντιμετωπιστούν, μπορεί να προκαλέσουν μόνιμη βλάβη στο αυτί.

Βιβλιογραφία                                            

Cone, B., Dorn, P., Konrad-Martin, D., Lister, J., Ortiz, C., & Schairer, K. (n.d.). Ototoxic medications (medication effects)
asha.org/public/hearing/Ototoxic-Medications/

Mayo Clinic Staff. (2015, September 3). Hearing loss
mayoclinic.org/diseases-conditions/hearing-loss/basics/definition/con-20027684

Quick statistics. (2015, April 20)
nidcd.nih.gov/health/statistics/Pages/quick.aspx